WESTMINSTER, California (NV) – Trước buổi hội thảo về truyền thông trong kinh doanh, do Hiệp Hội Orange County của trường kinh doanh đại học Harvard University tổ chức tại phòng sinh hoạt nhật báo Người Việt mới đây, chúng tôi gặp một dân cử gốc Việt sinh ra tại Mỹ, đó là Luật Sư Diệp Thế Lân, nghị viên San Jose, thành phố có đông người Việt cư ngụ nhất hải ngoại.
Ông Lân, năm nay 34 tuổi, là nghị viên trẻ nhất trong Hội Đồng Thành Phố San Jose, và đại diện Khu Vực 4.
Ông ứng cử lần đầu năm 2015, nhưng thua ông Mạnh Nguyễn 13 phiếu, trong cuộc bầu cử đặc biệt. Năm sau, ông ứng cử nữa, và thắng ông Mạnh 12 phiếu.
Ông cho biết, một trong những mục tiêu hàng đầu của ông là không để sở cảnh sát “chảy máu.”
“Phải đầu tư vào cảnh sát vì đây là an ninh cho cư dân. Trước đây, chính sách hưu bổng cho cảnh sát cao quá, bị cắt bớt, nhiều cảnh sát viên bỏ đi. Thành ra, bây giờ tăng lương thì có nhiều cảnh sát viên trở lại,” ông nói.
Về giao thông công cộng, vì nghị viên trẻ cho biết ông sẽ cố gắng tạo mọi điều kiện để cuối năm nay xe điện BART sẽ chạy đến San Jose để nối với các hệ thống khác trong vùng Bay Area.
Vì lần đầu tiên đắc cử nghị viên, ông vẫn còn nhiều bỡ ngỡ, và phải mất một năm để học hỏi nhiều thứ.
“Năm đầu là học hỏi, từ ngân sách, $2 tỷ của thành phố, luật lệ, thủ tục, cách thành phố vận hành, và gặp gỡ cử tri để hiểu quan tâm của họ,” Nghị Viên Diệp Thế Lân kể.
Ông cho biết cũng tham gia một số sinh hoạt cộng đồng như “lượm rác, dọn đường, gây quỹ cho Khu Vực 4, tham gia chương trình ‘Walk n Roll,’ khuyến khích học sinh đi bộ đến trường để thể dục, đồng thời phải bảo đảm an toàn cho trẻ em khi băng qua đường.”
Sau hơn một năm làm nghị viên, ông Lân nhận thấy San Jose có hai vấn đề, ngân sách và nhà ở, mà theo ông, “hai vấn đề này lại liên quan với nhau.”
“Cái khổ của San Jose là ban đêm đông người hơn ban ngày,” vị nghị viên trẻ nói. “Vì thế, thành phố không thu được tiền thuế để tài trợ các dự án công cộng.
Ông giải thích thêm: “Ban ngày, nhiều cư dân San Jose đi làm ở các thành phố lân cận, ban đêm về ngủ ở nhà mình. Trong khi San Jose không còn đất để mở thêm doanh nghiệp, các thành phố lân cận, hoặc xa hơn một chút, còn. Vì thế, trong khi họ thu được tiền thuế, San Jose lại không. Khi số dân San Jose tăng lên, thành phố phải chi trả cho các dịch vụ, ví dụ như an ninh, cấp cứu, đường sá, và các dịch vụ khác.”
Và vì đông dân quá, cộng với giá nhà đắt đỏ, San Jose không tránh khỏi tình trạng người vô gia cư ngày tăng.
“Đây là vấn đề nan giải đối với hơn 4,000 người vô gia cư,” ông Lân nói.
Để phần nào giải quyết vấn đề, San Jose đang thử nghiệm làm một số “nhà tí hon” cho người vô gia cư.
Ông Lân cho biết: “Hiện nay, tiểu bang cho phép San Jose từ năm 2017 đến năm 2022 làm những căn ‘nhà tí hon,’ không theo quy định xây dựng của tiểu bang, để ổn định tình trạng vô gia cư, hy vọng giúp họ hội nhập xã hội.”
“Cho tới nay, chúng tôi mới làm được 40 căn trên đất thuộc thành phố, hoặc đất thành phố thuê. Thực ra, đây không phải là giải pháp lâu dài, nhưng có vẫn hơn. Đây là vấn đề chúng ta không thể nhắm mắt làm ngơ. Nên có chỗ cho họ ở, nếu không, khi họ bị bệnh, vào cấp cứu tốn kém hơn nhiều,” ông Lân nói.
