SINGAPORE (NV) – Một tàu chiến Trung Quốc “cắt” đầu một chiến hạm Mỹ đang cùng một chiến hạm Canada đi qua eo biển Đài Loan trong lúc lãnh đạo quốc phòng Mỹ-Trung “choảng” nhau ở Diễn Đàn Shangri-La tổ chức ở Singapore hôm Thứ Bảy, 3 Tháng Sáu.
Theo Global News, trích lời các phóng viên đi trên hộ tống hạm HMCS Montreal chứng kiến sự việc.
“Một chiến hạm của Hải Quân Trung Quốc tăng tốc và cắt ngay trước đầu khu trục hạm USS Chung-Hoon, một hành động mà Hạm Trưởng Paul Mountford của hộ tống hạm HMCS Montreal gọi là ‘không chuyên nghiệp,’” theo Global News.
Khi chiến hạm của Trung Quốc đổi hướng, ông Mountford nói các thủy thủ trên tàu này phóng loa yêu cầu chiến hạm Mỹ tránh ra nếu không muốn va chạm.
Phía Mỹ đáp lại bằng cách yêu cầu chiến hạm Trung Quốc tránh ra, nhưng cuối cùng tàu Mỹ phải đổi hướng và giảm tốc độ, tránh va chạm.
Theo Global News, lúc đó, hai tàu chiến của Mỹ và Trung Quốc chỉ cách nhau 150 yard.
Hạm Trưởng Mountford tin rằng vụ đụng độ này “rõ ràng là do phía Trung Quốc cố ý.”
“Việc thông báo bằng loa phóng thanh trước khi hành động rõ ràng cho thấy một sự cố ý,” ông Mountford được Global News, một cơ quan truyền thông Canada, trích dẫn.
Khu trục hạm USS Chung-Hoon và hộ tống hạm HMCS Montreal cùng đi tuần với nhau trên Biển Đông gần một tuần, trước khi đi qua eo biển Đài Loan hôm Thứ Bảy.
Phóng viên Global News trên tàu có chứng kiến các tàu chiến Trung Quốc bám theo tàu chiến Canada nhiều lần, nhưng chưa bao giờ có hành động khiêu khích như vậy, mặc dù có lúc hai tàu cách nhau khoảng 1,000 yard, khoảng cách mà ông Mountford tin là an toàn, vẫn theo Global News.
Cũng hôm Thứ Bảy, Hải Quân Hoa Kỳ cho biết Bộ Tư Lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương xác nhận chi tiết và danh tính tàu chiến Mỹ trong sự việc.
“Trong lúc đi qua eo biển Đài Loan, LUYANG III DDG 132 (PRC LY 132) thực hiện một hành động không an toàn gần khu trục hạm USS Chung-Hoon. Chiến hạm PRC LY 132 đi gần bên hông Chung-Hoon và cắt đầu chiến hạm trong khoảng cách 150 yard,” tuyên bố của Hải Quân Mỹ cho biết.
“Chung-Hoon tiếp tục cuộc hải hành và chậm lại còn 10 hải lý/giờ để tránh va chạm. Sau đó, PRC LY 132 còn cắt đầu Chung-Hoon lần thứ nhì, lần này cách đầu chiến hạm 2,000 yard,” vẫn theo thông báo.
Trước đó, một tuyên bố của Hạm Đội 7 của Hải Quân Mỹ cho biết: “USS Chung-Hoon và HMCS Montreal cùng nhau đi qua eo biển Đài Loan để thực thi cam kết của Hoa Kỳ, các đồng minh và các đối tác đối với Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở… Sự hợp tác này cho thấy trọng tâm của chúng tôi trong việc bảo đảm một khu vực an ninh và phồn thịnh, nơi mà máy bay và tàu của tất cả các quốc gia có quyền bay và đi lại bất cứ nơi đâu luật quốc tế cho phép.”
Theo trang web của Bộ Quốc Phòng Trung Quốc bản tiếng Anh, Đại Tá Thi Nghị, phát ngôn viên Bộ Tư Lệnh Miền Đông Quân Đội Trung Quốc, hôm Thứ Bảy nói: “Các lực lượng Hải Quân và Không Quân Trung Quốc có tiến hành theo dõi một khu trục hạm Mỹ và một hộ tống hạm Canada trong suốt hành trình của họ, và chúng tôi giải quyết vấn đề một cách hợp pháp và chuyên nghiệp.”
