Luật Sư LyLy Nguyễn chuyên về Luật Khánh Tận Chương 7, 11, 13 cho cá nhân và cơ sở thương mại, xóa hết các loại nợ, tranh tụng trước Tòa Khánh Tận và khai phá sản hủy bỏ nợ thuế. Về Hoạch Định Tài Sản, Luật Sư LyLy chuyên thảo di chúc và tín mục (trust), ủy quyền điều hành tất cả tài sản, dặn dò săn sóc y tế khi bất lực và hoạch định kế nghiệp. Về Luật Thuế, Luật Sư LyLy đại diện cho thân chủ trường hợp bị kiểm thuế, xin ngưng tịch thâu tài sản vì thiếu thuế, đại diện biện hộ trước Tòa Án Thuế và điều đình xin giảm nợ thuế. Về Luật Thương Mại, Luật Sư LyLy giúp thành lập công ty và tổ hợp hùn hạp. Ngoài ra Luật Sư LyLy còn rất giàu kinh nghiệm về thuế lợi tức cá nhân, thuế trả nhân công, thuế mua bán và thuế tài sản ở hai cấp liên bang và tiểu bang. Luật Sư LyLy Nguyễn được chứng nhận hành nghề tại Supreme Court of California, United States District Court, United States Court of Appeals for the Ninth Circuit và United States Tax Court. Nếu cần tham khảo riêng xin liên lạc với Luật Sư LyLy Nguyễn tại văn phòng ở 10221 Slater Avenue, Suite 216, Fountain Valley, California 92708. Điện thoại: (714) 531-7080. website: www.lylylaw.com
Trong những ngày sinh sống tại Mỹ đồng huơng Việt Nam thường có lúc gặp chuyện xui xẻo vặt vãnh không ngờ trước được, như một buổi sáng nào đó vào một tiệm phở đông khách lúc cô tiếp viên bưng tô phở đưa lên bàn thì khách lanh chanh vội đưa tay đón lấy, người này tưởng người kia nắm nên cùng thả tay khiến tô phở nóng đổ xụp vào người khách. Cô bé cuống lên xin lỗi. Phần đông người Việt dễ tính, tuy không vui nhưng cho là gặp ngày xui, nghĩ mình cũng có một phần lỗi nên cũng bỏ qua.
Nhưng trong lịch sử tư pháp Hoa Kỳ có những chuyện tương tự đôi khi còn nhỏ nhặt hơn nhiều nhưng lại đem ra tòa kiện cáo đòi bồi thường nghe qua rất vô lý nhưng lại có thật như vụ án sau đây: Stella Liebeck là một cụ già bảy mươi chín tuổi. Cụ lái xe qua cửa sổ drive-in một tiệm McDonald tại Albuquerque, New Mexico mua một ly cà phê bốn mươi chín xu. Mua xong bà cụ vẫn ngồi trên xe, kẹp ly cà phê nóng giữa hai đùi rồi mở cái nắp nhựa mỏng để bỏ đường thì run tay lập cập tự đánh đổ ly cà phê nóng lên đùi mình, cụ bị bỏng la ầm lên. Sau đó Liebeck bèn đệ đơn kiện McDonald nằng nặc đổ lỗi tại cà phê nóng quá độ nên cụ mới bị bỏng. Chuyện khó tin không ngờ là bồi thẩm đoàn xử McDonald có lỗi phải đền cho bà cụ $160,000 thuốc thang chữa bỏng, đồng thời phạt vạ thêm $2.7 triệu vì lẽ bán cà phê nóng quá độ gây thương tích cho khách hàng.
Vụ án này bị dư luận phản đối kịch liệt, chỉ trích tòa án lạm dụng luật bồi thường thiệt hại cá nhân do bất cẩn của người khác (tort law) gọi tắt là luật bất cẩn. Dĩ nhiên ai cũng biết cà phê phải bán nóng, tự đánh đổ vào người thì tất nhiên bị bỏng. Nhưng trong thực tế qua muôn ngàn tai nạn xẩy ra nhan nhản hàng ngày có mấy ai chịu tự nhận lỗi. Thay vào đó các quan tòa và bồi thẩm đoàn cứ lồng lộn bênh vực cho nạn nhân mà đẩy tai vạ sang những những kẻ có tiền đền càng nhiều càng tốt. Phe bênh vực luật bất cẩn thì lại hoan hô cho rằng vụ Liebeck đã chứng tỏ luật này quả có hiệu nghiệm trong việc “dạy bài học” cho những kẻ có hành động bất cẩn gây nguy hại cho người khác để thiên hạ sợ mà tránh đi. McDonald trước đó từng bị 700 đơn khiếu nại vì cà phê quá nóng và cũng đã tốn hơn $500,000 để dàn xếp cho êm. Sự thực cà phê của McDonald bán ra cho khách hàng có nóng hơn vài độ so với các đối thủ Burger King và Wendy. Các quản lý McDonald phân trần là cà phê của họ dùng nước nóng hơn để cho cà phê thêm đậm đà vì sợ mau nguội uống sẽ mất ngon nên dĩ nhiên không cẩn thận đánh đổ vào người thì có thể bị bỏng. Bà cụ Liebeck khai nằm nhà thương mất mấy ngày. Bồi thẩm đoàn tính rằng McDonald chỉ cần bán cà phê trong hai ngày là có lời ngay $2.7 triệu nên chẳng do dự thẳng tay phạt vạ tới số tiền đó. Tuy nhiên tòa nhận định rằng cụ Liebeck cũng có trách nhiệm vì bất cẩn đánh đổ cà phê tự làm mình bị bỏng, do đó đã nới tay giảm phạt cho McDonald từ $2.7 triệu xuống còn $480,000. Sau vụ tai bay vạ gió khá đau này McDonald liền ra lệnh ngay cho các cửa tiệm trực thuộc giảm nhiệt độ cà phê bớt đi cho dù cà phê bớt ngon hơn nhưng tránh phiền phức. Từ chuyện này phe ủng hộ luật bất cẩn tán tụng là nhờ có luật này làm gương nên những kẻ có tính ẩu tả, vô ý tứ dễ gây nguy hại cho người khác mới chịu sửa đổi thái độ mà để ý hơn đến an toàn của người khác.
