WASHINGTON, Mỹ (NV) – Mỹ dự trù nâng cấp quan hệ với Việt Nam khi Tổng Thống Biden đến Hà Nội trong một tuần nữa, nhưng việc này có thể đối diện với các hệ quả thương mại khó lường từ phía Trung Quốc.
Theo một bài viết của hãng thông tấn Reuters hôm Chủ Nhật 3 Tháng Chín, chính phủ của Tổng Thống Biden đã nỗ lực thuyết phục nhà cầm quyền CSVN nâng cấp mối quan hệ giữa hai quốc gia rất nhiều lần qua các chuyến thăm của nhiều viên chức cao cấp những tháng gần đây.
CSVN ban đầu tỏ ý thận trọng khi được đề nghị nâng mối quan hệ vì sợ phản ứng bất lợi từ nước láng giềng to lớn ở phương Bắc. Nhưng các cố gắng chưa từng có đã giúp Washington cơ hội nâng cấp mối quan hệ song phương lên hai bậc, từ “Đối tác toàn điện” lên “Đối tác chiến lược toàn diện,” ngang hàng với Nga, Trung Quốc.
Tháng Bảy vừa qua, ông Biden từng phát biểu công khai và giới chức cấp cao của hai chính phủ cũng từng đề cập lạc quan về khả năng nâng cấp mối quan hệ, dù không đưa ra các tuyên bố chính thức.
Reuters nói rằng, có lẽ muốn bảo đảm với Bắc Kinh, CSVN đã thảo luận dàn xếp chuyến thăm Việt Nam cho lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình hay Thủ Tướng Lý Cường ít ngày ngay trước hay sau vài tuần lễ chuyến viếng thăm của tổng thống Mỹ vào ngày 10 Tháng Chín tới đây.
Reuters dẫn nhận định của ông Lê Hồng Hiệp, chuyên viên phân tích tại Viện Nghiên Cứu Iseas-Yusof Ishak tại Singapore, cho rằng các nguy cơ do việc nâng cấp quan hệ với Mỹ sẽ còn rất cao. Tuy nhiên, các lãnh đạo CSVN tính rằng đây có thể là lúc tốt nhất để nâng cấp quan hệ với Mỹ vì mối quan hệ của họ với Bắc Kinh “nhiều phần sẽ trở nên tồi tệ hơn trong tương lai.”
Dù sao, hiện vẫn chưa có dấu hiệu rõ rệt Việt Nam được lợi gì trong ngắn hạn từ chuyện nâng cấp quan hệ với Mỹ trong khi có những tranh chấp chủ quyền biển đảo tại Biển Đông.
Theo ông Hiệp, Hà Nội đã từ lâu thảo luận gia tăng cung cấp trang bị quân sự với Mỹ nhưng tới giờ thì chưa thấy thỏa thuận và chuyện đàm phán đòi hỏi nhiều thời gian.
Trong khi đó, CSVN cũng đàm phán với nhiều nước khác để cải tiến trang bị quân sự vốn hầu hết đều là võ khí của Nga mà nhiều thứ đã lỗi thời. Gần đây, Hà Nội thảo luận nhiều lần ở cấp cao quân sự với các viên chức hàng đầu của Nga.
Hậu thuẫn cho tham vọng trở thành một trung tâm kỹ nghệ điện tử của Việt Nam cũng là một phần của sự kích thích từ Washington, nhưng ngân khoản lại rất giới hạn, theo đạo luật CHIPS. Theo ông Vũ Tú Thành, giám đốc văn phòng Việt Nam của Hội Đồng Doanh Nghiệp Mỹ-ASEAN, Hoa Kỳ có thể đề nghị nhiều hơn.
Năng lượng là lãnh vực khác mà hai bên có thể gia tăng hợp tác khi Việt Nam chuẩn bị trở thành một nước tham gia sử dụng khí hóa lỏng và điện gió ngoài khơi, tuy các chậm trễ do thủ tục hành chính và cấp ngân khoản làm giới đầu tư chán nản.
Sự nâng cấp quan hệ dự trù thúc đẩy chương trình của các công ty Mỹ tại Việt Nam. Hãng máy bay Boeing và công ty năng lượng AES rất có thể loan báo nhân chuyến thăm viếng của Tổng Thống Biden về kế hoạch của họ, theo những nhân vật thân cận với các dự án đó.
Cho đến nay, Mỹ là thị trường xuất cảng lớn nhất của Việt Nam và các thủ tục thuế quan của Mỹ có thể được nới lỏng hơn hầu gia tăng thương mại, theo nhận định của ông Vũ Tú Thành. (TN) [kn]