WASHINGTON, DC (NV) – Vụ thảm sát súng tại trường tiểu học Robb Elementary School ở Uvalde, Texas, vừa xảy ra hôm Thứ Ba, 24 Tháng Năm, rõ ràng đang gây áp lực với các nhà lập pháp lưỡng đảng tại Quốc Hội, buộc họ phải làm gì đó đề kiểm soát súng chặt chẽ hơn, hoặc ít ra là tránh, hoặc giảm bớt, được sự việc tương tự như vậy xảy ra trong tương lai.
Trước tình hình này, theo Axios News hôm 26 Tháng Năm, dự luật “báo động đỏ” trong việc kiểm soát súng được nhắc đến như một giải pháp đầy hứa hẹn.
Hiện nay, đạo luật này được áp dụng tại 19 tiểu bang cùng Washington, DC, trong đó có hai tiểu bang do đảng Cộng Hòa kiểm soát như Florida và Indiana, với mức độ khác nhau.
Sau đây là những điều cần biết liên quan đến luật này: Cách áp dụng, tiểu bang nào có luật này, và các nhà lập pháp nghĩ gì.
Luật “báo động đỏ” trong kiểm soát súng là gì?
Luật “báo động đỏ” (red flag laws) hiện nay là luật tiểu bang, chưa phải là liên bang, quy định rằng theo lệnh tòa, cơ quan công lực được quyền tạm thời tịch thu súng của những cá nhân được coi là nguy hiểm cho chính bản thân hoặc người chung quanh.
Hầu hết các yêu cầu áp dụng luật này là do các thành viên trong gia đình lo sợ thân nhân gây nguy hiểm, khi họ bày tỏ những dấu hiệu dẫn đến bạo lực.
Nếu quan tòa quyết định cá nhân đó là nguy hiểm, cơ quan công lực được phép tạm tịch thu tất cả vũ khí của người đó trong một khoảng thời gian và trong thời gian đó, đương sự cũng không được phép mua hoặc bán súng.
Các tiểu bang có luật “báo động đỏ”
Hiện tại, luật “báo động đỏ” trong việc kiểm soát súng được áp dụng khác nhau tại mỗi nơi. Các tiểu bang có luật này là California, Colorado, Connecticut, Delaware, Florida, Hawaii, Illinois, Indiana, Maryland, Massachusetts, Nevada, New Jersey, New Mexico, New York, Oregon, Rhode Island, Vermont, Virginia, và Washington.
Connecticut là tiểu bang đầu tiên thông qua luật này vào năm 1999, sau vụ xả súng hàng loạt tại Cơ Quan Xổ Số của tiểu bang, xảy ra năm 1988.
Có ít nhất 14 tiểu bang thông qua luật “báo động đỏ” sau vụ xả súng hàng loạt tại trường trung học Marjory Stoneman Douglas ở Parkland, Florida, năm 2018.
Hầu hết các tiểu bang chỉ cho phép cơ quan công lực và các thành viên gia đình yêu cầu tòa ra phán quyết thu giữ hoặc ngăn chặn việc mua súng của cá nhân “có vấn đề.”
Một số tiểu bang cho phép các chuyên gia y tế, giới chức học đường, và đồng nghiệp được đưa yêu cầu lên tòa án, trong khi các tiểu bang khác, bao gồm cả Maine, chỉ cho phép cơ quan công lực trình lên tòa án, và quy định này được gọi là luật “báo động vàng” (yellow flag law).
Ai phản đối luật “báo động đỏ?”
Sau khi xảy ra vụ xả súng hàng loạt, luật “báo động đỏ” thu hút sự ủng hộ lưỡng đảng.
Tuy nhiên, nhiều người ủng hộ quyền sử dụng súng, bao gồm cả Hiệp Hội Súng Quốc Gia (NRA), phản đối luật này, nói rằng nó không bảo vệ đủ quyền của từng cá nhân theo thủ tục tố tụng, theo CNN đưa tin.
Quốc Hội Mỹ có thể thông qua luật “báo động đỏ” hay không?
Trong lịch sử, luật “báo động đỏ” ở mức độ liên bang từng bị chặn tại Quốc Hội.
Tuy nhiên, hiện nay, sau vụ xả súng ở Uvalde, Texas, mới đây, một số nhà lập pháp liên bang của cả hai đảng bắt đầu bày tỏ sự ủng hộ.
Thượng Nghị Sĩ Susan Collins (Cộng Hòa-Maine), thuộc thành phần trung dung, từng có hành động “xé rào” vượt lằn ranh đảng phái, đã thảo luận về chuyện có thể đưa ra dự luật “báo động đỏ” hoặc “báo động vàng,” theo tường thuật của Axios.
Thượng Nghị Sĩ John Cornyn (Cộng Hòa-Texas) cho biết ông sẽ nói chuyện với Thượng Nghị Sĩ Chris Murphy (Dân Chủ-Connecticut) về luật “báo động đỏ,” theo Punchbowl News đưa tin.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thượng nghị sĩ Cộng Hòa tiếp tục do dự về việc ban hành luật như vậy ở mức liên bang.
Thượng Nghị Sĩ Rick Scott (Cộng Hòa-Florida) tuyên bố: “Tôi đồng ý ủng hộ một đạo luật ‘báo động đỏ’ liên bang nhưng theo tôi, về tổng quát, luật như vậy nên để các tiểu bang quyết định.”
Các thượng nghị sĩ thuộc đảng Dân Chủ vẫn bi quan về việc có được 10 thượng nghị sĩ Cộng Hòa ủng hộ cho một luật liên quan đến kiểm soát súng.
“Nhiều lần khác nhau trước đây, chúng tôi từng đã có các cuộc trò chuyện giữa các thành viên Thượng Viện và ghi nhận được những mong muốn liên quan đến việc có luật ‘báo động đỏ,’” Thượng Nghị Sĩ Chris Coons (Dân Chủ-Delaware) nói với Axios.
“Tưởng chừng luật này được thông qua dễ dàng, nhưng nhiều năm trôi qua, bất chấp những nỗ lực liên tục, dự luật vẫn không có được 10 thượng nghị sĩ Cộng Hòa ủng hộ.” (MPL) [đ.d.]