WASHINGTON, DC (NV) – Sáng Thứ Sáu, 20 Tháng Giêng, ông Donald Trump đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, với viễn tượng nước Mỹ sẽ có nhiều chuyển biến quan trọng trong các chương trình quốc nội và quan hệ quốc tế.
Ngày lễ khởi đầu bằng hành động quen thuộc của ông Trump là gởi một thông điệp qua Twitter lúc sáng sớm: “Tất cả bắt đầu hôm nay.”
Lúc 8 giờ 30 giờ sáng (giờ thủ đô Hoa Kỳ), ông Trump và phu nhân, bà Melania Trump, rời nhà khách quốc gia Blair House, đối diện Tòa Bạch Ốc, nơi họ lưu lại đêm trước, đi đến nhà thờ St. John’s Church cách đó không xa, để dự thánh lễ buổi sáng như truyền thống của các tổng thống tiền nhiệm (trừ Tổng Thống Richard Nixon).
Tại Tòa Bạch Ốc, Tổng Thống Barack Obama ra khỏi Phòng Bầu Dục, phòng làm việc của tổng thống, lần cuối cùng lúc 9 giờ 35, sau khi để lại một lá thư trên bàn cho người kế nhiệm, cũng theo truyền thống.
Đáp lời một người trong toán phóng viên và thu hình hỏi lớn là ông có lời gì cuối cùng nhắn nhủ dân Mỹ, tổng thống đáp: “Cảm ơn.”
Sau đó, Tổng Thống Obama và Đệ Nhất Phu Nhân Michelle đón ông Trump và bà Melania vào Tòa Bạch Ốc dùng trà.
Kế đến, hai gia đình đi trên trên hai chiếc xe đến Quốc Hội.
Tại đây, các quan khách, bao gồm bốn cựu tổng thống và các phu nhân, cùng các vị lãnh đạo Quốc Hội, và nhiều dân cử đã có mặt sẵn.
Có khoảng hơn 60 dân biểu thuộc đảng Dân Chủ tẩy chay không tham dự lễ tuyên thệ.
Đông đảo dân chúng tập trung tại National Mall, phía trước Quốc Hội, và hai bên đại lộ Pennsylvania, nơi tân tổng thống sẽ diễn hành về Tòa Bạch Ốc. Không có con số chính thức nào về dân chúng dự lễ vì sở cảnh sát công viên đã bỏ việc công bố như vậy từ cuối thập niên 1990. Các cơ quan truyền hình và báo chí đưa ra những ước`lượng khác nhau từ 600,000 đến 1 triệu.
Những nhóm người ủng hộ hay phản đối ông Trump đến từ lúc sáng sớm, tìm cách chiếm chỗ ở các trạm kiểm soát an ninh đi vào khu vực hành lễ. Nhiều người thuộc phe ủng hộ đội mũ đỏ có hàng chữ “Make America Great Again,” khẩu hiệu tranh cử của ông Trump, và giúp mở đường cho mọi người đi qua trạm kiểm soát. Ngược lại, phe chống đối tìm cách cản, ngồi xuống mặt đường, gây khó khăn cho việc đi lại.
Tuy nhiên, mọi chuyện diễn ra trong vòng trật tự, không có va chạm nào xảy ra giữa các đoàn biểu tình trước sự theo dõi phòng ngừa chặt chẽ của cảnh sát.
Chỉ đến buổi chiều lúc gần 3 giờ, có một số người bạo động tại khu phố gần đường diễn hành, bên ngoài khu vực bảo vệ an ninh. Nhóm người này đập phá cửa kính một ít cửa hàng, đốt xe và ném đá vào lực lượng bảo vệ an ninh. Cảnh sát phải dùng hơi cay và lựu đạn gây tiếng nổ hăm dọa để giải tán.
Có tám cảnh sát viên bị thương nhẹ và hơn 200 người biểu tình bị bắt giữ.
Sau những nghi thức mở đầu, Thẩm Phán Tối Cao Pháp Viện Clarence Thomas chủ tọa lễ tuyên thệ cho Phó Tổng Thống Mike Pence. Kế đến, Chủ Tịch Tối Cao Pháp Viện John Roberts cử hành lễ tuyên thệ cho Tổng Thống Donald Trump.
Tân Tổng Thống Donald Trump đọc bài diễn văn nhậm chức lúc 12 giờ. Bài đọc gần 1,500 từ chỉ kéo dài 16 phút, và là một trong những diễn văn ngắn nhất từ trước đến nay. Hầu hết nội dung phát biểu không ngoài những điều ông đã nói trong thời gian tranh cử. Bài diễn từ cũng kết thúc với khẩu hiệu tranh cử của ông “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại.”