Ông Thi cũng chỉ ra rằng nhiều quốc gia cố tình tạo ra vấn đề rủi ro trong eo biển Đài Loan, với ác ý gây bất ổn cho hòa bình và ổn định và đưa ra thông điệp sai trái đối với thành phần “Đài Loan độc lập.”
Trong khi đó, theo nhật báo The South China Morning Post, trong bài phát biểu sáng Thứ Bảy, ông Lloyd Austin, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ, nhấn mạnh quyết tâm của Hoa Kỳ làm việc với các đồng minh ở Châu Á để răn đe xâm lăng và đề phòng xung đột.
“Vì thế, chúng tôi đang vạch ra kế hoạch và hợp tác, và huấn luyện với bạn bè, từ biển Hoa Đông cho tới Biển Đông cho tới Ấn Độ Dương,” ông Austin nói. “Việc này bao gồm các đồng minh thân cận như Úc, Nhật, Nam Hàn, Philippines, và Thái Lan.”
Ông Austin cũng nói các quốc gia đối tác với Hoa Kỳ tại Châu Á sẽ chống lại hành động bắt nạt các nước khác, đặc biệt là trong eo biển Đài Loan.
Phát biểu này của bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ làm lãnh đạo quân đội Trung Quốc có mặt tại cuộc họp khó chịu.
Trong một cuộc họp báo sau phát biểu của ông Austin, Trung Tướng Cảnh Kiến Phong, phó tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc, tố cáo Mỹ “giả dối trong chính sách một Trung Quốc” bằng cách gia tăng các chuyến thăm của giới chức Hoa Kỳ và Đài Loan, làm lơ các hoạt động ly khai của Đài Loan, và bán vũ khí cho hòn đảo này.
“Chỉ có một Trung Quốc trên thế giới, và Đài Loan là lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc,” ông Cảnh nói, nhấn mạnh rằng chính sách một Trung Quốc “được cả cộng đồng quốc tế thừa nhận.”
Tuy nhiên, nhiều quốc gia trên thế giới lại có chính sách ngoại giao riêng với Đài Loan, và hoàn toàn không thích hợp với quan điểm của Bắc Kinh.
Hầu hết các quốc gia, bao gồm cả Mỹ, không thừa nhận Đài Loan là một nhà nước độc lập. Tuy nhiên, Hoa Kỳ luôn phải đối bất cứ hành động vũ lực nào để chiếm Đài Loan.
Trong bài phát biểu ngày hôm sau, Chủ Nhật, 4 Tháng Sáu, theo SCMP, Bộ Trưởng Quốc Phòng Lý Thượng Phúc của Trung Quốc chỉ trích Mỹ áp dụng “tiêu chuẩn kép” và “ích kỷ,” dù không nêu tên Hoa Kỳ, khi nói “một quốc gia nào đó” thích áp dụng sức mạnh của mình đối với nước khác theo “trật tự luật quốc tế” của chính họ.
“Cái gọi là trật tự quốc tế đó không bao giờ nói cho chúng ta biết các quy định đó là gì, ai đưa ra quy định đó,” ông Lý nói tại Diễn Đàn Shangri-La.
Ông Lý nói thêm: “Đây là thực hành theo ngoại lệ và tiêu chuẩn kép, chỉ để phục vụ cho quyền lợi của chính mình và theo quy định của một số nhỏ các quốc gia.”
Dù quốc phòng Trung Quốc và Mỹ rất căng thẳng, trên phương diện ngoại giao, hai cường quốc thế giới có vẻ đang tìm cách làm dịu quan hệ song phương ngày càng tệ.
Trong ngày Thứ Bảy, Bộ Ngoại Giao Mỹ đưa ra thông cáo cho biết ông Daniel Kritenbrink, phụ tá ngoại trưởng đặc trách Đông Á Thái Bình Dương sự vụ, sẽ thăm Trung Quốc và New Zealand từ ngày 4 đến 10 Tháng Sáu.
Tại Bắc Kinh, ông Kritenbrink sẽ cùng bà Sarah Beran, giám đốc cao cấp trong Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ, sẽ cùng thảo luận các vấn đề quan trọng liên quan quan hệ song phương, theo Bộ Ngoại Giao Mỹ. (Đ.D.)