WASHINGTON, DC (NV) – Buổi điều trần thứ tám của Ủy Ban 6 Tháng Giêng công bố bằng chứng cho thấy, trong suốt ba tiếng đồng hồ cựu Tổng Thống Donald Trump đã không hành động gì để làm ổn định tình hình và bảo vệ sinh mạng thành viên Quốc Hội truớc sự tấn công của đám đông gây bạo loạn, theo CNN.
Trong phiên điều trần hôm Thứ Năm, ngày 21 Tháng Bảy, Ủy Ban 6 Tháng Giêng tập trung vào 187 phút bắt đầu từ lúc cựu tổng thống kích động đám đông kéo đến Quốc Hội “chiến đấu tới cùng” cho đến khi ông đưa ra đoạn video clip kêu họ “về nhà.”
Phiên điều trần do Dân Biểu Elaine Luria (Dân Chủ-Virginia) và Dân Biểu Adam Kinzinger (Cộng Hòa-Illinois) đồng chủ trì.
Các nhân chứng ra điều trần trực tiếp là ông Matthew Pottinger và bà Sarah Matthews, hai phụ tá Tòa Bạch Ốc của ông Trump, những nguời đã từ chức ngay sau vụ bạo loạn.
Dưới đây những điểm chính của phiên điều trần.
Trump chỉ ngồi yên theo dõi cuộc bạo loạn qua truyền hình
Chẳng những tỏ ra thiếu năng lực kiểm soát, ông Trump chọn giải pháp “điềm nhiên tọa thị” toàn cảnh vụ bạo động diễn ra tại Quốc Hội.
Các nhân chứng có mặt trực tiếp tại Tòa Bạch Ốc ngày 6 Tháng Giêng khai rằng cựu tổng thống đã không hề liên lạc cho bất kỳ cơ quan công lực hoặc an ninh cấp liên bang nào khi đám đông bạo loạn tấn công cảnh sát, phá rào, đập kiếng cửa sổ, tràn vào tòa nhà Quốc Hội.
Ủy ban điều tra đã xác nhận hành xử “án binh bất động” của cựu tổng thống trong cuơng vị “Tổng Tư Lệnh” truớc tình hình hỗn loạn tại Quốc Hội, qua nhiều cuộc thẩm vấn với các nhà lãnh đạo an ninh công lực và quân đội cấp cao, cùng nhân viên phụ tá của cựu Phó Tổng Thống Mike Pence và viên chức chính quyền đặc khu Washington, DC.
Toàn bộ các nhân chứng đều trả lời hoàn toàn “tuyệt vô âm tín” từ cựu tổng thống.
Theo ủy ban, việc ông Trump từ chối can thiệp để ổn định tình hình có thể coi là hành vi “lẫn tránh trách nhiệm.”
Các cựu viên chức có mặt tại Tòa Bạch Ốc lúc xảy ra bạo loạn, cả thảy cùng chứng kiến ông Trump ngồi yên theo dõi cuộc bạo động trên truyền hình. Những người này gồm có ông Pat Cipollone, luật sư Tòa Bạch Ốc lúc bấy giờ, và ông Nick Luna, phụ tá thân tín của ông Trump. Họ không biết liệu cựu tổng thống có thực hiện cuộc gọi riêng cho các cơ quan an ninh hay không.
Ông Keith Kellogg, cố vấn an ninh quốc gia của ông Pence, người cũng ở gần ông Trump ngày hôm đó, khai rằng ông chưa bao giờ nghe cựu tổng thống ra mệnh lệnh cho Vệ Binh Quốc Gia (National Guard) hoặc các lực luợng công lực tiếp ứng để vãn hồi trật tự.
Ông Kellogg khẳng định ông chắc chắn phải biết nếu có một mệnh lệnh như thế.
Trong khi đó, nữ phụ tá Matthews khai có nói chuyện với bà Kayleigh McEnany, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, vào thời điểm diễn ra vụ bạo động.
“Bà McEnany nhìn thẳng vào mắt tôi và kín đáo tiết lộ tổng thống không muốn nhắc đến việc vãn hồi trật tự dưới mọi hình thức,” bà Matthews tuờng trình.