Dù là một trong ba nghị viên thuộc đảng Cộng Hòa trong hội đồng thành phố mà đa số là thuộc đảng Dân Chủ, Luật Sư Diệp Thế Lân không hề cảm thấy lạc lõng hoặc mặc cảm.
“Thực ra, về nguyên tắc, chính quyền địa phương không đảng phái. Tuy nhiên, không thể không đề cập đến đảng phái trong khuynh hướng cá nhân. Tôi theo đảng Cộng Hòa vì gia đình tôi sang Mỹ thời Tổng Thống Gerald Ford cưu mang người tị nạn Việt Nam,” ông Lân nói. “Hơn nữa, tôi thích quan điểm dùng sức mạnh của mình để làm việc. Nếu làm tích cực thì được hưởng. Chính quyền không nên xen vào đời sống người dân nhiều quá. Tuy nhiên, đây chỉ là quan điểm cá nhân.”
Ông giải thích tiếp: “Trong chính trị, ai có chính sách tốt thì mình theo người đó. Tôi từng tham gia vận động tranh cử cho Tổng Thống Barack Obama, một người theo đảng Dân Chủ. Ngoài ra, tôi thấy ông Obama không phải là người nhắm mắt, mà ông luôn tìm giải pháp. Ông giải thích được lý do tại sao ông làm, và nếu không thích thì bàn tiếp.”
Nghị Viên Diệp Thế Lân cho rằng ông không quan tâm lắm chuyện ai nói ông thuộc đảng nào. Thay vào đó, ông chủ trọng những gì xảy ra trong thành phố nói chung, và trong Khu Vực 4 nói riêng.
“Trong sinh hoạt, cư dân Việt Nam quan tâm những chuyện trong cộng đồng, cờ VNCH, không đòi hỏi chính sách này chính sách kia. Phần nhiều, họ nói lên ước vọng hướng về quê hương, hy vọng người đại diện trong chính quyền tiếp tục ước mơ đó,” ông Lân chia sẻ.
Ông thêm: “Còn các cư dân khác, nói chung, tại các buổi họp cộng đồng, họ mong mỏi dân cử chăm lo đời sống, trám ổ gà trên đường…”
Vị nghị viên trẻ cho biết San Jose là nơi có đông người Việt, nhưng chỉ có hai nghị viên gốc Việt, nên “cần có thêm dân cử Việt để chăm lo thêm cho đồng hương.”
Ông kể một kỷ niệm: “Hồi còn nhỏ, ở Houston, tôi đi chợ với mẹ, nghe có một người nói tiếng Việt, mừng lắm, chạy đến xem, thấy giống mình, lúc đó rất mừng. Bây giờ, thấy có nhiều người Việt Nam, nhưng ít ai đi vào dòng chính. Tôi muốn các thế hệ sau nên tham gia chính trị dòng chính để cống hiến nhiều hơn cho đất nước Hoa Kỳ và cho cộng đồng mình.”
Luật Sư Diệp Thế Lân là trưởng nam của gia đình người Việt tị nạn Cộng Sản, sinh ra ở Houston, và dọn về vùng Vịnh Bắc California vào năm 1994.
Năm 1999, ông cùng mẹ chuyển đến sống ở San Jose. Ông tốt nghiệp trung học tại trường San Jose Independence High School trong Khu Vực 4, rồi tốt nghiệp cử nhân Khoa Học Chính Trị và cử nhân Lịch Sử tại đại học UC San Diego. Sau đó ông làm phóng viên cho đài Á Châu Tự Do. Một thời gian sau, ông trở về California, tốt nghiệp bằng luật tại đại học University of the Pacific, McGeorge School of Law ở Sacramento.
Khi nạn dầu loang BP tại vùng Vịnh Mexico xảy ra năm 2010, Luật Sư Diệp Thế Lân tình nguyện gia nhập luật sư đoàn quốc gia, Equal Justice Works Americorps, gồm các luật gia Hoa Kỳ thuộc năm tiểu bang Texas, Louisiana, Mississippi, Alabama và Florida, hướng dẫn và cung ứng các dịch vụ miễn phí cho các nạn nhân bị thảm họa này ảnh hưởng.
