Đằng-Giao/Người Việt
AUSTIN, Texas (NV) – Tối Cao Pháp Viện Đài Loan vừa ra phán quyết cho phép một số nạn nhân Việt Nam trong vụ án Formosa Hà Tĩnh được tiếp tục theo đuổi vụ kiện 13 công ty có trách nhiệm liên đới.
Bà Triều Giang Nancy Bùi, hội phó đặc trách ngoại giao và cũng là phát ngôn viên Hội Công Lý Cho Nạn Nhân Formosa (JFFV), nhận định rằng đây là một “bước tiến khả quan.”
Luật Đài Loan gây khó khăn cho người Việt
Từ Tháng Sáu, 2019, JFFV nhận vai trò đại diện 7,875 nạn nhân của công ty thép Formosa gây ra thảm họa môi trường lớn nhất lịch sử Việt Nam, bắt đầu nộp đơn kiện công ty này ra Tòa Sơ Thẩm Đài Loan để đòi đền bù thỏa đáng, và cải tạo môi trường.
Ba năm sau, Tối Cao Pháp Viện Đài Loan trong phiên xử vừa qua ra phán quyết như trên, cho phép một số nạn nhân được tiếp tục theo đuổi vụ kiện 13 công ty (thay vì 24) có trách nhiệm liên đới trong vụ xả thải độc tố vào biển Việt Nam năm 2016, khiến cá chết, môi trường ô nhiễm nghiêm trọng, và người dân mất công ăn việc làm.
Theo bà Triều Giang Nancy Bùi, trong ba năm qua, tòa án Đài Loan có những đòi hỏi về công chứng quá khắt khe.
Bà nói: “Đối với các nạn nhân còn sống tại Việt Nam thì việc xin công chứng tại Văn Phòng Kinh Tế và Văn Hóa của Đài Loan (ở Hà Nội hay Sài Gòn) là một điều không thể thực hiện được khi người dân phải đi qua bốn cửa.”
Bà giải thích: “Bốn cửa này là đơn kiện của họ phải được chứng thực tại xã. Sau xã là phải đến Cục An Ninh Bộ Công An tại Hà Nội để được phiên dịch và đóng dấu. Cửa thứ ba là phải được chấp thuận, ký tên và đóng dấu của bộ trưởng Bộ Ngoại Giao.”
Và sau cùng, đơn kiện phải được công chứng của Văn Phòng Kinh Tế và Văn Hóa của Đài Loan rằng chữ ký của bộ trưởng Ngoại Giao Việt Nam là đúng thì mới hợp lệ.
Nhưng hiện nay, qua phán quyết mới nhất của Tối Cao Pháp Viện Đài Loan, hồ sơ của số ít các nạn nhân đã có công chứng được chuyển xuống tòa sơ thẩm của Đài Loan để thụ lý và tiếp tục vụ kiện cho tới chung cuộc. Số đông còn lại đơn kiện của họ được chuyển xuống tòa thượng thẩm để giải quyết vấn đề công chứng.
Vẫn theo bà Triều Giang Nancy Bùi, hiện năm tổ hợp luật sư của nguyên đơn, ngoài việc giúp số nạn nhân tiếp tục vụ kiện tại tòa sơ thẩm, đang chuẩn bị hồ sơ khiếu nại tại Bộ Tư Pháp Đài Loan vì tòa Đài Loan đòi hỏi các nạn nhân một việc họ không thể thực hiện được mà còn có thể gây nguy hiểm trước sự bắt bớ, tù đày, nếu họ xuất hiện trước bốn cơ quan công quyền tại Việt Nam để xin chữ ký và đóng dấu công chứng.
Tại buổi họp báo hôm 9 Tháng Sáu, các tổ hợp luật sư và các tổ chức tranh đấu cho môi trường và nhân quyền kêu gọi tòa án Đài Loan cứu xét trường hợp khó khăn đặc biệt của các nạn nhân hiện còn đang sống tại Việt Nam bằng cách chấp thuận một phương cách công chứng thay thế để tránh cho các nạn nhân phải qua những cửa ải nguy hiểm nêu trên.
Bước tiến khả quan nhưng đấu tranh còn dài
Nhận định về tiến triển của vụ án, bà Triều Giang Nancy Bùi phát biểu: “Quyết định của Tối Cao Pháp Viện Đài Loan đem lại hy vọng tìm được công lý cho nạn nhân, chỉ tiếc rằng số người được tòa cho tiếp tục vụ kiện hơi ít.”
Bà thêm: “Chúng tôi sẽ cùng với các luật sư giúp đỡ họ trong những phiên xử kế tiếp và chúng tôi tin rằng họ sẽ tìm được công lý.”
Bà nhấn mạnh: “Đây là bước tiến tốt đẹp cho các nạn nhân và chúng tôi rất cám ơn sự hỗ trợ nhiệt tình của Giám Mục Nguyễn Thái Hợp, nguyên giám mục Giáo Phận Vinh và Giáo Phận Hà Tĩnh, Linh Mục Nguyễn Văn Hùng ở Đài Bắc, và Linh Mục Michael Hoàng Nam, linh hướng của hội.”
Kế hoạch tố tụng công ty thép Formosa của JFFV không chỉ tập trung ở Đài Loan.
Bà Triều Giang Nancy Bùi cho hay: “Nếu nỗ lực của chúng tôi không có kết quả tốt, luật sư và JFFV đã và đang thảo luận việc đưa vụ kiện sang Hoa Kỳ, nơi mà chúng tôi tin tưởng rằng thủ tục kiện tụng sẽ rộng rãi và quyền lợi của các nạn nhân được bảo vệ tốt hơn.”
Vài nét về JFFV
Hội Công Lý Cho Nạn Nhân Formosa (JFFV), có trụ sở tại Louisiana, Hoa Kỳ.
Từ Tháng Sáu, 2019, JFFV được Giám Mục Nguyễn Thái Hợp ủy nhiệm giúp 7,875 nạn nhân nộp đơn kiện Công ty Formosa Hà Tĩnh ra tòa án Đài Loan vì Formosa gây ra thảm họa môi trường khiến cá chết, môi trường bị ô nhiễm, người dân mất công ăn việc làm, nhiều người đã bị bắt, bị bỏ tù với những bản án nặng nề, trong khi hàng trăm người khác còn đang trốn chạy.
Ngày 27 Tháng Năm, 2019, đơn khiếu nại được nộp tại Hội Đồng Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc ở Thụy Sĩ.
Tháng Sáu, 2019, đơn kiện được nộp tại tòa án liên bang Hoa Kỳ ở New Jersey là nơi có bản doanh của công ty Formosa USA. [đ.d.]
—–
Liên lạc tác giả: [email protected]
