Bác Sĩ Đặng Trần Hào
Nhức đầu được định nghĩa là đau ở đầu và vùng trên cổ. Nó là một trong những vùng thường đau của cơ thể và do nhiều nguyên nhân gây ra. Rất nhiều người bị nhức đầu gây đau khổ và đôi khi chữa trị kéo dài mà không đạt được kết quả.
Theo Đông y, tất cả những nguyên nhân mất quân bình về khí huyết từ bên trong, như can phong nổi động thường nhức đầu một bên. Nguyên nhân do thực chứng gây ra như can phong thượng nghịch và do hư chứng gây ra như khí huyết suy. Những loại nhức đầu này thường hay gặp.
Theo thống kê năm 2007 có 28 triệu người tại Mỹ, khoảng 12% dân số bị bệnh nhức đầu một bên này. Trẻ em, nhất là vào tuổi dậy thì, cả nam lẫn nữ, nhưng sau tuổi dậy thì thì nữ bị nhiều hơn nam, và được ước lượng khoảng 6% nam và 18% nữ bị nhức đầu một bên trong một đời người.
Loại nhức đầu nhiều người bị nhất là nhức đầu vì căng thẳng do nhiều lý do; công ăn việc làm, nếp sống gia đình, cách sống và ăn uống của mỗi cá nhân. Loại nhức đầu này thường hay gặp nhiều nhất tới 90% ở tuổi trưởng thành và đàn bà thường bị nhiều hơn đàn ông.
Khi định bệnh nhức đầu cần phải nghiên cứu thời gian, hoàn cảnh, cách nhức đầu, vị trí nhức đầu, hướng lan, cường độ và nhịp điệu… Các hiện tượng phối hợp kèm theo (nôn mửa, mắt cảm thấy như bị lồi ra, chóng mặt)…
Như ta đã biết có nhiều nguyên nhân gây ra nhức đầu, nhưng có thể quy về hai loại nhức đầu sau đây để các y sĩ và các trung tâm chẩn trị áp dụng chữa trị có hiệu quả hơn.
1-Nhức đầu cấp tính và mãn tính
Nhức đầu cấp tính do khí hậu thay đổi nóng lạnh bất thường, cơ thể không thích ứng ngay được, do cảm cúm, viêm màng não, bướu trong đầu.
Nhức đầu mãn tính có thể do các bệnh ở tai, mũi, họng, nội tiết, dị ứng, đối với thần kinh và tinh thần.
Tinh thần suy nhược thường kèm theo nhức đầu, mất ngủ, mệt mỏi, tim đập nhanh, cơn hỏa bốc, tức ngực, khó thở, kém ăn, ra nhiều mồ hôi tay chân, tính tình bất thường, âu sầu, bi quan…
2-Những nguyên nhân chính thường sinh ra nhức đầu:
-Phong hàn.
-Phong nhiệt.
-Phong thấp.
-Gan khí uất.
-Gan khí và gan dương đi nghịch lên.
-Tỳ khí suy.
-Máu suy.
-Thận âm suy.
-Thận dương suy.
-Máu không thông.
Sau đây là cách tìm ra nguyên nhân gây ra nhức đầu giản dị nhất thường gặp là định bệnh theo đường kinh châm cứu và vùng bị nhức đầu cho biết tạng phủ nào mất quân bình gây ra.
Tất cả những đường kinh châm cứu dương của tay và chân đều gặp nhau ở đầu. Do đó, bất cứ một sự mất quân bình nào của tạng phủ, cũng có thể gây ra bệnh nhức đầu. Cơ thể có những điểm mạnh, điểm yếu và các đường kinh mạch cũng vậy. Những điểm yếu sẽ báo hiệu cho chúng ta biết như đau nhức, mệt mỏi, mất ngủ, ăn không tiêu, nhức đầu… Nhờ vào đặc tính này chúng ta có thể lợi dụng chúng để định bệnh như bệnh nhức đầu:
-Nhức đầu vùng sau ót do liên quan tới bàng quang và tiểu trường.
-Nhức đầu trước trán do bao tử gây ra.
-Nhức đầu một bên do gan gây ra.
-Nhức đầu sau tai do mật gây ra.
-Nhức đầu ở đỉnh đầu do thận và gan gây ra.
Châm cứu là sở trường trong những trường hợp nhức đầu trên, vì các tạng phủ mới chớm bị bệnh hay chỉ hơi yếu, nên dùng phương pháp bổ trong trường hợp hư chứng và tả trong trường hợp thực chứng để quân bình lại âm dương cho tạng phủ bị bệnh. Đồng thời khai thông kinh mạch bằng cách tìm những huyết thống điểm bị tắc nghẹt để khai thông khí huyết, chỉ một vài lần là nhức đầu được trị liệu hết hẳn.
Thí dụ, khi chúng ta bị nhức một bên đầu còn gọi là migraine headache thường do gan gây ra, mà gan theo đường đi của đường kinh châm cứu qua vùng trên hai bên tai, vùng này bị nghẹt, máu huyết không thông gây ra nhức đầu. Châm cứu vùng này và huyệt ở mu bàn chân bệnh sẽ hết rất nhanh chóng, thường có triệu chứng như ù tai, hay giận dữ, thường dễ bực tức, nhức đầu một bên, đôi khi buồn mửa, đắng, khô miệng và cổ họng, tê tứ chi. Lưỡi đỏ, rêu lưỡi mỏng. Mạch huyền.
Trong trường hợp này là nội phong, chứ không phải phong từ bên ngoài tấn công vào tạng gan. Khi gan phong nổi động đi nghịch lên thành chóng mặt, nhức đầu một bên.
Chủ trị: Bình gan, giải nhiệt, vì gan khí uất kết gây ra nhiệt, nóng nảy đưa tới đắng miệng và khô. Khí không thông cản huyết đưa ra ngoài bì da mà gây ra tê tứ chi. Dùng bài “Trấn An Tức Phong”:
-Ngưu tất 12 gram
-Đại giả thạch 15 gram
-Long cốt 18 gram
-Mẫu lệ 12 gram
-Qui bản 12 gram
-Bạch thược 12 gram
-Huyền sâm 9 gram
-Thiên môn đông 9 gram
-Xuyên luyện tử 6 gram
-Mạch nha 12 gram
-Nhân trần 9 gram
-Cam thảo 3 gram
-Long đởm thảo 6 gram
Nhiệm vụ các vị thuốc:
-Xuyên luyện tử, nhân trần: Xơ gan, giáng hỏa.
-Long cốt, mẫu lệ, đại giả thạch, qui bản: Trấn kinh, tiềm dương.
-Bạch thược, huyền sâm, thiên môn đông: Bổ âm, sinh tân dịch.
-Mạch nha: Bổ tì, tiêu tích.
-Ngưu tất: Dẫn huyết xuống chân.
-Long đởm thảo: Tả gan hỏa.
-Cam thảo: Điều hòa các vị thuốc. [qd]
