“Tôi sống theo mẫu mực của người Chị Cả”, cô Sen, người em gái út nói trong nước mắt, và sau đó nhớ lại không biết bao nhiêu điều tốt lành về người chị vừa quá cố. Người chị mà theo cô, chẳng bao giờ nhớ những điều đẹp đẽ mình làm cho người khác, trong khi đó ai làm ơn cho chị thì chị nhớ hoài.
Quê quán ở Dưỡng Thông, Kiến Xương, Thái Bình, là con gái trưởng của một gia đình có tiếng trong vùng, Bà lập gia đình rất sớm, năm mới 17 tuổi, có được với chồng 8 người con trong 69 năm chung sống. Ông là một quan chức trong chính quyền Việt Nam Cộng Hòa, là Trung Tá Chỉ Huy Trưởng Trung Tâm Hồ Sơ Cá Nhân Bộ Tổng Tham Mưu.
Năm 1975, ông bị bắt đi tù cải tạo, 9 năm trong lao tù, Bà ở nhà lao đao, thất thần với 8 người con dại. Ngày còn chồng ở nhà, Bà chỉ biết trông coi công việc trong nhà, tháng tháng có lương chồng đem về, Bà chẳng hề lo đến vấn đề tài chánh của gia đình. Mọi việc lớn nhỏ đã có người chồng nghiêng vai gánh vác. Nay một thân một mình vừa làm cha vừa làm mẹ với bầy con, vất vả, đắng cay trăm bề.
Tiền bạc càng ngày càng cạn, Bà phải lao vào đời sống bên ngoài để kiếm cơm cho bầy con. Một miếng nylon trải ở mặt đường bày ít vải vóc, mua đầu này bán đầu kia kiếm ít đồng lời. Tiền kiếm được ăn một phần, nhín nhịn để dành 2 phần. Dần dà Bà có được một số vốn kha khá, Bà kiếm nơi bày biện hàng khá hơn, tiền kiếm do đó cũng khá hơn trước. Nghĩ đến bầy con không tương lai đang quẩn quanh nơi xó cùng, Bà quyết định táo bạo, mượn tiền của bạn bè, người quen để lo cho con cái ra nước ngoài. Nhờ có uy tín, nhờ trước đây gieo bao hạt giống tốt, nay Bà mượn dễ dàng. Từng đứa con ra đi, trời thương cũng đến nơi đến chốn. Những đứa con ra nước ngoài, đứa lớn đùm bọc đứa bé, đứa qua trước đùm bọc đứa qua sau. Gia đình cuối cùng đã sum vầy một chỗ.
Người xưa nói, Cứ nhìn cuộc sống hiện tại để biết kiếp trước đã ăn ở vơi đầy thế nào, và cứ nhìn cách sống kiếp này sẽ rõ mười mươi kiếp tới đời sống sẽ ra sao. Kiếp này Bà ăn ở không chỉ tốt lành với gia đình giòng họ, từ anh em ruột đến gia đình chồng, mà còn với người ăn kẻ làm, với những người hàng xóm láng giềng, bè bạn thân quen.
Vào 7:20 tối ngày 19 tháng 3 năm 2014, Bà giã từ cõi tạm, để bước vào một thế giới tốt đẹp hơn.
Ngày xưa người thất thập là quý hóa, nay Bà nằm xuống, ở tuổi 85, thế là quá phước đức so với những người sinh cùng thời. Bà đã sống một đời có ích, không chỉ cho gia đình mà cho cả xã hội. Nhờ bà mà gia đình có những thành viên tốt đẹp, nhờ bà mà xã hội có được những hạt giống tốt lành.
Trọn một đời ăn ở nhân đức, đến khi nhắm mắt xuôi tay Bà cũng không quên nghĩ đến những người còn lại, Bà dặn lại với các con thành lập một hội non profit lấy tên PHAM&DAO Foundation, để làm việc từ thiện (Web site: phamdao.com)
tp