HOUSTON, Texas (NV) – Hàng triệu người sẽ theo dõi nhật thực vào tuần tới tại Hoa Kỳ từ Trái Đất, nhưng một số phi hành đoàn may mắn của NASA được nhìn hiện tượng này gần hơn nhiều, theo Đài BBC.
Thời điểm nhật thực toàn phần đi qua Bắc Mỹ vào Thứ Hai, 8 Tháng Tư, ước tính có khoảng 31 triệu người sẽ theo dõi hiện tượng này. Nhiều người đã lên đường đi du lịch để chiêm ngưỡng nhật thực, họ sẽ nhìn thấy hiện tượng này trên khắp các khu vực rộng lớn của Hoa Kỳ và Mexico.
Tuy nhiên, tất cả các kế hoạch chu đáo nhất trên thế giới đều có thể bị thời tiết cản trở, chẳng hạn nếu ai còn nhớ nhật thực vào Tháng Tám 1999 tại Anh Quốc sẽ biết, khi đó mây che khuất không nhìn thấy gì. Vì vậy, nếu có ai muốn chắc ăn rằng mình được chiêm ngưỡng nhật thực toàn phần, thường chỉ xảy ra trên một địa điểm nhất định trung bình 375 năm một lần, cách tốt nhất để làm điều đó là gì?
Tất nhiên là bay lên bầu trời và bay cao hơn những đám mây.
Đó là điều mà bốn phi công NASA sẽ làm, cùng nhau lái hai phi cơ WB-57 chuyên dụng về phía ngoài khơi Mexico. Tại đó, bám theo toàn bộ con đường của nhật thực – chìm hoàn toàn trong bóng tối – từ Tây Nam tới Đông Bắc, họ sẽ ở trong bóng tối khi Mặt Trăng đi qua Mặt Trời trong bảy phút, so với chỉ bốn phút trên mặt đất, để nghiên cứu nhật thực với nhiều dụng cụ bằng cách này ở cao độ 50,000 foot (15 kilometer).
“Đã thiệt chứ,” phi công NASA Tony Casey, chuyên gia điều khiển dụng cụ cảm biến (SEO) trên một trong hai phi cơ cho biết. “Tôi rất là phấn chấn. Thật tuyệt vời khi được thực hiện sứ mệnh này. Tôi rất mong chờ được nhìn thấy nhật thực cùng với cảm giác bị bóng tối bao trùm.”
Casey sẽ là thành viên phi hành đoàn thứ hai trên một trong hai phi cơ WB-57, đảm nhiệm vận hành các dụng cụ của phi cơ để nghiên cứu nhật thực. Bên trong mũi máy bay, một hệ thống máy quay và kính viễn vọng do Casey điều khiển sẽ được dùng để chụp hình Mặt Trời dưới ánh sáng hồng ngoại và có thể nhìn thấy được, giúp nghiên cứu bầu khí quyển Mặt Trời – vành nhật hoa – khi Mặt Trời di chuyển quanh Mặt Trăng, đồng thời quan sát vành đai bụi vũ trụ và các tiểu hành tinh có thể được nhìn thấy gần Mặt Trời.
Các phi cơ “có hệ thống này gắn trên phần mũi cho phép chúng tôi gắn kính viễn vọng trong đó,” Amir Caspi thuộc Viện Nghiên Cứu Tây Nam ở Colorado, nhà vật lý nghiên cứu Mặt Trời, điều hành thí nghiệm Casey sẽ thực hiện cho biết. Các thí nghiệm tương tự cũng được tiến hành vào năm 2017 khi nhật thực toàn phần lúc bấy giờ đi qua Hoa Kỳ.
Khoảng hai tiếng trước khi có nhật thực, hai phi cơ sẽ cất cánh từ Ellington Field gần Trung Tâm Vũ Trụ Johnson của NASA tại Houston, Texas và bay về hướng Mexico. Casey cho biết vào thời điểm nhật thực thì mỗi phi cơ sẽ “cách nhau khoảng năm hoặc sáu dặm,” rồi bay với vận tốc 460 dặm/giờ (740 km/giừo). Vận tốc đó thấp hơn một chút so với vận tốc của chính vùng bóng tối trong nhật thực, vùng tối sẽ di chuyển với tốc độ khoảng 1,600 dặm/giờ (2,500 km/giờ), nhưng đủ giúp các phi cơ có tổng thời gian dài hơn thời gian có thể có trên mặt đất khi hai phi cơ chạy đua với cái bóng.
Nhật thực sẽ diễn ra ở phía bên phải của phi cơ khi chúng bay xuyên qua bầu trời. Casey sẽ tiến hành chụp hình nhật thực trong lúc bay xuyên qua bầu trời, phóng to các vị trí khác nhau trên Mặt Trời trong khi liên lạc với nhóm trên mặt đất. “Tầm nhìn chỉ bao phủ một phần ba Mặt Trời,” Casey nói, vì vậy Casey sẽ lia máy chụp hình theo chiều ngang của Mặt Trời để có được góc nhìn toàn cảnh trong thời gian nhật thực và tập trung vào những đặc điểm nào mà các khoa học gia quan tâm chẳng hạn như ” đốm lửa kỳ thú,” Casey nói.
Ở cao độ như vậy sẽ đem lại tầm nhìn chưa từng có trên mặt đất vì bầu không khí loãng hơn. “Hình ảnh sẽ sắc nét hơn nhiều vì chúng tôi đang ở trên màn sương mù,” Casey nói. Điều đó cũng sẽ đem lại góc nhìn khoa học mà cái nhìn từ mặt đất không sánh được. “Lý do làm cho bầu trời có màu xanh là do [ánh sáng] bị tán xạ trong khí quyển,” ông nói. “Vì vậy, chúng tôi sẽ được hưởng khá nhiều từ cao độ này.”
WB-57 đặc biệt thích hợp để nghiên cứu nhật thực nhờ tầm hoạt động xa – khoảng 2,500 dặm (4,000 kilometer) – và việc phi cơ có thể ở trên không đủ lâu, khoảng sáu tiếng rưỡi. Nhưng loại phi cơ này không chỉ được áp dụng cho nhật thực, NASA còn áp dụng WB-57 cho các nhiệm vụ nghiên cứu hoặc chụp hình khác như quan sát các vụ phóng hỏa tiễn.
Tháng Mười Một 2022, Casey từng lái một trong những chiếc phi cơ và chụp hình sứ mệnh Artemis I do NASA phóng lên Mặt Trăng, đợt phóng đầu tiên của hỏa tiễn Hệ Thống Phóng Không Gian (SLS) khổng lồ tân tiến, đồng thời cũng chụp hình lần phóng đầu tiên của hỏa tiễn Starship vĩ đại của SpaceX vào Tháng Tư 2023. (TTHN)
