TRÂN CHÂU CẢNG, Hawaii (AP) – Thủ Tướng Shinzo Abe của Nhật hôm Thứ Ba ghé thăm Trân Châu Cảng, Hawaii, cùng với Tổng Thống Barack Obama, trong một hành động khép lại quá khứ của 75 năm về trước, để hướng tới tương lai của hai quốc gia đồng minh thân cận nhất trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương.
Vào Tháng Mười Hai, 1941, quân đội Nhật tấn công Trân Châu Cảng, sau đó, Mỹ trả đũa, và thả hai trái bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, buộc Nhật phải đầu hàng, chấm dứt Thế Chiến 2.
Chuyến thăm của ông Abe với ông Obama là bằng chứng hùng hồn cho thấy, hai kẻ cựu thù có thể xóa bỏ hận thù để làm bạn với nhau sau khi chiến tranh kết thức, theo văn phòng chính phủ Nhật cho biết.
Mặc dù lãnh đạo Nhật từng đến thăm Trân Châu Cảng trước đây, nhưng chuyến thăm lần này của ông Abe đặc biệt hơn, vì đây là lần đầu tiên một lãnh đạo Nhật đến thăm Đài Tưởng Niệm Trân Châu Cảng, nằm bên trong chiến hạm USS Arizona bị Nhật đánh chìm năm 1941.
Đối với ông Obama, đây có thể là lần cuối cùng ông gặp một lãnh đạo thế giới trong vai trò tổng thống, các phụ tá Tòa Bạch Ốc nói.
Sự kiện này giống như “mở đầu và kết thúc” với ông Obama, vì cách đây gần tám năm, ông đã mời vị thủ tướng tiền nhiệm của ông Abe đến thăm Tòa Bạch Ốc trong tư cách lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được tiếp ở đây trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Obama.
Đối với ông Abe, chuyến thăm lần này là một hành động đáp lễ, sáu tháng sau khi ông Obama trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên viếng thăm Hiroshima ở Nhật, kể từ sau khi Hoa Kỳ thả trái bom nguyên tử xuống đó.
“Chuyến thăm này, và chuyến thăm của tổng thống đến Hiroshima hồi Tháng Năm, sẽ không bao giờ thành sự thật tám năm về trước,” ông Daniel Kritenbrink, cố vấn về Châu Á của Tổng Thống Obama, nói. “Những gì chúng ta có hôm nay là kết quả của nhiều năm cố gắng, ở tất cả mọi cấp chính phủ và xã hội, để bây giờ chúng ta có thể cùng nhau nói chuyện thẳng thắn với nhau về nhiều vấn đề, ngay cả những vấn đề nhạy cảm nhất trong lịch sử mà chúng ta cùng chia sẻ.”
Hơn 2,300 lính Mỹ thiệt mạng và hơn 1,000 người khác bị thương trong ngày 7 Tháng Mười Hai, 1941, khi hơn 300 chiến đấu cơ và oanh tạc cơ Nhật tấn công Trân Châu Cảng.
Sau đó, Hoa Kỳ đưa vào trại tập trung khoảng 120,000 người Mỹ gốc Nhật, trước khi thả hai trái bom nguyên tử vào năm 1945, làm 140,000 chết ở Hiroshima và 70,000 người thiệt mạng ở Nagasaki.
Trong chuyến thăm Trân Châu Cảng lần này, ông Abe sẽ không đưa ra lời xin lỗi, theo chính phủ Nhật cho biết.
Ông Obama cũng không đưa ra lời xin lỗi khi viếng thăm Hiroshima hồi Tháng Năm.
Không cần phải xin lỗi, ông Alfred Rodrigues, 96 tuổi, cựu binh sĩ hải quân Hoa Kỳ, sống sót trong ngày mà cố Tổng Thống Franklin D. Roosevelt từng gọi là “ngày ô nhục,” nói.
“Chiến tranh là chiến tranh,” ông Rodrigues nói trong lúc nhìn vào những tấm hình cũ của ông trong thời chiến. “Họ làm những việc họ buộc phải làm, và chúng ta làm những việc chúng ta buộc phải làm.”
Sau cuộc gặp chính thức, ông Obama và ông Abe đặt vòng hoa tưởng niệm tại Đài Tưởng Niệm USS Arizona và thảy những cánh hoa màu tím xuống nước.
Cả hai ông nhắm mắt, đứng im lặng một lúc, trước khi bước sang căn cứ hỗn hợp Pearl Harbor-Hickam kế bên, để dự một cuộc họp báo. (Đ.D.)