Thêm một người gióng lên lo ngại về phi cơ Boeing chết bất đắc kỳ tử

WICHITA, Kansas (NV) – Joshua Dean, người từng làm kiểm toán viên phẩm chất tại một nhà cung ứng quan trọng cho Boeing, nêu lên mối lo ngại về các lỗ khoan sai kỹ thuật trên thân phi cơ 737 Max, vừa qua đời, Đài NPR đưa tin.

Dean, 45 tuổi, qua đời vào sáng Thứ Ba, 30 Tháng Tư, gia đình ông thông báo trên mạng xã hội. Gia đình Dean nói với NPR hôm Thứ Năm rằng Dean nhanh chóng rơi vào tình trạng nguy kịch sau khi được chẩn đoán nhiễm vi khuẩn MRSA.

Dean được đưa lên phi cơ từ một bệnh viện ở Wichita, Kansas, tới một cơ sở khác ở Oklahoma City, nhưng nhân viên y tế không thể cứu sống ông, theo tờ The Seattle Times, tờ báo đầu tiên đưa tin về cái chết của Dean.

Dean là một trong những người đầu tiên phát giác những khiếm khuyết nguy hiểm tiềm ẩn trên phi cơ 737 Max tại công ty Spirit AeroSystems, nhà cung ứng lớn của Boeing được tách khỏi nhà sản xuất phi cơ này năm 2005.

Hiện các nhà điều tra liên bang đang kiểm xét Spirit và Boeing kỹ hơn để tìm hiểu điều gì làm cánh cửa chiếc Boeing 737 Max 9 của Alaska Airlines bị bung ra giữa không trung hồi Tháng Giêng – đây là chương mới nhất trong mối quan hệ lâu dài và rắc rối giữa hai công ty.

Dean là người thứ hai tố cáo các rắc rối liên quan tới Boeing và chết trong ba tháng qua. Hồi Tháng Ba, John Barnett, 62 tuổi, qua đời ở Charleston, South Carolina, “do vết thương có vẻ là do tự sát bằng súng,” nhân viên điều tra địa phương cho biết. Vào thời điểm đó, Barnett đang làm chứng trong vụ kiện chống lại Boeing. Cảnh sát Charleston cho biết họ vẫn đang điều tra cái chết của ông.

Dean và Barnett đều do luật sư Brian Knowles đại diện.

Mẹ và cha dượng của Dean mô tả ông là một người siêng năng và trung thực, là người “có sức khỏe tốt,” hiếm khi uống rượu và thường xuyên đi nhà thờ. Ông thăng tiến sự nghiệp nhờ trí nhớ phi thường và để ý từng chi tiết một, họ nói.

“Dean giỏi lắm,” Winn Weir, cha dượng của ông nói. “Dean có thể đọc một cái gì đó rồi kể lại vanh vách” nhiều ngày sau đó. 

Dean bắt đầu cảm thấy không khỏe khoảng hai tuần trước, mẹ ông, Virginia Green, nói với NPR. Ông nghỉ làm rồi ở nhà vài ngày, nhưng mọi thứ biến chuyển tồi tệ hơn.

“Chủ Nhật [21 Tháng Tư] là lúc tôi nhận được cuộc điện thoại từ Dean và biết rằng con trai tôi bị bệnh và khó thở,” Green nói. “Dean lập tức tới bệnh viện và họ nói rằng ông bị viêm họng liên cầu khuẩn.”

Green ghé nhà thăm con trai và dặn ông gọi cho bà nếu thấy tình hình tệ hơn.

“Dean gọi cho tôi vài giờ sau đó và nói với tôi là đang ở phòng cấp cứu,” Green nói. “Dean cảm thấy sợ hãi. Họ tìm thấy thứ gì đó trong phổi của ông.”

“Dean có kết quả xét nghiệm dương tính với cúm B và MRSA. Ông bị viêm phổi, phổi của ông bị phù hoàn toàn. Và rồi, ông dần dần yếu đi.”

Ban đầu Dean được điều trị tại bệnh viện St. Joseph ở Wichita. Nhưng khi tình trạng biến chuyển xấu hơn, ông được chở tới bệnh viện Integris tại Oklahoma City.

Gia đình Dean bàng hoàng vì chuyện này. Green cho biết Dean rất khỏe mạnh – là người tập thể dục, chạy bộ gần như mỗi ngày và rất cẩn trọng trong chế độ ăn uống.

“Đây là lần đầu tiên Dean vào bệnh viện,” Green nói. “Dean thậm chí còn không có bác sĩ vì chưa từng bệnh hoạn gì cả.”

Nhưng chỉ trong vài ngày, thận của Dean ngừng hoạt động và ông phải sống dựa vào máy tim phổi nhân tạo ECMO. Đêm trước khi Dean qua đời, Green cho biết, nhân viên y tế ở Oklahoma tiến hành nội soi phế quản phổi cho ông.

“Bác sĩ nói ông chưa từng nhìn thấy bất cứ thứ gì giống như vậy. Phổi của Dean hoàn toàn… tắc nghẽn và nhìn như có một tấm lưới che lá phổi lại.”

Green yêu cầu giảo nghiệm tử thi để xác định chính xác thứ gì lấy mạng con trai bà. Kết quả có thể sẽ mất vài tháng, bà nói.

