Akira Toriyama, họa sĩ giúp phim hoạt họa Nhật phổ biến khắp thế giới

Thiện Lê/Người Việt

NAGOYA, Nhật (NV) – Khi nhắc đến văn hóa truyện tranh và phim hoạt họa của Nhật, gần như không ai không biết đến “Dragon Ball” và “Dragon Ball Z,” tác phẩm để đời của cố họa sĩ Akira Toriyama, người mới qua đời vào đầu Tháng Ba làm hàng chục triệu độc giả và khán giả khắp thế giới vô cùng thương tiếc.

Họa sĩ Toriyama luôn được coi là một trong những người giúp truyện tranh và phim hoạt họa Nhật phổ biến ở Tây Âu, và còn có một nơi mà ít ai nhắc đến là Nam Mỹ. Vì vậy, sức ảnh hưởng của cố họa sĩ này lớn không thể tưởng tượng được, và không ai có thể chối bỏ được điều đó.

Truyện tranh và phim hoạt họa của Nhật ban đầu chỉ là một phương tiện giải trí mới lạ cho nhiều độc giả và khán giả ở các nước Tây Âu, nhưng sau đó trở thành một văn hóa mà ai cũng biết, nhất là trong hai thập niên vừa qua.

Khi nhắc đến các phương tiện truyền thông của Nhật, ai cũng nghĩ đến những bộ phim hoạt họa như “Pokemon,” “Yu-Gi-Oh,” và tác phẩm để đời của Akira Toriyama là “Dragon Ball” với nhiều trận đấu căng thẳng, với những nhân vật đầy cá tính và những chủ đề không bị lỗi thời.

Khởi đầu sự nghiệp

Akira Toriyama sinh ra ở thị trấn Kiyosu, thuộc tỉnh Aichi của Nhật, vào năm 1955. Ông đam mê vẽ tranh từ lúc còn nhỏ, thường vẽ nhiều đồ vật và thú vật mình thích, sau đó bị nhiều tác phẩm nghệ thuật cuốn hút, trong đó có truyện tranh của họa sĩ lừng danh Tezuka Osamu, người được ông gọi là nguồn cảm hứng giúp mình đi vào thế giới truyện tranh.

Sau khi tốt nghiệp trung học, ông cãi lời cha mẹ và quyết định đi làm cho một công ty quảng cáo, vẽ nhiều tranh ảnh cho công ty đó, rồi quyết định nghỉ việc ở tuổi 23 vì một số luật lệ nghiêm khắc của công ty và một số vấn đề từ bản thân.

Đến năm 1980, ông xuất bản tác phẩm đầu tay là bộ truyện tranh “Dr. Slump,” được đăng trên tạp chí truyện tranh Weekly Shonen Jump, tạp chí truyện phát hành mỗi tuần lớn nhất của Nhật. Bộ truyện tranh này giúp ông nhận được giải thưởng Shogakukan cho họa sĩ truyện tranh xuất sắc nhất, và đó là một trong những giải thưởng truyện tranh danh giá nhất của Nhật.

“Dr. Slump” bán được tổng cộng 35 triệu bản ở Nhật, còn được chuyển thể thành phim hoạt họa cũng thành công không kém.

Tuy đã vô cùng thành công, nhưng không ai có thể đoán được hiện tượng thay đổi văn hóa của cả thế giới lại là bộ truyện tranh “Dragon Ball” và “Dragon Ball Z.”

Bộ truyện tranh thay đổi thế giới

Vào năm 1984, “Dragon Ball” bắt đầu xuất hiện trên tạp chí Weekly Shonen Jump, đưa độc giả đi theo nhiều cuộc phiêu lưu của vai chính Son Goku, đi tìm bảy viên ngọc rồng có thể ban mọi điều ước cho người tìm được. Goku phải đối đầu với nhiều đối thủ nguy hiểm, từ các võ sĩ ở khắp nơi đến ma quỷ và nhiều thế lực khác.

