Thursday, March 28, 2024

Đức Giáo Hoàng Francis nhắc giáo dân Mỹ phản đối kỳ thị chủng tộc qua vụ George Floyd

VATICAN CITY (AP) – Đức Giáo Hoàng Francis và Tòa Thánh Vatican hiện đang có những hành động cho thấy có sự quan tâm về tình trạng kỳ thị chủng tộc ở Mỹ và muốn đưa ra một thông điệp rõ ràng cho giáo dân Công Giáo Mỹ trong việc này.

Đức Giáo Hoàng Francis hai lần nêu hẳn tên của ông George Floyd, một người gốc Châu Phi, bị thiệt mạng trong vụ một cảnh sát viên da trắng tên là Derek Chauvin, thuộc Sở Cảnh Sát Minneapolis, Minnesota, quỳ đè lên cổ trong 8 phút 46 giây hôm 25 Tháng Năm. Ngài cũng gọi điện thoại bày tỏ sự ủng hộ đối với một vị giám mục người Mỹ ở Texas, sau khi người này quỳ xuống cầu nguyện trong một cuộc biểu tình Black Lives Matter, đòi tôn trọng mạng sống người gốc Châu Phi.

Giám Mục Mark Seitz (giữa), giám mục Giáo Phận El Paso, quỳ cầu nguyện trong cuộc biểu tình Black Lives Matter. (Hình: Fernie Ceniceros/Catholic Diocese of El Paso via AP)

Các hồng y, gồm cả những người thuộc giới da trắng và gốc Châu Phi, đã lên tiếng về cái chết của ông Floyd, và cơ quan truyền thông của Tòa Thánh Vatican nay cũng có sự nhắc nhở dư luận về việc này.

Thường ra, việc một người bị cảnh sát da trắng giết chết như trường hợp của ông Floyd, cùng là sự phản đối rầm rộ trên khắp thế giới về tình trạng kỳ thị chủng tộc và cảnh sát bạo hành, chỉ khiến tòa thánh đưa ra lời phản ứng ngoại giao nhẹ nhàng.

Nhưng năm nay là năm bầu cử ở Mỹ, và phản ứng của tòa thánh, từ Đức Giáo Hoàng trở xuống, cho thấy có việc khuyến khích lên tiếng phản đối tình trạng kỳ thị chủng tộc, nhưng đồng thời cũng muốn đưa ra một thông điệp rõ ràng về lập trường của giáo dân Công Giáo Mỹ nên như thế nào.

Người đi biểu tình ở Tennessee. (Hình: Scott Keller/The Daily Times via AP)

Ông Anthea Butler, một học giả tại trường thần học Yale Divinity School, nói rằng: “Đức Giáo Hoàng Francis muốn gửi một thông điệp rất rõ ràng tới các giáo dân Công Giáo bảo thủ ở Mỹ này, những người ủng hộ Tổng Thống Donald Trump, rằng ‘Đây là một vấn đề cũng quan trọng như vấn đề phá thai.’”

Học giả Butler, người Mỹ gốc Châu Phi, cho biết Tòa Thánh Vatican đang muốn giáo dân Công Giáo “hãy chú ý đến vấn đề kỳ thị chủng tộc hiện đang xảy ra và tình trạng kỳ thị chủng tộc ở ngay trong nhà thờ tại Mỹ.”

Tòa Thánh Vatican nhiều năm nay từng lên tiếng về tình trạng kỳ thị chủng tộc bất công, và các Giáo Hoàng, khởi sự từ thời Đức Giáo Hoàng Paul VI, bày tỏ sự ủng hộ cho phong trào tranh đấu đòi dân quyền cũng như đối với thông điệp tranh đấu bất bạo động của Mục Sư Martin Luther King Jr.

Đức Giáo Hoàng Francis, vị giáo hoàng đầu tiên xuất thân từ vùng phía Nam của quả địa cầu này, cũng có lập trường như thế. Ngài đã trích dẫn lời của Mục Sư King khi đọc bài diễn văn lịch sử trước Quốc Hội Mỹ năm 2015, và gặp con gái của ông này, như người tiền nhiệm của ngài đã làm.

Ông Martin Gugino, 75 tuổi, giáo dân Công Giáo, bị xô té đập đầu khi đi biểu tình. (Hình: ABC News)

Nhưng mức độ chú ý của Đức Giáo Hoàng Francis và Vatican về vụ ông Floyd đã vượt qua thông lệ bình thường và cho thấy có sự nhắn gửi rõ ràng đến người Công Giáo ở Mỹ, theo lời ông Alberto Melloni, một sử gia về Giáo Hội Công Giáo và là tổng thư ký tổ chức nghiên cứu John XXIII Foundation for Religious Study ở Bologna, Ý.

“Đây không phải là điều tình cờ mà các thông điệp đưa ra đều giống nhau,” theo ông Melloni.

Hồi tuần qua, Đức Giáo Hoàng Francis lên án “tội kỳ thị chủng tộc” và hai lần nhắc đến tên ông Floyd là nạn nhân của một “thảm kịch” sát nhân. Trong thông điệp bằng tiếng Ý và tiếng Anh, Đức Giáo Hoàng cũng bày tỏ sự lo ngại về tình trạng bạo động trong các cuộc biểu tình, nói rằng đây là điều gây ra sự tự hủy diệt.

Và ngài cũng nói rằng: “Chúng ta không thể nào nhắm mắt làm ngơ bất cứ hình thức kỳ thị chủng tộc hay loại trừ kẻ khác, trong khi vẫn làm ra vẻ bảo vệ sự thiêng liêng của mọi mạng sống con người.”

