Nguyễn Văn Khanh
Hôm 9 Tháng Chín, Thượng Nghị Sĩ John McCain (Cộng Hòa-Arizona) từ tiểu bang nhà bay về Philadelphia, xuất hiện trong cuộc vận động cho bạn đồng viện là Thượng Nghị Sĩ Patrick Toomey (Cộng Hòa-Pennsylvania), người đang gặp khó khăn khi ra tái ứng cử.
Trước mặt cử tri Pennsylvania, ông McCain cho hay: “Mặc dù rất bận rộn, vì tôi cũng tái ứng cử, nhưng tôi nhất định phải về đây gặp các bạn để tình bày một điều quan trọng. Ðiều đó là bằng mọi giá, chúng ta (Cộng Hòa) vẫn phải tiếp tục nắm đa số tại Thượng Viện. Chúng tôi cần những người kinh nghiệm, hiểu biết, như ông Toomey để tiếp tục làm việc, thực hiện chính sách mà đảng đã để ra và được sự ủng hộ của mọi người trong những năm vừa qua.”
Cựu ứng cử viên tổng thống này nói thêm: “Chúng ta chưa biết kết quả cuộc tranh cử tổng thống như thế nào, nhưng chúng ta đều biết không thể để Thượng Viện vào tay đảng Dân Chủ.”
Không thể để khối đa số Thượng Viện vào tay đảng Dân Chủ cũng là điều được các nhà lãnh đạo Cộng Hòa nói đến từ hồi đầu năm, khi kêu gọi cử tri toàn quốc ủng hộ các ứng cử viên của đảng tái ứng cử hoặc ra tranh cử đối đầu với phe Dân Chủ.
Trong một cuộc họp báo hàng tuần đầu Tháng Năm vừa qua, Thượng Nghị Sĩ Mitch McConnell (Cộng Hòa-Kentucky), trưởng khối đa số Thượng Viện, nói với giọng gay gắt, cho rằng “chính sách của (tổng thống Dân Chủ) Obama là chính sách gây quá nhiều tai hại cho người dân” và nói thêm “từ ngày ông Obama vào Tòa Bạch Ốc đến giờ, tỷ lệ người trung lưu ở Hoa Kỳ giảm bớt, kinh tế trì trệ, mức phát triển kinh tế thấp,” rồi dẫn đến chuyện “vì ông Obama mà hàng năm, mỗi gia đình người Mỹ thiệt mất $1,300.”
Ông McConnell nói như thế, người đứng vị trí thứ nhì của đảng Cộng Hòa ở Thượng Viện còn nói rõ hơn “bất kể ai làm tổng thống, chúng ta cần phải tiếp tục nắm đa số.” Tại sao? Câu trả lời ghi nhận được từ Thượng Nghị Sĩ Patrick Toomey là: “Trong trường hợp ông Donald Trump đắc cử, ông sẽ không làm được gì cả vì cánh Dân Chủ nắm Thượng Viện, nếu bà Hillary Clinton đắc cử, chúng ta phải nắm Thượng Viện để kiểm soát công việc của hành pháp, không cho bà cơ hội thao túng, muốn làm gì thì làm.” Vẫn theo ông Toomey, “bà ấy chuyên ăn gian nói dối, nói dối người dân Hoa Kỳ hàng chục năm nay rồi; bà không đếm xỉa gì đến an ninh quốc gia khi sử dụng email cá nhân để làm việc. Tại sao bà lại làm những điều đó? Câu trả lời là bà muốn giấu diếm chuyện vừa làm ngoại trưởng, vừa tìm cách kiếm tiền cho quỹ Clinton Foundation.”