Nếu ai gây ra một hành động sai trái (wrongful act) làm phương hại đến người khác dù không cố ý là đã vi phạm luật bất cẩn. Theo khía cạnh pháp lý luật này đặt căn bản trên khái niệm “mọi người phải có trách nhiệm giữ gìn hành động cẩn thận một cách vừa phải để khỏi làm tổn thương đến người khác.” Định nghĩa thế nào là cẩn thận vừa phải rất khó, tuy nhiên luật bất cẩn rất cần thiết vì hàng ngày thiên hạ bị thương tích do bất cẩn của người khác thì nhiều vô kể. Ở Việt Nam hay nói giỡn là vô ý té vào hàng bánh tráng bị túm áo vì không có tiền đền, hay xui xẻo đạp vỏ chuối trượt chân chẳng hạn. Nhưng ở Mỹ vô ý đi xe đạp đụng té vào người khác làm họ bị thương hay trượt chân ngã trong siêu thị đến nỗi gẫy chân không đi làm được thì khác hẳn và thành lớn chuyện có thể mệt vì bị kiện. Đa số thương tích do bất cẩn của người khác thì xảy ra nhiều hơn như bị đụng xe do tài xế say rượu xẩy ra rất thường. Vài năm trước đây ở Florida có vụ một bác sĩ thay vì giải phẫu chân trái một bệnh nhân đã cắt lầm chân phải cuối cùng nạn nhân mất luôn hai chân. Thử hỏi nếu không có luật bồi thường bất cẩn thì sẽ ra sao? Chắc hẳn thiên hạ sẽ tha hồ làm ẩu không thèm để tâm đến an toàn cho những người chung quanh. Hơn thế nữa nạn nhân còn phải tự cáng đáng sở phí y khoa, thuốc men chữa chạy, tài sản bị hư hại, mất cả lợi tức lương bổng trong công ăn việc làm. Trong nhiều trường hợp xui xẻo khác có người còn bị mất mạng oan uổng. Thêm vào đó các thủ phạm nếu không bị trách nhiệm đền bồi và bị trừng trị thì cả thiên hạ như được khuyến khích vô trách nhiệm đưa đến tình trạng xã hội hỗn loạn. Thực ra ngoài luật bất cẩn còn có hình luật chế tài những kẻ có hành động phương hại đến an ninh trật tự xã hội, nhưng luật bất cẩn được phát huy để khuyến khích người tốt và trừng phạt người xấu giữ được công lý. Do đó nguyên lý chính yếu của luật bất cẩn là bắt kẻ có lỗi phải bồi thường có nghĩa là ai gây hành động sai trái thì bị phạt và ai là nạn nhân bị thiệt hại thì được đền bù.
Luật bất cẩn chia ra làm ba loại: hành động sai trái có chủ đích (intentional tort) do cố ý làm như vậy; hành động sơ xuất (negligence) do vô tình, vô ý; và trách nhiệm nghiêm ngặt (strict liability) là bất cẩn thì phải chịu hoàn toàn liên đới bất luận phải trái. Nếu một kẻ hành hung một người khác thì là hành động có chủ đích. Hành động này hoàn toàn có lỗi vì có ý định gây thương tích cho nạn nhân nên còn gọi là đả thương (battery). Theo luật một người bị kết tội đả thương khi có ý đồ làm người khác bị thương hoặc biết rõ nạn nhân sẽ bị nguy hại còn gọi là hành động hiển nhiên (substantial certainty) và luật pháp đặt ra để ngăn ngừa những hành vi đó. Quan niệm về gây hại còn kể cả hành động cố ý gây đụng chạm do ý muốn (offensive contact) có thể liệt vào tội đả thương. Tuy nhiên có những trường hợp định nghĩa này có ý nghĩa tùy theo hoàn cảnh, thí dụ như cậu Hai hôn đại lên má một cô bạn gái để tỏ cảm tình, hành động này cũng bị liệt vào tội đả thương (dù không gây ra thương tích). Tuy nhiên nếu cô gái ưng thuận nhận cái hôn ấy thì không phải là đả thương. Điều này làm sáng tỏ mục đích của luật bất cẩn là trừng phạt hành động không có đồng lòng mà gây thương tổn đến người khác do đó phải đền bồi nạn nhân thích đáng.
Tuần tới chúng tôi tiếp tục tìm hiểu thêm chi tiết về luật bất cẩn với nhiều trường hợp kiện tụng bồi thường thương tích rắc rối hơn. Cũng như thường lệ, người viết xin xác nhận nội dung của những loạt bài tìm hiểu luật pháp này chỉ hoàn toàn được xử dụng với tính cách thông tin (information) để giúp quí độc giả một vài kiến thức tổng quát căn bản về luật pháp Hoa Kỳ mà thôi, và không thể coi như sự liên hệ của luật sư với thân chủ (attorney-client relationship). Do đó nếu có vấn đề liên hệ đến luật, quí độc giả vẫn cần phải thảo luận với một luật sư chuyên môn về trường hợp của quí vị.
Nếu cần tham khảo riêng xin liên lạc với LyLy Nguyễn, Esq. tại văn phòng chính ở địa chỉ 10221 Slater Avenue, Suite 216, Fountain Valley, CA 92708, Điện thoại: (714) 531-7080, website:lylylaw.com.
