Thiện Lê/Người Việt
POMONA, California (NV) – Bà Madalena Lài, người từng mang con thuyền tự do đi khắp 50 tiểu bang Hoa Kỳ, vừa qua đời tại nhà riêng ở Pomona, California, hưởng thọ 78 tuổi.
Bà cũng là chủ tịch Nhà Văn Hóa Việt Nam ở Pomona.
Theo cáo phó gia đình, bà Lài qua đời lúc 8 giờ 30 phút sáng Chủ Nhật, 3 Tháng Giêng, vì bị trụy tim.
Ông Nguyễn Thanh Quan, phu quân của bà Lài, kể với phóng viên Người Việt: “Bà bị hạ đường huyết rồi yếu sức. Sáng hôm đó tôi hỏi thăm thì bà nói khỏe. Tôi đi ra ngoài khoảng nửa tiếng, về thì thấy bà té, nằm trên giường và môi tím lại. Tôi nghĩ bà bị trụy tim và thở không được.”
Lúc đó, ông kể vừa làm hô hấp nhân tạo cho bà, vừa gọi 911. Nhân viên công lực đến cũng hô hấp nhân tạo cho bà, nhưng bà không qua khỏi.
Ông Quan cho biết vợ mình có tên là Lương Thị Lài, nhưng đổi tên sau khi có quốc tịch Mỹ.
“Bà dùng tên thánh, ghép với họ của bà và họ của tôi thành tên Madalena Lài Nguyễn Lương,” ông chia sẻ.
Bà Madalena Lài sinh năm 1943, di tản sang Mỹ từ năm 1975 cùng bốn người con, trong lúc chồng bà, ông Nguyễn Thanh Quan bị kẹt lại, phải đi tù cải tạo cộng sản. Đến năm 1981, ông vượt biên sang đoàn tụ cùng vợ con.
Bà Lài là chủ tịch Nhà Văn Hóa Việt Nam ở Pomona, được thành lập vào năm 1995. Nơi này có nhiều đồ cổ, kỷ vật rất quý giá như Chùa Một Cột, chiếc thuyền của người Việt Nam tị nạn (Thuyền Tự Do) và khoảng 200 tấm hình của các thuyền nhân, cũng như hình ảnh các trại tị nạn. Một số đồ cổ bà Lài phải xin từ Việt Nam mang qua Mỹ.
Không chỉ vậy, bà còn đem Thuyền Tự Do đi triển lãm khắp 50 tiểu bang của Hoa Kỳ từ năm 2000 đến năm 2015. Đến tiểu bang nào thì thống đốc của tiểu bang đó ra tiếp đón bà.
Bà Lài còn đưa con thuyền biểu tượng của thuyền nhân Việt Nam đi triển lãm khắp Canada. Tại các buổi triển lãm ở cả hai nước, bà rất xúc động vì thấy có một số người không cầm được nước mắt khi đi quanh chiếc thuyền.
Theo bà Lài, Thuyền Tự Do là một chiếc thuyền vượt biển bằng gỗ, dài 10.5 mét, chiều ngang 3.5 mét, chở theo 15 người tìm tự do, đi từ Nha Trang, tỉnh Phú Khánh, vào ngày 12 Tháng Năm, 1981. Sau 10 ngày lênh đênh trên biển cả, mọi người phải ăn quần áo để cầm cự, những ngày sau đó tất cả thuyền nhân đều bất tỉnh, thuyền trôi dạt vào Philippines và may mắn được cứu.
Sau đó, chính Tổng Thống Ferdinand Marcos của Philippines ra lệnh đưa thuyền vào Freedom Plaza ở Bantaan để lưu giữ từ năm 1981.
Sau này, bà Lài làm đơn xin, mang chiếc thuyền về Mỹ, và đem đi triển lãm khắp nơi.
Bà Lài còn là người giúp cộng đồng Việt Nam có xe hoa hình dáng chim Lạc Việt và trống đồng ở Diễn Hành Hoa Hồng (Rose Parade) ở Pasadena vào năm 2002.
Đến năm 2018, bà xuất bản sách “Hành Trình Thuyền Tự Do Đầy Nước Mắt” kể lại cuộc hành trình đưa Thuyền Tự Do đi triễn lãm trong 15 năm.
Đến đầu Tháng Chín, 2020, bà Lài thông báo đóng cửa Nhà Văn Hóa Việt Nam vì đã lớn tuổi, sức khỏe đang yếu dần và một số lý do tài chánh. Bà hy vọng các hội đoàn Việt Nam ở Orange County sẽ liên lạc để xin lại các cổ vật của nhà văn hóa.
Về phần tang lễ, ông Quan cho biết linh cữu bà Lài đang được để lại nhà quàn Peek Funeral Home ở Westminster, Little Saigon.
Tuy vậy, vì dịch COVID-19, nhà quàn không cho phép ai ngoài gia đình đến viếng.
Ông Quan cho hay gia đình sẽ đưa linh cữu bà về Pomona để làm tang lễ vào Thứ Bảy, 23 Tháng Giêng. [đ.d.]
—-
Liên lạc tác giả: [email protected]