“Theo tôi, việc ông Trump từ chối hành động để ngăn chận đám đông lại và lên án hành vi bạo lực là sự thật không thể chối cãi,” bà Matthews nói tại buổi điều trần.
Lời khai của bà Matthews trùng khớp với những bằng chứng khác được trình bày vào ngày 21 Tháng Bảy. Điển hình là đoạn video thu cựu tổng thống lên tiếng truớc quốc dân một ngày sau vụ bạo loạn, hôm 7 Tháng Giêng, khi ông tỏ ra bực bội nói: “Tôi không muốn nói cuộc bầu cử đã kết thúc.”
Ngoài ra, Tướng Tổng Tham Mưu Trưởng Mark Milley bày tỏ thái độ ngạc nhiên khi không hề nghe bất kỳ liên lạc nào đến từ cựu Tổng Thống Trump khi cuộc bạo loạn nổ ra.
“Ông ấy là tổng tư lệnh. Và đang có một cuộc bạo loạn tấn công vào trụ sở Quốc Hội, nhưng lại không đưa ra bất kỳ mệnh lệnh nào. Cũng không một cú điện thoại. Hoàn toàn không có gì cả!,” Tuớng Milley nói với ủy ban điều tra.
Nhân viên bảo vệ Phó Tổng Thống Mike Pence gọi thân nhân nói lời vĩnh biệt
Phiên điều trần chiếu một đoạn video và âm thanh cho thấy đội ngũ nhân viên mật vụ đã chịu nguy hiểm như thế nào để đưa cựu phó tổng thống khỏi “tâm bão.”
Ủy ban đã tái hiện lại bức tranh toàn diện nhất về tình huống mà đội ngũ bảo vệ an ninh cho cựu phó tổng thống đối mặt ngày hôm đó khi đám đông bạo loạn hô hào đòi treo cổ ông Pence vì từ chối nghe theo ông Trump lật ngược kết quả bầu cử.
Một nhân viên mật vụ bảo vệ cho cựu phó tổng thống tuờng thuật tình hình nghiêm trọng đến mức họ “bắt đầu lo sợ cho tính mạng của chính mình” và một số người đã gọi điện thoại “nói lời vĩnh biệt với thân nhân.”
Ủy ban cũng tiết lộ đoạn video clip cho thấy cảnh Sở Mật Vụ (USSS) sử dụng liên lạc vô tuyến điều động nhân viên trinh sát và án ngữ cầu thang Thượng Viện khi ông Pence chuẩn bị di tản lánh nạn, giữa lúc những kẻ bạo loạn đối đầu với cảnh sát ở hành lang tầng dưới. Đoạn video phát ngày 21 Tháng Bảy mô tả chi tiết hành trình thoát thân trắc trở của cựu tổng thống.
Hình ảnh đối chọi giữa Pence và Trump
Một điểm quan trọng đuợc chỉ ra trong phiên điều trần là các hành động quyết đoán được thực hiện vào ngày 6 Tháng Giêng không phải xuất phát từ ông Trump mà đến từ ông “phó” Pence.
Ủy ban nhấn mạnh, ông Trump đã không hề đưa ra bất kỳ nỗ lực gọi các viên chức an ninh hay quân đội.
Trong khi đó, ông Pence đã liên lạc với Tướng Milley và ông Chris Miller, quyền bộ trưởng Quốc Phòng khi đó. Trong video lời khai, ông Milley cho hay ông và ông Pence đã có “hai hoặc ba cuộc gọi với nhau.”
“Ông ấy rất linh hoạt và đưa ra mệnh lệnh rất rõ ràng, trực tiếp. Không nghi ngờ gì về điều đó,” ông Milley nói.
Bà Luria nhấn mạnh sự tương phản rõ rệt giữa ông Trump và ông Pence lúc bấy giờ. “Tổng thống không gọi phó tổng thống hay bất kỳ ai trong quân đội, không liên lạc với cơ quan công lực liên bang hay chính phủ DC. Không gọi bất kỳ ai,” bà chỉ trích.
Ngoài ra, ủy ban cũng cho thấy hiện tại ông Trump vẫn còn tức giận với phó tổng thống về những gì vào ngày 6 Tháng Giêng.