Mời độc giả xem video: Cựu thủ tướng Canada cho rằng: “Trump tự kỷ, săn mồi tình dục”
Những lời chỉ trích đánh thẳng vào bà Clinton và đảng Dân Chủ được phe Cộng Hòa Thượng Viện liên tục tung ra với mục đích bảo vệ 54 ghế đang có, giữa lúc những tin tức không mấy thuận lợi liên quan đến ông Donald Trump tiếp tục gây sôi nổi cho cuộc tranh cử tổng thống 2016. Trong email gửi cho những người ủng hộ, Ủy Ban Vận Ðộng Dân Chủ viết rằng “bất kể cánh Cộng Hòa tháo gỡ như thế nào, họ vẫn bị gắn liền với Donald Trump,” email mới vừa gửi hôm 12 Tháng Mười viết rõ “đảng Cộng Hòa là đảng của Trump,” kêu gọi cử tri toàn quốc “đừng bỏ phiếu cho Trump, đừng cho đảng Cộng Hòa của Trump thao túng hành pháp và lập pháp.”
Theo quan sát viên độc lập Timothy Wesley, “ý muốn của đảng Dân Chủ như thế, nhưng họ khó lấy lại Hạ Viện hoặc Thượng Viện.” Ông Wesley giải thích từng có lúc bên đảng Dân Chủ nghĩ họ có thể lấy thêm 30 ghế Hạ Viện và 5 ghế Thượng Viện, “nhưng bây giờ, các cuộc thăm dò cử tri địa phương cho thấy họ chỉ lấy được nhiều nhất là khoảng chục ghế Hạ Viện, tức vẫn không đủ để nắm đa số.” Còn Thượng Viện thì sao? “Gần như chắc chắn đảng Cộng Hòa vẫn giữ nguyên 54 ghế thượng nghị sĩ, cùng lắm, chỉ mất một hoặc hai ghế, tức vẫn điều khiển Thượng Viện như họ đang làm.”
Ý kiến lạc quan đó không được phân tích gia Nathan Gonzales ủng hộ. Là một trong những nhà phân tích nổi tiếng chuyên quan sát bầu cử Quốc Hội liên bang, ông Gonzalez ví von “sóng gió (do ông Trump gây nên) đang gây ảnh hưởng cho con tàu Cộng Hòa,” nói rõ dù chưa dám vội gọi là giông bão “nhưng rõ ràng, con tàu đó đang tròng trành” chưa thể đoán biết từ giờ đến đầu Tháng Mười Một sẽ như thế nào.
Cùng với ông Gonzalez, các quan sát viên bầu cử Hoa Kỳ chú ý rất nhiều đến trường hợp của Thượng Nghị Sĩ Rob Portman (Cộng Hòa-Ohio), một trong những chính trị gia nghiêng về phía ông Trump. Từng có lúc tỷ lệ cử tri Ohio ủng hộ ông Portman hơn số phiếu ủng hộ đối thủ Dân Chủ tới 21%, “nhưng cứ mỗi lần ông Trump gây sóng gió là số người ủng hộ ông Portman lại giảm bớt,” theo nhận xét của quan sát viên Willy Downing làm việc tại Cleveland, Ohio.
Ông Downing cho hay từ khi cuốn video ghi lại cảnh ông tỷ phú Trump ăn nói tục tĩu tới giờ, “trong vòng chỉ ba ngày, tỷ lệ người ủng hộ ông Portman giảm sút thật nhanh, bây giờ chỉ hơn đối thủ chừng 5% hay 6%, chưa biết có xuống thấp hơn nữa hay không.” Ông nhấn mạnh “đây chỉ là một trong số hai hoặc ba trường hợp sẽ được chú ý đến, sự chú ý này sẽ tăng hay giảm bớt tùy theo chuyện ông Trump làm trong những ngày sắp tới.”
Bên đảng Dân Chủ không phủ nhận rất “hớn hở” trước tin này. Bà Lilly Adams, phát ngôn viên của Văn Phòng Dân Chủ Trung Ương, nhắc chuyện mới đây, tờ USA Today cho biết chỉ có 1/4 các vị dân cử Cộng Hòa không ủng hộ ông Trump, “điều đó có nghĩa là còn tới 3/4 theo ông Trump” và “những người này sẽ gặp trở ngại.” Bà Adams vừa cười vừa nói “điều đó có nghĩa là chúng tôi (Dân Chủ) sẽ đại thắng vào ngày mùng 8 Tháng Mười Một, lấy cả hành pháp lẫn lập pháp.”