Đây rõ ràng là một lời nhắc nhở tới một số giáo dân Công Giáo bảo thủ, vốn coi vấn đề phá thai là vô cùng quan trọng, trong khi những vấn đề khác của đời sống, cũng là những điều Đức Giáo Hoàng Francis coi là phải chú ý, như kỳ thị chủng tộc, di dân, tội tử hình, và nghèo đói, chỉ là thứ yếu.

Người trẻ ở Ý cầu nguyện cho hòa đồng chủng tộc tại Mỹ. (Hình: Mauro Scrobogna/LaPresse via AP)

Đức Giáo Hoàng Francis đã nhiều lần nêu lên quan điểm của giáo hội là mạnh mẽ chống lại việc phá thai. Và kết quả các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đa số giáo dân Công Giáo Mỹ ủng hộ việc có giới hạn chặt chẽ về vấn đề phá thai.

Tuy nhiên, Đức Giáo Hoàng cũng than phiền rằng giáo hội Công Giáo Mỹ quá chú trọng vào vấn đề phá thai, ngừa thai, và hôn nhân đồng tính mà không để ý tới các vấn đề cũng hệ trọng khác.

Tổng Thống Donald Trump hiện đang tìm cách thu hút lá phiếu của cử tri Công Giáo bằng cách nhấn mạnh vào lập trường chống phá thai của ông.

Đức Giáo Hoàng Francis lên tiếng hôm 3 Tháng Sáu, sau khi Tổng Thống Trump đến chụp hình trước cửa nhà thờ Tin Lành gần Tòa Bạch Ốc, tay cầm cuốn Thánh Kinh, sau khi lực lượng an ninh dùng biện pháp mạnh xua người biểu tình ôn hòa ra khỏi công viên để ông Trump đi qua.

Một ngày sau đó, Tổng Thống Trump đến Đền Thánh Giáo Hoàng John Paul II và bị Tổng Giám Mục Wilton Gregory của Tổng Giáo Phận Washington, DC  lên án.

Tổng Giám Mục Wilton Gregory nói rằng: “Tôi cảm thấy khó hiểu và đáng trách khi thấy bất cứ cơ sở Công Giáo nào lại để cho mình bị lạm dụng trầm trọng và thao túng như vậy.”

Cũng trong cùng tinh thần chống kỳ thị chủng tộc, cuộc gọi điện thoại của Đức Giáo Hoàng Francis tới Giám Mục Mark Seitz ở El Paso, Texas, cũng là chỉ dấu quan trọng không kém, dù là ít được dư luận biết tới hơn.

Đức Giáo Hoàng bất ngờ gọi điện thoại cho Giám Mục Seitz sau khi có tấm hình chụp lúc vị giám mục quỳ gối cầu nguyện trong cuộc biểu tình Black Lives Matter. Giám Mục Seitz nói Đức Giáo Hoàng, tuy không đề cập đến cuộc biểu tình, nói rằng gọi để cảm ơn “Những lời nói và hành động của cá nhân tôi về việc đang xảy ra ở Mỹ sau cái chết của ông Floyd.”

Các cơ quan truyền thông của Vatican trong khi đó cũng cho thấy rõ là ủng hộ các cuộc biểu tình ôn hòa, lên án sự bất bình đẳng mà người gốc Châu Phi ở Mỹ phải chịu đựng và xác nhận sự ủng hộ từ lâu nay đối với các thông điệp của Mục Sư King.

Hôm Chủ Nhật, tờ báo L’Osservatore Romano đăng tải ba bài viết liên quan đến vụ ông George Floyd trên trang nhất. Bài đầu tiên là việc khoảng 1 triệu người dự trù biểu tình hôm đó ở Washington, DC.

Bài thứ nhì viết về đoạn video cho thấy hai cảnh sát viên Mỹ xô té ông Martin Gugino, 75 tuổi, một giáo dân Công Giáo, người da trắng, ở Buffalo, New York, khiến ông đập đầu xuống sàn đường xi măng, máu chảy lênh láng. “Xin hãy coi để biết,” tờ báo viết.

Bài thứ ba về một Thánh Lễ do Hồng Y Kevin Farrell, người Mỹ, chủ tế tại Vatican.

Trong cuộc phỏng vấn dành cho tờ báo, Hồng Y Farrell nói từng đề cập với Đức Giáo Hoàng Francis về vấn đề chủng tộc ở Mỹ. Hồng Y Farrell cho hay Đức Giáo Hoàng biết rõ về lịch sử Mỹ cũng như về Mục Sư King.

“Ngài biết vấn đề là gì, và cuộc tranh đấu đó như thế nào,” vị hồng y người Mỹ nói.

Bà Natalia Imperatori-Lee, giáo sư về tôn giáo tại Manhattan College, nói rằng thông điệp của Vatican bắt đầu có tác động tới giáo dân Công Giáo Mỹ.

Kết quả một cuộc thăm dò dư luận của viện nghiên cứu Public Region Research Institute hồi tuần qua cho thấy rằng số người Mỹ da trắng, theo đạo Công Giáo, ủng hộ Tổng Thống Donald Trump đã giảm từ 49% trong cả năm 2019 xuống còn 37% vào cuối Tháng Năm vừa qua.

Tuy nhiên, Giáo Sư Imperatori-Lee nói rằng cũng còn phải chờ xem các linh mục có tiếp tục giảng về vấn đề kỳ thị chủng tộc trong sáu tháng tới hay không.

“Tôi nghĩ, chúng ta sẽ thấy điều này có hiệu quả hay không khi cử tri Công Giáo đi bầu vào Tháng Mười Một này.” (V.Giang) [đ.d.]

 

 

MỚI CẬP NHẬT