Dean theo chân cha và ông nội dấn thân vào ngành hàng không thương mại, đảm nhiệm hàng loạt công việc trong cùng một nhà máy ở Wichita, nơi cả hai đều từng làm việc.

Sau khi lấy được văn bằng kỹ sư, Dean nhận công việc đầu tiên tại Spirit năm 2019. Ông bị cho thôi việc trong bối cảnh cắt giảm nguồn nhân lực hàng loạt trong đại dịch Covid-19 vào năm 2020 nhưng quay lại làm việc cho Spirit vào năm 2021 với tư cách là kiểm toán viên phẩm chất.

Dean nghiêm chỉnh đảm nhiệm công việc đó và ngày càng thất vọng với điều mà ông mô tả là “văn hóa bỏ qua sai sót cẩu thả” tại Spirit.

Trong hai cuộc phỏng vấn hồi Tháng Giêng, Dean nói rằng Spirit gây áp lực ép nhân viên không được ghi nhận các khiếm khuyết để xuất xưởng phi cơ ra khỏi nhà máy nhanh hơn.

“Nghe đây, ý tôi không phải là họ không muốn cho nhân viên ra kiểm tra phẩm chất phi cơ. Có, chứ không phải là không,” Dean nói với NPR. “Nhưng nếu có ai đó bất tuân hay nổi loạn, người đó sẽ phải lãnh nhận hậu họa như Josh. Người ta sẽ phải gánh chịu hậu quả y như tôi.”

Dean bị cho thôi việc vào Tháng Tư năm ngoái – để trả thù, ông nói, vì tố cáo các lỗ khoan sai kỹ thuật trên thân phi cơ.

Dean tường thuật những gì ông nhìn thấy trong thời gian làm việc cho Spirit khi khai trong một vụ kiện do các cổ đông của công ty đệ trình, những người cáo buộc Spirit lừa đảo các nhà đầu tư bằng cách cố gắng che giấu “rất nhiều” khiếm khuyết tại nhà máy Kansas. Dean không phải là nguyên đơn trong vụ án.

Trong vụ kiện cổ đông, Dean cho biết ông phát giác ra một khiếm khuyết nghiêm trọng – đó là khoan sai lỗ trên vách ngăn chịu áp lực phía sau thân chiếc 737 Max – nhiều tháng trước khi ông bị cho thôi việc. Ông đưa ra lời khai về hàng loạt các diễn tiến then chốt:

Tháng Mười 2022: Trong vai trò kiểm toán viên, Dean nhận ra công nhân của Spirit khoan sai lỗ trên vách ngăn áp suất đằng sau 737 Max, gây ra hiểm họa tiềm tàng trong với việc duy trì áp suất cabin trong suốt chuyến bay. Vụ kiện cáo buộc Spirit che giấu vấn đề này.

Ngày 13 Tháng Tư 2023: Boeing công khai tiết lộ một lỗi riêng biệt, liên quan tới phụ kiện vây đuôi trên một số phi cơ 737 Max. Spirit sau đó công nhận khiếm khuyết đó.

Ngày 26 Tháng Tư 2023: Spirit cho Dean nghỉ việc, nói rằng ông không kiểm tra được vấn đề về vây đuôi. Trong lời khai, Dean cho biết ông nói với các viên chức của công ty rằng ông có thể bỏ sót khiếm khuyết ở vây đuôi vì ông vừa phát giác ra trục trặc của các vách ngăn mà ông kiểm tra và đang tập trung vào chỗ đó.

Ngày 23 Tháng Tám 2023: Boeing thông báo họ tìm thấy các lỗ khoan trên vách ngăn chịu áp lực đằng sau trên vài phi cơ 737 Max không phù hợp với thông số kỹ thuật của hãng, dẫn tới hiện tượng “người tuyết,” do hình dáng thon dài của nhiều lỗ khoan như cái mũi của người tuyết. Đó là trục trặc Dean cảnh cáo từ 10 tháng trước. Cùng ngày, Spirit đưa ra tuyên bố thừa nhận vấn đề.

Vụ kiện của cổ đông tố cáo Spirit lấp liếm khiếm khuyết ở vách ngăn “không chỉ với các nhà đầu tư mà dường như còn với cả Boeing.”

Một phát ngôn viên Spirit cho biết công ty hoàn toàn không đồng ý với các lời tố cáo của vụ kiện và đang đấu tranh chống lại vụ kiện tại tòa án.

Boeing hiện đang đàm phán để mua lại Spirit khi giới lãnh đạo của hãng sản xuất phi cơ thừa nhận có vẻ như là họ đang mướn quá nhiều công ty khác để sản xuất linh kiện.

Tháng trước, Boeing đồng ý ứng trước $425 triệu cho Spirit trong nỗ lực cải thiện phẩm chất sản xuất.

Trong buổi phỏng vấn với NPR, Joshua Dean dự đoán Spirit khó có thể thay thế lực lượng lao động lành nghề mà họ vuột mất trong đại dịch Covid-19.

Nhưng ngay cả sau khi công khai bày tỏ lo ngại liên quan tới quy trình kiểm soát phẩm chất của Spirit, Dean cho biết vẫn có lý do để lạc quan về tương lai. Và Dean nói rằng Tổng Giám Đốc Patrick Shanahan, nhà lãnh đạo tiếp quản vào cuối 2023, có một cơ hội ngàn năm một thuở để giúp văn hóa của Spirit trở nên tốt hơn. (TTHN)