Trong cuộc hành trình đó, thiếu niên này gặp được nhiều người bạn, được học võ từ một người thầy đáng quý, và hiểu rõ về bản thân mình hơn. Bộ truyện tranh này chinh phục được nhiều độc giả trẻ vì nói về các chủ đề như tình bạn, sự kiên trì và sự chịu khó tập luyện. Vì vậy, hai năm sau khi xuất bản truyện tranh, “Dragon Ball” được chuyển thể thành phim hoạt họa, giúp tên tuổi của Akira Toriyama bắt đầu được lan truyền khắp thế giới.

Phần thứ hai của bộ truyện tranh “Dragon Ball” vẫn đưa khán giả đi theo câu chuyện của Son Goku, nay đã trưởng thành và bắt đầu biết rõ hơn về cội nguồn của mình. Anh là một người thuộc chủng tộc Saiyan, một chủng tộc được gọi là khát máu và chuyên đi chinh phục nhiều hành tinh khác nhờ vào sức mạnh phi thường cùng khả năng biến thành khỉ khổng lồ khi có trăng rằm.

Phần thứ hai này có thể nói chinh phục được khán giả nhiều hơn phần đầu vì có những nhân vật vô cùng đáng nhớ như Vegeta, hoàng tử của người Saiyan và kình địch của Goku trong suốt bộ truyện, cùng những vai phản diện không quên được như Frieza, Cell và Majin Buu.

Những trận đấu của phần hai này còn căng thẳng hơn phần đầu nhiều lần vì các kẻ thù của Goku có thể hủy diệt thế giới chỉ trong chốc lát, khiến anh và những người bạn phải mạnh mẽ hơn để đánh bại các kẻ thù đó.

“Dragon Ball” vào Tháng Ba, 1991, hoàn toàn thay đổi thế giới truyện tranh Nhật Bản qua trận đấu giữa Frieza và Goku. Vai chính Goku biến hình thành Super Saiyan, từ tóc đen thành tóc vàng và có sức mạnh không thể tưởng tượng được để đánh bại Frieza, kẻ thù truyền kiếp của người Saiyan. Cách nhân vật chính biến hình để trở nên mạnh mẽ hơn từ đó là nguồn cảm hứng cho nhiều bộ truyện tranh dành cho độ tuổi thiếu niên khác, cũng có vai chính thay đổi hình dáng để có sức mạnh mới trong lúc đối đầu với kẻ thù.

Phần thứ hai này còn đào sâu vào những chủ đề như sự kiên trì và tình bạn nhiều hơn phần đầu, còn thể hiện những chủ đề khác như lòng kiêu hãnh và sự thay đổi của con người, nhất là qua nhân vật Vegeta. Anh là hoàng tử của người Saiyan, đầy kiêu hãnh nhưng sau đó học được sự khiêm nhường, còn biết lo lắng cho người khác, nhưng vẫn có sự đố kỵ với Goku vì sức mạnh phi thường, nên cũng ngày đêm tập luyện để vượt qua nhân vật chính.

Vào năm 1989, phần thứ hai của “Dragon Ball” được chuyển thể thành phim hoạt họa, được đặt tên là “Dragon Ball Z” để khán giả biết rõ đó là phần hai. Đến Tháng Sáu, 1991, khán giả được thấy Goku biến hình thành Super Saiyan lần đầu trên màn ảnh nhỏ, và lần nữa bị chinh phục.

Sức ảnh hưởng của “Dragon Ball”

“Dragon Ball” luôn được coi là một tác phẩm đưa truyện tranh và phim hoạt họa của Nhật vào các nước Tây Âu. Phim hoạt họa Nhật trong thập niên 1980 và 1990 ở Hoa Kỳ cùng nhiều quốc gia Âu Châu lúc đó gần như không ai biết, với một số phim có nội dung không thích hợp cho trẻ em hay thiếu niên.