Lúc 12 giờ 30, tân tổng thống cùng đệ nhất phu nhân đưa tiễn ông Barack Obama và bà Michelle ra tới chiếc trực thăng Thủy Quân Lục Chiến chờ sẵn trên sân phía Đông Quốc Hội để đi đến căn cứ không quân Andrews, Maryland.
Sau đó, cựu Phó Tổng Thống Joe Biden lên xe đi đến nhà ga Union Station để về nhà riêng ở Wilmington, Delaware, bằng xe lửa Amtrak.
Lúc 1 giờ 5 phút, trực thăng ông bà Obama đáp xuống căn cứ Andrews. Hàng trăm cựu nhân viên Tòa Bạch Ốc, bạn hữu cùng những người đã ủng hộ ông chờ đón tại đây. Qua phát biểu ngắn gọn trong vòng hơn 15 phút, ông Obama cảm ơn mọi người và bày tỏ sự tin tưởng vào khả năng của người dân và tương lai nước Mỹ. Ông không quên nhắc nhở dân chúng là, cũng như ông, họ có công xây dựng và trách nhiệm duy trì những thành quả trong tám năm qua.
Sau đó, ông Obama và gia đình lên máy bay về Palm Springs, California, nghỉ ngơi một thời gian.
Đây là chuyến bay cuối cùng của ông trên chiếc Boeing 747 đặc biệt dành cho tổng thống, được gọi là “Excutive One,” chứ không còn là “Air Force One” nữa, vì ông đã chấm dứt nhiệm vụ tổng thống.
Cùng thời điểm đó tân tổng thống ký đạo luật đầu tiên và những sắc lệnh chỉ định 21 thành viên nội các, mặc dù chưa hẳn họ sẽ được Thượng Viện chính thức chuẩn nhận.
Ông làm việc này ngay tại tại Quốc Hội, trước khi dự bữa ăn trưa do cơ quan lập pháp này khoản đãi, trước khi Tòa Bạch Ốc.
Đạo luật do ông Trump ký đã được Quốc Hội thông qua hồi đầu tháng, miễn giảm giới hạn thời gian tối thiểu bảy năm sau khi rời quân ngũ mới được phép làm bộ trưởng Quốc Phòng cho cựu Trung Tướng James Mattis.
Sau đó, trong vào buổi chiều, ông Mattis được Thượng Viện bỏ phiếu chuẩn thuận. Cũng trong cuộc họp này, Thượng Viện chuẩn thuận cựu Tướng John Kelly làm bộ trưởng Nội An.
Vẫn là ông Trump thời tranh cử
Tạp chí Time, tờ báo đã xếp hạng ông Donald Trump làm “nhân vật trong năm 2016,” hôm Thứ Sáu viết về bài diễn văn nhậm chức của ông với tựa đề: “Cùng một ông Trump thời kỳ tranh cử nói chuyện tại lễ nhậm chức.”
Theo tạp chí này, con người ta khó thay đổi, nhất là với một ông tỷ phú 70 tuổi từ trước đến nay làm mọi chuyện chỉ theo ý riêng mình. Ông là tổng thống Mỹ cao tuổi nhất trong lịch sử khi nhậm chức. Không ai mong đợi ông nói ra được những tư tưởng và quan điểm gì mới mẻ, và bài nói chuyện của ông chứng tỏ ông muốn lãnh đạo đất nước theo những căn bản đã trình bày khi tranh cử.
Một số người khác nhận xét là bài nói chuyện chỉ nhằm vào mục tiêu chính là những thành phần đã mạnh mẽ ủng hộ ông, giới công nhân da trắng miền Đông Bắc và Trung Tây, khối cử tri chưa từng trung thành với đảng Cộng Hòa.
Hãng tin AP ngay lập tức phàn nàn rằng đây là bài diễn văn nhậm chức đầy bi quan. Tân tổng thống vẽ ra một hình ảnh quá đen tối của nước Mỹ, nhắc lại những nhận định đã cũ, được sử dụng cho việc tranh cử.
Phân tích sâu hơn, người ta thấy bài diễn văn rất ngắn, có nội dung rất quan trọng chứ không chỉ thuần túy là chuyện cũ kỹ. Ông Trump trước đây nói là bài này do chính mình soạn thảo và hoàn thành, với sự đóng góp của chuyên viên viết diễn văn Stephen Miller.
