Tư Mỏ Lết
Mấy hôm nay, báo chí Mỹ đồng loạt đưa tin cái chết bất ngờ do tai nạn xe hơi vào ngày 19 tháng 6 của ngôi sao điện ảnh Anton Yelchin. Nam tài tử 27 tuổi này được biết đến nhiều với vai Pavel Chekov trong 3 bộ phim nổi tiếng mới đây nhất “Star Trek.”
Cần sang số Monostable của Jeep Grand Cherokee. (Hình: www.autoweek.com)
Tai nạn xe hơi đã cướp đi mạng sống của Anton Yelchin hết sức đặc biệt. Trang web xe hơi www.autoweek.com đã mô tả rằng Anton bị tông vào tường bởi chính chiếc xe 2015 Jeep Grand Cherokee của mình, khi chiếc xe này tự lăn bánh do tuột dốc. Người bạn phát giác ra xác của Anton nằm kẹt giữa hộp thư bằng gạch và hàng rào bảo vệ trước nhà vào sáng sớm ngày Chủ Nhật, 19 tháng 6. Anh ta cho biết lẽ ra Anton đã có mặt trong một buổi tập chung, nhưng đã không đến. Người bạn nghĩ có chuyện chẳng lành, nên đã chạy đến nhà Anton và chứng kiến cảnh đau buồn nói trên.
Vì sao mà chiếc xe 2015 Jeep Grand Cherokee lại có thể tự tuột dốc để đụng chết chủ mình? Các cuộc điều tra ban đầu giả định rằng vào thời điểm đó, chiếc xe đang được cài số ở trong trạng thái Neutral (N) thay vì Park (P), mà chính chủ nhân nó không hề hay biết. Thật đáng thương cho Anton, khi chiếc xe mà anh sở hữu nằm trong khoảng 1.1 triệu chiếc xe đã được hãng xe Fiat Chrysler Automobiles (FAC) có lệnh thu hồi trước đó vài tháng. Sở Cảnh Sát Los Angeles đã chính thức kết luận rằng đây là một tai nạn, và hiện đang cùng với FCA để điều tra về nguyên nhân của tai nạn. Một trong những nguyên nhân đang được điều tra, đó là do lỗi thiết kế của cần sang số tự động Monostable của chiếc xe.
National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA-Phòng An Toàn Giao Thông Xa Lộ Quốc Gia) đã có một cuộc điều tra trước đó, dựa trên một số báo cáo tai nạn từ cuối năm 2015. NHTSA đã chỉ ra rằng cần sang số Monostable có thiết kế “kém trực giác,” không báo cho người lái xe biết rõ ràng là mình đang ở vị trí số nào (R,P,N,D…).Nó bắt người lái phải nhìn vào cần số mỗi khi sang số để xác định vị trí số hiện tại của mình. Chính vì thiết kế “kém trực giác” này đã có thể liên hệ đến hàng trăm báo cáo đụng xe, cũng như 41 vụ thương tích có liên quan đến các chiếc Dodge, Jeep, Chrysler. Những người lái xe cho biết họ đã rời khỏi xe của mình và tin rằng mình đã cài số Park (P), nhưng thực ra là không phải như vậy!
Cái chết của Anton Yelchin có lẽ là cái chết đầu tiên liên quan đến lỗi thiết kế của cần sang số Monostable. Điều này chắc chắn sẽ thúc đẩy FCA đẩy mạnh hơn nữa, nhanh hơn nữa lệnh thu hồi các đời xe bị lỗi của mình. Lệnh thu hồi đã được FCA ban hành từ tháng 4/2016, sau cuộc điều tra và kết luận của NHTSA. Trong khoảng 1.1 triệu chiếc xe bị thu hồi có model 2014 và 2015 Jeep Grand Cherokees. Trong những model 2016 và 2017 của Grand Cherokee, Jeep đã thay đổi thiết kế cần số, nhưng không chính thức công nhận sự thay đổi này xuất phát từ cuộc điều tra của NHTSA.
Mới đây The Center for Auto Safety (CAS) đã gởi một lá thư đến CEO của FCA là ông Sergio Marchionne, kêu gọi FCA phải cảnh báo chủ xe không nên lái những chiếc xe đã có lệnh thu hồi cho đến khi nó được sửa chữa, và nên trả tiền chi phí cho chủ xe thuê xe mới cho đến khi xe của họ được sửa xong. CAS cũng chỉ trích thời gian thường xuyên bị kéo dài của việc giao phụ tùng cần thiết đến các trung tâm bảo hành xe hơi, để sửa chữa các chiếc xe bị lỗi thu hồi.
FCA cho biết lá thư thông báo cho các chủ xe về những chiếc xe bị lỗi đã được gởi ra vào trung tuần tháng 5, 2016. Tuy nhiên, FCA không biết chắc rằng Anton Yelchin có nhận được lá thư này hay không, hay đã có làm hẹn để đem đi sửa chiếc xe của mình hay chưa.
Cho đến ngày 23 tháng 6, FCA thông báo đã gởi một software mới đến các trung tâm bảo hành, để được cài đặt vào những chiếc xe 2014 & 2015 Grand Cherokees bị gọi thu hồi. Với software này, những chiếc xe sẽ có khả năng tự động không di chuyển khi cửa bên tài xế mở, và cần số đang nằm ở vị trí không phải là Park (P). Các chủ xe sẽ nhận giấy yêu cầu đem xe đến các trung tâm bảo hành để sửa chữa càng sớm càng tốt.
Vậy là dân lái xe Mỹ lại phải chứng kiến thêm một vụ thu hồi xe lớn nữa. Vụ túi khí bị lỗi của hãng Tanaka chưa giải quyết xong, thì đã đến chuyện của chiếc xe Jeep. Được biết xe Jeep hiện nay được giới trẻ Mỹ rất ưa chuộng, là một trong những loại xe SUV bán chạy nhất của năm 2015. Vụ tai nạn chết người của Anton Yelchin chắc chắn sẽ dẫn đến những thiệt hại tài chính khổng lồ cho FCA, và làm giảm sút đáng kể doanh số của Jeep trong năm 2016.
Vụ xe tuột dốc gây tử vong tài tử Anton Yelchin cũng đã nhắc những người lái xe khác một động tác an toàn rất căn bản, mà không mấy người chịu làm vì ỷ y. Đó là một lời dặn trong cuốn sách hướng dẫn lái xe, mà ai cũng phải học để thi lấy bằng lái: khi đậu xe trên đường dốc, thì nên bẻ tay lái để bánh xe trước hướng vào trong lề đường, và kéo thắng tay trước khi rời khỏi xe. Nếu làm như vậy, thì có lẽ Alton Yelchin đã không bị chiếc xe của mình tự tuột dốc đâm chết, cho dù cần sang số đang ở vị trí N.
Tưởng cũng nên nhắc lại một số các vụ thu hồi xe lớn ở nước Mỹ:
-Toyota với vụ xe tự tăng tốc, không thể ngừng lại được.
-Honda với vụ hộp số bị lỗi.
-VW với vụ gian lận chỉ tiêu an toàn về khí thải trong các chiếc xe chạy bằng dầu diesel.
-Vụ túi khí Tanaka ảnh hưởng trên rất nhiều hiệu xe khác nhau.