Tất cả mọi sự kiện đều có nguyện nhân và hậu quả. Bệnh tật cũng vậy. Nhiệm vụ của thầy thuốc là tìm nguyên nhân bệnh càng xác thực bao nhiêu, càng chữa có kết quả nhiều bấy nhiêu. Theo Đông Y muốn đi tìm bệnh thầy thuốc phải thông suốt:
1-Tư Chẩn: Vọng-văn-vấn-thiết.
2-Bát cương: Âm-dương, biểu-lý, hàn-nhiệt, hư-thực.
Khi mí mắt mọc cục thịt như mụn gọi là lẹo. Thường chúng ta thấy vùng mí mắt ngứa, đôi khi có mủ là do thực nhiệt và độc, âm ỉ đốt lâu ngày thành mủ. Mạch sác, lưỡi khô và đỏ, rêu lưỡi vàng. Nguyên nhân chính do bên trong tạng gan gây ra nhiệt. Nhiệt âm ỉ đốt lâu ngày gây ra sưng đỏ và làm mủ mà thường gọi là nhiệt độc. Muốn chữa trị loại lẹo này chúng ta phải thanh nhiệt, giải độc.
Bài thuốc
1-Kim ngân hoa 12 grs
2-Sinh ý dĩ 9 grs
3-Sơn giáp (nướng) 9 grs
4-Bồ công anh 12 grs
5-Dạ cúc hoa 12 grs
6-Liên kiều 9 grs
7-Mang tiêu 6 grs
8-Hoạt thạch phấn 12 grs
9-Tử hoa địa linh 12 grs
10-Tạo giáp thích 6 grs
11-Sinh cam thảo 6 grs
-Xuyên sơn giáp, tạo giáp tích: Trị mun sưng mí mắt, ung nhọt.
-Kim ngân hoa, liên kiều, bồ công anh, dạ cúc hoa, sinh ý dĩ: Thanh nhiệt, tiêu viêm.
-Mang tiêu: Tả nhiệt, Trục nhiệt độc tích trong ngũ tạng.
-Hoạt thạch phấn, tử hoa địa linh: Thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu viêm.
-Sinh cam thảo: Giải độc và phối hợp các vị thuốc.
Thận và gan âm suy gây ra lẹo mắt
Như ta đã biết thận và gan âm suy gây ra hư hỏa. Thay vì hỏa phải qui nguyên, có nghĩa là chân phải ấm, thì chân lại lạnh, vì âm suy gây hỏa bốc lên vùng trung tiêu và thượng tiêu gây ra lẹo mí mắt, miệng khô, tiểu đêm vài lần, ngủ không yên giấc, đại tiện bón, ăn không ngon, đầy hơi… Mụn lẹo lâu ngày không vỡ làm cho mắt nhắm mở khó chịu. Lưỡi hơi khô, không rêu lưỡi. Mạch vi và sác.
Cần phải uống thuốc bổ âm, thanh hư hỏa, giải sưng, tiêu viên và độc.
Bài thuốc
1-Sinh hoàng kỳ 9 grs
2-Thiên hoa phấn 9 grs
3-Hoàng cầm 6 grs
4-Địa cốt bì 9 grs
5-Đương qui 12 grs
6-Mạch môn đông 13 grs
7-Đảng sâm 9 grs
8-Sinh địa 12 grs
9-Thạch cao 9 grs
10-Huyền sâm 9 grs
11-Bắc sa sâm 9 grs
12-Xuyên khung 9 grs
13-Kim ngân hoa 9 grs
14-Liên kiều 9 grs
15-Bồ công anh 12 grs
16-Sinh cam thảo 9 grs
-Thiên hoa phấn, thạch cao: Thanh hư nhiệt, tan lẹo.
-Sinh địa: Bổ thận âm, thanh nhiệt và trị bón.
-Địa cốt bì: Bổ âm, trị viêm, tan lẹo mí mắt.
-Đương qui, xuyên khung: Bổ huyết, thông huyết.
-Mạch môn đông: Bổ phế âm, tan lẹo.
-Thạch cao: Thanh nhiệt.
-Huyền sâm: Thanh nhiệt, an tâm.
-Bắc sa sâm: Thanh phế nhiệt và tan lẹo.
-Kim ngân hoa, liên kiều, bồ công anh: Thanh gan hỏa và tiêu viêm.
-Bạch truật: Bổ tỳ khí, tiêu thấp
-Sinh cam thảo: Tiêu viêm và phối hợp các vị thuốc.
Nếu bị tái phát nhiều lần, thường là do phong hàn và thấp gây ra. Để tránh những trường hơp này bài thuốc phải tập trung vào trừ phong, tán hàn, khử thấp mới có kết quả như mong muốn.
Bài thuốc
1-Khương hoạt 12 grs
2-Phòng phong 9 grs
3-Nam tinh 9 grs
4-Mộc qua 9 grs
5-Bạch phụ tử 6 grs
6-Tần giao 9 grs
7-Bán hạ 6 grs
8-Xích thược 9 grs
10-Bạch cương tàm 12 grs
-Khương hoạt, tần giao: Khử thấp
-Phòng phong: Tiêu phong, phòng ngừa bệnh trở lại.
-Bán hạ: Tiêu đàm.
-Nam tinh: Giải độc, tiêu lẹo mí mắt.
-Bạch phụ tử: Trị phong hàn.
-Bạch cương tàm: Trừ phong, tiêu viêm.
-Xích thược: Hành huyết, tiêu viêm. (BS Ðặng Trần Hào)