Sau những lời mở đầu mang tính cách xã giao như cảm ơn Chủ Tịch Tối Cao Pháp Viện John Roberts, các cựu tổng thống Carter, Clinton, Bush, và đặc biệt là Obama, tân tổng thống tấn công ngay: “Cứ bốn năm một lần, chúng ta tập họp tại nơi đây để thực hiện việc chuyển giao quyền lực trong vòng trật tự và êm ả, mà Tổng Thống Obama và đệ nhất phu nhân là những người đã thành tâm trợ lực cho tiến trình ấy.”
Rồi ông nói tiếp: “Tuy nhiên, buổi lễ hôm nay còn có một ý nghĩa rất đặc biệt nữa, chúng ta không chỉ chuyển giao quyền hành từ một chính quyền này sang một chính quyền khác hay tử đảng này qua đảng khác, mà đây là sự chuyền hóa quyền hành khỏi Washington, DC, và trả lại cho người dân.”
Lập luận dân túy (có người gọi là mị dân) này là nội dung nền tảng cho toàn bài diễn văn, và đáng chú ý là bây giờ ở đây, tổng thống nói đến còn mạnh mẽ hơn cả lúc tranh cử.
Ông mạnh mẽ lên án: “Từ quá lâu, một nhóm nhỏ ở thủ đô Washington đã thu hoạch những phần thưởng của chính quyền trong khi người dân gánh chịu tổn phí. Washington thịnh vượng và người dân không được chia sẻ. Chính trị gia phát đạt nhưng việc làm mất, xưởng máy đóng cửa…”
Và ông hứa hẹn: “Tất cả mọi thứ sẽ thay đổi ngay từ hôm nay.”
Bằng lập luận kiểu chủ nghĩa dân túy như thế, tân Tổng Thống Trump tấn công cả hai chính đảng Dân Chủ và Cộng Hòa: “Cái thật sự có nghĩa không phải là đảng nào nắm chính quyền mà là người dân có kiểm soát được chính quyền hay không.”
Ông mô tả ra những hình ảnh ảm đạm của xã hội và dân chúng Mỹ để biện luận cho quan điểm ấy.
Tân tổng thống cũng nhấn mạnh đến chủ trương chống tự do mậu dịch, toàn cầu hóa mà ông đã nhiều lần nói trong các cuộc vận động tranh cử.
“Từ nhiều thập niên, chúng ta làm giàu cho kỹ nghệ nước ngoài trong khi kỹ nghệ Mỹ chịu thiệt hại” và “Chúng ta sẽ theo hai quy định đơn giản: Mua hàng Mỹ và thuê mướn công nhân Mỹ.”
Bài diễn văn của Tổng Thống Trump không đề cập đến nhiều vấn đề mà ông từng tạo ra tranh luận như xã hội, y tế, di dân, và không có gì rõ ràng cụ thể về chính sách đối ngoại. Tuy vậy, một cách gián tiếp, ông vẫn phác họa ra quan niệm nước Mỹ không nên can thiệp vào các chuyện rắc rối chính trị, kinh tế ở nước ngoài, có nghĩa là lui về thế cô lập.
Biểu tình chống Trump trong ngày nhậm chức
Ông nói: “Chúng ta đã cung cấp vũ khí cho các nước khác trong khi làm suy yếu lực lượng quân sự của chúng ta. Chúng ta bảo vệ biên giới các quốc gia khác mà không bảo vệ cho chính mình.”
Nhưng theo ông: “Chúng ta sẽ củng cố các liên minh cũ và thành lập những cái mới. Chúng ta sẽ đoàn kết thế giới văn minh chống khủng bố Hồi Giáo cực đoan và xóa sổ chúng trên Trái Đất này.”
Cuối bài diễn văn, ông nhắc nhở tới những giá trị tinh thần như lòng ái quốc và niềm tin vào Thượng Đế.
Thật ra, ông chưa bao giờ tỏ ra là người có nhiều ý hướng về tôn giáo. Trong khi tranh cử, rất ít khi ông nói đến đề tài này. Do đó, ý niệm mà ông đề ra ở đây và qua một đoạn hoàn toàn mang tính lý tưởng, khó tin là có thể đạt tới, chưa kể nguy cơ gây sự hiểu lầm với những tín ngưỡng khác.
Kết luận của bài diễn văn nhậm chức vẫn là “Make America Great Again,” một khẩu hiệu to lớn nhưng là một hình ảnh trừu tượng, và không dễ đạt tới ở thế giới toàn cầu hóa ngày nay.