Trên mặt chính trị, ông Pence thể hiện sự tương phản khi ủng hộ các ứng cử viên đối đầu với nguời mà ông Trump ủng hộ trong một số cuộc bầu cử sơ bộ vừa qua.
Cựu phó tổng thống tán thành bác bỏ các cáo buộc gian lận từ ông Trump. Những thành viên đảng Cộng Hòa có cùng quan điểm với ông Pence bao gồm ông Brian Kemp, thống đốc Georgia, và bà Karrin Taylor Robson thuộc đảng Cộng Hòa Arizona.
Ủy ban có hai thành viên đảng Cộng Hòa là ông Adam Kinzinger và bà Liz Cheney, phó chủ tịch ủy ban, họ đều xem ông Pence là một trong những viên chức chủ chốt phản kháng luận điệu tuyên truyền giả dối “bầu cử gian lận” của cựu tổng thống.
Vạch trần sự bất nhất của lãnh đạo Cộng Hòa tại Quốc Hội
Trong buổi điều tra ngày 21 Tháng Bảy, ủy ban trực tiếp nhắm đến ông Kevin McCarthy, lãnh đạo phe thiểu số Cộng Hòa Hạ Viện, và các đồng minh khác của ông Trump.
Ủy ban đã phát các đoạn âm thanh, vốn từng được tiết lộ trước đó, về việc ông McCarthy đề cập đến các cuộc trò chuyện của ông với ông Trump sau ngày 6 Tháng Giêng và cho hay ông cân nhắc khuyên vị tổng thống từ chức.
Một video của ông Jared Kushner, con rể ông Trump, nói rằng ông McCarthy tỏ vẻ “sợ hãi” khi tình cảnh bạo lực đang bùng phát ở trụ sở Quốc Hội khi hai người nói chuyện qua điện thoại ngày 6 Tháng Giêng.
Ngoài ra, ủy ban lưu ý đến Thượng Nghị Sĩ Josh Hawley (Cộng Hòa-Missouri), người từng dẫn đầu Thượng Viện phản đối kết quả bầu cử vào ngày xảy ra bạo loạn. Ủy ban đã trình bày bức ảnh nổi tiếng cho thấy ông Hawley giơ nắm tay về phía đám đông bên ngoài tòa nhà.
Ngay sau đó, ủy ban phát video cảnh ông Hawley tháo chạy ra khỏi phòng họp của Thượng Viện, khi đám đông bắt đầu tiến vào phòng họp Quốc Hội.
Dù “bỏ chạy có cờ” lúc đám đông bạo loạn vào Quốc Hội nhưng tối hôm 6 Tháng Giêng khi trật tự vãn hồi, ông Hawley đứng lên tuyên bố bỏ phiếu phản đối kết quả bầu cử ở Pennsylvania.
Ủy ban đã gửi trát đòi đến năm thành viên đảng Cộng Hòa, bao gồm ông McCarthy, một hành động chưa từng có truớc đây.
Chứng thực lời khai của bà Cassidy Hutchinson
Ủy ban cung cấp bằng chứng mới củng cố thêm lời khai gây gây chấn động của bà Cassidy Hutchinson, cựu phụ tá Tòa Bạch Ốc. Theo bà, ông Trump đã tranh cãi dữ dội với đội ngũ an ninh USSS khi họ ngăn ông đến trụ sở Quốc Hội.
Bà Luria cho biết ủy ban đã có thông tin từ hai nguồn để chứng thực một phần lời khai của bà Hutchinson rằng ông Trump đã giằng co với USSS. Một trong những nhân chứng “là cựu nhân viên an ninh quốc gia của Tòa Bạch Ốc.”
Viên chức giấu tên đã làm chứng rằng ông Tony Ornato, phó chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc lúc bấy giờ và một thành viên hiện tại của USSS, đã kể cho ông nghe câu chuyện tương tự bà Hutchinson. Ông Trump đã “tức giận” khi ông Robert Engel, nhân viên USSS ngày 6 Tháng Giêng năm 2021, không đưa ông đến tòa nhà Quốc Hội.
Nhân chứng thứ hai là Trung Sĩ Mark Robinson, người có mặt trong đoàn xe của cựu Tổng Thống Trump ngày hôm đó. Nhân viên USSS chịu trách nhiệm về đoàn xe nói rằng ông Trump đã có một cuộc đối thoại qua lại “nóng” về việc đi đến trụ sở Quốc Hội.
