WASHINGTON, DC (AP) – Tổng Thống Donald Trump tối Thứ Ba, 8 Tháng Giêng, xuất hiện trên truyền hình chiếu trực tiếp toàn quốc, đòi Quốc Hội chi tiền để xây bức tường dọc biên giới Mỹ-Mexico, và tìm lợi thế với phía Dân Chủ trong việc chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ liên bang.
Ông nói rằng hiện có “một cuộc khủng hoảng nhân đạo,” và kêu gọi phía Dân Chủ trở lại Tòa Bạch Ốc thương thuyết với ông.
Ông cũng nói “chính trị gia không làm gì là vô luân.”
Trước đó, nhiều cuộc họp giữa Quốc Hội và tổng thống đều thất bại.
Đây là lần đầu tiên ông Trump ngồi trong Phòng Bầu Dục Tòa Bạch Ốc phát biểu hướng tới người dân, vào lúc 9 giờ tối, giờ miền Đông, thời điểm đa số gia đình người Mỹ tập trung xem truyền hình vào giờ ăn tối.
Bài diễn văn của ông Trump chỉ dài vỏn vẹn 11 phút.
Ngay sau đó là diễn văn phản ứng với phát biểu của tổng thống, do bà Nancy Pelosi (Dân Chủ-California), chủ tịch Hạ Viện, và Thượng Nghị Sĩ Chuck Schumer (Dân Chủ-New York), trưởng khối thiểu số tại Thượng Viện, thực hiện.
Bà Pelosi nói trước, chỉ trong 2 phút, còn ông Schumer nói trong 3 phút.
Cả hai nhân vật này tố cáo Tổng Thống Trump “phóng đại” tình trạng căng thẳng ở biên giới, trong khi yêu cầu ông mở cửa các bộ đang bị đóng vì tình trạng bế tắc ngân sách, để hàng trăm ngàn nhân viên có lương và làm việc trở lại.
Ông Schumer nói ông Trump “chỉ dùng hình ảnh Phòng Bầu Dục để tạo ra một cuộc khủng hoảng, gây sợ hãi, và lái sự chú ý khỏi sự hỗn loạn trong chính quyền của ông.”
Tổng Thống Trump, người lâu nay vẫn lên án tình trạng di dân bất hợp pháp ở biên giới, tận dụng các lo ngại về nhân đạo để nói rằng có một cuộc khủng hoảng rộng khắp và chỉ có thể giải quyết bằng cách xây bức tường.
Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng, tình trạng tại biên giới bị “thổi phồng quá mức,” và chính quyền một phần nào đó phải chịu trách nhiệm cho những gì đang xảy ra hiện nay.
Nhà lãnh đạo Hoa Kỳ sử dụng ngôn ngữ đầy cảm tính, cho rằng người Mỹ bị những di dân bất hợp pháp giết hại, khi ông nói: “Tôi từng gặp hàng chục gia đình có người bị di dân bất hợp pháp giết hại. Tôi cầm tay những người mẹ rơi nước mắt và ôm những người cha đau khổ. Thật là buồn. Thật là khủng khiếp.”
Tổng Thống Trump cho rằng, không có bức tường, không những di dân bất hợp pháp vào được nước Mỹ, mà ngay cả ma túy cũng được mang vào.
Ông nói: “Số người Mỹ bị chết vì ma túy năm nay sẽ cao hơn số người chết trong toàn bộ cuộc chiến Việt Nam.”
Ông cũng nói “một số lượng lớn thuốc bất hợp pháp – bao gồm thuốc lắc, nha phiến, bạch phiến, và fentanyl” được “đổ” một cách bất hợp pháp vào Mỹ qua đường biên giới.
Trong khi đó, báo cáo của Cơ Quan Bài Trừ Ma Túy (DEA) năm 2018 cho thấy, hầu hết ma túy vào lậu là qua các cửa khẩu biên giới chính thức.
“Mỗi tuần, có 300 người dân Mỹ chết vì ma túy – mà 90% là xuất phát từ biên giới phía Nam,” ông Trump nói thêm.
Trong bài diễn văn, tổng thống thường nhấn mạnh các sự kiện bi thảm này, nhưng các nghiên cứu trong nhiều năm qua cho thấy, di dân ít phạm tội hình sự hơn là người dân bản xứ.
Ngoài ra, trong mấy ngày qua, Tổng Thống Trump cũng bàn về chuyện có thể ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, để ông có thể xây tường biên giới, mà không cần khoản tiền $5.7 tỷ do Quốc Hội chuẩn thuận.
Tuy nhiên, trong bài diễn văn tối Thứ Ba, ông Trump không đề cập đến việc này.
Bằng cách sử dụng Tòa Bạch Ốc để chuyển thông điệp của mình đến người dân, thay vì sử dụng Twitter như ông thường làm, và thích làm, Tổng Thống Trump rõ ràng đang muốn tìm cách rút ra khỏi bãi mìn chính trị do chính ông tạo ra.
Trong nhiều tuần qua, ông “dính” rất sâu vào lời hứa với các cử tri bỏ phiếu cho ông hồi năm 2016, rằng ông sẽ xây một bức tường “đẹp” không ai có thể phá được dọc biên giới phía Nam, và do Mexico trả chi phí.
Trong phần đáp trả, bà Pelosi có nhắc chuyện ông Trump hứa là Mexico sẽ trả tiền xây tường.
Về chuyện này, trong bài diễn văn của mình, Tổng Thống Trump nói như sau: “Bức tường sẽ được bồi hoàn chi phí rất nhanh. Chi phí cho vấn đề ngăn chặn ma túy vượt quá $500 tỷ/năm, nhiều hơn số tiền $5.7 tỷ chúng ta yêu cầu Quốc Hội chi để xây tường rất nhiều. Bức tường sẽ được bồi hoàn chi phí qua thỏa thuận thương mại tuyệt vời giữa Mỹ và Mexico.”
Hai nhà lập pháp Dân Chủ khẳng định rằng, cả đảng Dân Chủ lẫn Cộng Hòa đều muốn an ninh cho biên giới, nhưng xây tường không phải là giải pháp tốt nhất.
Cho đến Thứ Ba, chính quyền liên bang bị đóng cửa một phần đến ngày thứ 18, thời gian đóng cửa lâu thứ nhì trong lịch sử Mỹ.
Hàng trăm ngàn nhân viên liên bang vẫn đang làm việc không có lương, và chuyện chính quyền đóng cửa đang ngày càng ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. (Đ.D.)