PHOENIX, Arizona (NV) – Tối Cao Pháp Viện Arizona hôm Thứ Ba, 9 Tháng Tư, phán quyết rằng luật cấm phá thai có từ 160 năm trước vẫn có hiệu lực, đây là một quyết định chấn động đặt tiểu bang này vào danh sách những địa phương áp dụng chính sách cấm phá thai khắt khe nhất, theo NBC News.
Phán quyết này cho phép một đạo luật được ban hành từ năm 1864 ở Arizona có hiệu lực quy định việc phá thai là một trọng tội có thể bị phạt từ hai đến năm năm tù đối với bất kỳ ai thực hiện phá thai hoặc giúp một phụ nữ phá thai.
Luật này – được soạn thảo vào năm 1901 và một lần nữa vào năm 1913 – cấm phá thai ngay từ thời điểm thụ thai nhưng cho phép một ngoại lệ để cứu mạng người phụ nữ.
Đạo luật có từ thời Nội Chiến đó, được ban hành nửa thế kỷ trước khi Arizona trở thành tiểu bang, chưa bao giờ bị bãi bỏ và một tòa phúc kháng án tiểu bang đã ra phán quyết vào năm ngoái rằng luật này có thể vẫn còn hiệu lực miễn là “hài hòa” với luật năm 2022, dẫn đến sự khó khăn trong việc xác định thời điểm nào trong thai kỳ bị cấm phá thai.
Quyết định vừa được Tối Cao Pháp Viện Arizona đưa ra này khiến sẽ đóng cửa tất các phòng phá thai trong tiểu bang đồng thời hủy bỏ phán quyết của tòa án cấp dưới hồi Tháng Ba, 2022, tuyên bố rằng lệnh cấm phá thai sau 15 tuần thay thế luật năm 1864.
Tối Cao Pháp Viện Arizona cho biết sẽ tạm dừng quyết định trong 14 ngày và viết rằng sẽ gửi trở lại tòa án cấp dưới để xem xét “những thách thức về hiến pháp” vẫn chưa được giải quyết.
Bà Kris Mayes, bộ trưởng Tư Pháp Arizona, một người thuộc đảng Dân Chủ, tuyên bố ngay sau phán quyết rằng bà sẽ không thực thi luật này.
“Tôi xác định rõ ràng rằng ngày nào tôi còn là bộ trưởng Tư Pháp, sẽ không có phụ nữ hay bác sĩ nào bị truy tố theo luật hà khắc như thế ở tiểu bang này,” bà Mayes tuyên bố, đồng thời nói thêm rằng phán quyết này là “vô lương tâm” và là “một sự xúc phạm đến tự do của phụ nữ.”
“Hàng triệu người dân Arizona sẽ sớm phải sống dưới lệnh cấm phá thai thậm chí còn cực đoan và nguy hiểm hơn, lệnh cấm này không bảo vệ được phụ nữ ngay cả khi sức khỏe của họ gặp nguy hiểm hoặc trong các trường hợp bi thảm bị hãm hiếp hoặc loạn luân,” Tổng Thống Joe Biden chỉ trích.
Ông Biden gọi lệnh cấm là “tàn nhẫn” và “là kết quả của chương trình nghị sự cực đoan của đảng Cộng Hòa, vốn những người cam kết tước đoạt quyền tự do quyết định trên thân thể của phụ nữ” và thề sẽ “tiếp tục đấu tranh để bảo vệ quyền sinh sản.”
Phó Tổng Thống Kamala Harris tuyên bố ngay sau phán quyết rằng bà sẽ tới Arizona vào Thứ Sáu “để tiếp tục lãnh đạo cuộc đấu tranh cho quyền tự do sinh sản của phụ nữ.”
Bà Katie Hobbs, thống đốc Arizona, một đảng viên Dân Chủ, kêu gọi những dân cử Cộng Hòa tại quốc hội tiểu bang vô hiệu hóa luật năm 1964, tuy nhiên không có dấu hiệu nào cho thấy các nhà lập pháp bảo thủ ở cả hai viện sẽ làm như vậy.
“Còn 14 ngày nữa là lệnh này có hiệu lực trở lại. Chúng ta cần bãi bỏ luật đó ngay lập tức,” bà Hobbs nói trong cuộc họp báo.
Thống đốc Arizona kêu gọi cử tri dùng lá phiếu trong cuộc tổng tuyến cử vào Tháng Mười Một sắp tới để loại bỏ những chính trị gia bảo thủ là cách hiệu quả nhất để bảo vệ quyền quyết định sinh sản của phụ nữ.
Phán quyết hôm Thứ Ba của Tối Cao Pháp Viện Arizona hoàn toàn không bất ngờ.
Tất cả bảy thẩm phán Tối Cao Pháp Viện Arizona đều do các thống đốc đảng Cộng Hòa bổ nhiệm. (MPL) [qd]