Bà Luria lưu ý ủy ban dự trù sẽ nhận được nhiều lời khai hơn trong những tuần tới về tranh cãi giữa hai bên.
Dân Biểu Zoe Lofgren (Dân Chủ-California), một thành viên của ủy ban, cho hay cả ông Ornato và Engel đều có cố vấn riêng tham gia với ủy ban.
Video, hình ảnh, âm thanh trong 187 phút
Phiên điều trần trình chiếu các video, hình ảnh và âm thanh chưa từng công khai trước đây, khơi lại nỗi kinh hoàng của ngày 6 Tháng Giêng và hé lộ những tình tiết mới.
Trong hai video quay ngày 6 và 7 Tháng Giêng cho thấy ông Trump đã tỏ ra cố chống lại việc lên án những kẻ bạo loạn.
Ngoài ra, người tham dự được nghe chi tiết kế hoạch di tản phó tổng thống ra khỏi Thượng Viện. Việc này khiến phải đưa ông Pence đến gần đám đông nguy hiểm khi một số người thậm chí muốn giết cựu phó tổng thống.
Phiên điều trần cũng chiếu đoạn phim và hình ảnh giới lãnh đạo Quốc Hội thảo luận qua điện thoại với ông Miller, quyền bộ trưởng Quốc Phòng.
Nhóm dân cử lưỡng đảng, bao gồm lãnh đạo phe đa số Thượng Viện lúc này là ông Mitch McConnell và Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi, đã đề nghị ông Miller bảo đảm đưa Vệ Binh Quốc Gia khôi phục trật tự để Quốc Hội tiếp tục tiến trình xác nhận phiếu bầu của đại cử tri.
Các nhà lập pháp nhấn mạnh các cảnh quay an ninh, bao gồm đoạn phim Thượng Nghị Sĩ Josh Hawley tháo chạy khỏi trụ sở Quốc Hội trước những kẻ bạo loạn, trái ngược với sự ủng hộ công khai của ông Hawley đối với việc lật ngược kết quả bầu cử.
Ủy ban hy vọng những hình ảnh trên các đoạn video về diễn tiến xảy ra tại Tòa Bạch Ốc và Quốc Hội sẽ thu hút được sự chú ý của công chúng và truyền tải thông điệp vạch trần những âm mưu toan tính lật nguợc kết quả bầu cử năm 2020 của cựu Tổng Thống Trump và phe nhóm.
Các phiên điều trần công khai sẽ tiếp tục vào Tháng Chín
Ủy ban sẽ nghỉ Hè vào Tháng Tám và tiếp tục phiên điều trần công khai vào Tháng Chín.
Các nhà lập pháp cho biết cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành, Dân Biểu Bennie Thompson (Dân Chủ-Mississippi), chủ tịch ủy ban, cho hay “vẫn nhận được thông tin mới mỗi ngày.”
Ủy ban đã tiến hành tám phiên điều trần công khai cho đến nay, và đạt được mức xếp hạng truyền hình cao nhờ trình bày một lượng đáng kể thông tin mới về sự việc.
Loạt điều trần tiếp theo vào Tháng Chín sẽ được tiến hành trong khoảng thời gian cuối cùng của cuộc tranh cử giữa mùa vào Tháng Mười Một.
Các thành viên của ủy ban cho biết họ cũng dự định phát hành một báo cáo tạm thời vào khoảng thời gian đó.
“Chúng tôi đã chứng minh các thành tố của sự vi phạm luật pháp của ông Donald Trump và đồng lõa trong mỗi phiên điều trần,” ông Kinzinger cho hay khi được hỏi liệu ủy ban đã cung cấp đủ bằng chứng buộc tội cựu tổng thống cho Bộ Tư Pháp hay chưa.
“Tôi nghĩ, xét về tổng thể, hành động của họ thể hiện nỗ lực lớn nhất nhằm lật đổ ý chí của người dân và âm mưu lật đổ nền dân chủ Mỹ. Chúng tôi đã đưa ra các bằng chứng. Bây giờ, đến lúc Bộ Tư Pháp đưa ra quyết định,” Dân Biểu Kinzinger kết luận. (MPL) [kn]