Tại thời điểm đó, chỉ có một số truyện tranh và phim hoạt họa Nhật được xuất bản như “Akira,” “Pokemon” và “Ranma 1/2.” Qua nội dung rất hợp với độ tuổi thiếu niên, “Dragon Ball” chinh phục khán giả nước ngoài sau khi lần đầu chiếu trên đài vào thập niên 1990, sau đó được công ty Funimation mua bản quyền để chuyển âm tiếng Anh vào năm 1995, cho rằng bộ phim hoạt họa này sẽ nổi tiếng không kém gì chuột Mickey ở Hoa Kỳ, và suy nghĩ đó không sai chút nào.

Từ đó, hai bộ phim hoạt họa “Dragon Ball” và “Dragon Ball Z” trở thành một phần không thể thiếu của nhiều thiếu niên, có thể nói không có ai chưa từng đứng la hét để biến thành Super Saiyan như Goku hay Vegeta.

Tại các nước Nam Mỹ, vì chiếu phim hoạt họa của nước ngoài tốn ít tiền hơn là tự sản xuất, nên “Dragon Ball” và “Dragon Ball Z” được chiếu trên đài, cũng trở thành một phần của tuổi thơ của nhiều khán giả, thậm chí còn trở thành một văn hóa riêng, với nhiều hình ảnh được vẽ lên tường ở khắp nơi hay có nhiều người tụ tập lại ở nhà bạn bè để xem tập mới được chiếu hằng tuần.

“Dragon Ball” còn là nguồn cảm hứng cho ba bộ truyện tranh chinh phục tạp chí Weekly Shonen Jump trong mấy thập niên là “Naruto,” “Bleach” và “One Piece.”

Họa sĩ Masashi Kishimoto, tác giả của “Naruto,” cho biết ông từng đọc “Dr. Slump” và muốn trở thành một người như Akira Toriyama khi lớn lên.

Họa sĩ Eiichiro Oda, tác giả của “One Piece,” thì coi ông Toriyama như một người hùng, giúp truyện tranh Nhật từ bị coi thường thành một phương tiện truyền thông phổ biến nhất thế giới.

Đến nay, bong bóng lớn có hình Goku vẫn xuất hiện tại diễn hành Lễ Tạ Ơn ở New York hằng năm, cho thấy sức ảnh hưởng của “Dragon Ball” trong văn hóa của người Mỹ.

Cái chết làm chấn động cả thế giới

Vào ngày 1 Tháng Ba, 2024, họa sĩ lừng danh Akira Toriyama qua đời ở tuổi 68 vì bị tụ máu trong não, để lại bộ truyện tranh được chuyển thể thành phim hoạt họa thay đổi cả thế giới, sau đó còn có những phần tiếp theo vẫn do chính ông sáng tác, nhưng được người khác vẽ.

Trong thập niên 2010, phần tiếp theo của “Dragon Ball Z” là “Dragon Ball Super” vẫn chinh phục khán giả qua cuộc phiêu lưu của Goku, đối đầu với nhiều đối thủ vừa cũ vừa mới.

Vì vậy, khán giả khắp thế giới vô cùng đau buồn khi nghe tin Akira Toriyama qua đời.

Chính phủ El Salvador kêu gọi người dân dành một ngày mặc niệm cho họa sĩ này.

Tại các nước như Mexico, Argentina, Chile và nhiều nơi khác, rất nhiều người đổ ra đường, đưa tay lên trời như đòn “spirit bomb” của Goku để tưởng nhớ họa sĩ Toriyama.

Không chỉ vậy, chính phủ Trung Quốc còn chia buồn với gia đình của họa sĩ Toriyama và người Nhật vì các tác phẩm của ông cũng là một phần gắn liền với tuổi thơ của nhiều người Trung Quốc.

Phó Tổng Thống Geraldo Alckmin của Brazil cũng tưởng nhớ ông Toriyama bằng thông điệp cám ơn đã giúp nhiều thế hệ biết đến sự quan trọng của tình bạn và lòng trung thành.

Với bộ truyện tranh được chuyển thành phim hoạt họa thay đổi cả thế giới, Akira Toriyama giúp truyện tranh và phim hoạt họa Nhật Bản phổ biến khắp thế giới, và bây giờ không ai không biết đến. (Thiện Lê) [qd]

—–
Liên lạc tác giả: le.thien@nguoi-viet.com