Trà Nhiên/Người Việt
SANTA ANA, California (NV) – Cư dân thành phố Santa Ana hân hoan chứng kiến Thị Trưởng Vicente Sarmiento ký đạo luật “rent control,” mà theo đó, chủ nhà không được tăng tiền nhà quá 3% mỗi năm, vào trưa Thứ Hai, 25 Tháng Mười, tại tòa nhà Hội Đồng Thành Phố Santa Ana.
Santa Ana là thành phố đầu tiên của Orange County có đạo luật “rent control,” mang ý nghĩa quan trọng và có lợi cho cư dân sinh sống ở “mobile home” hay “apartment.”
Ngoài ra, Thị Trưởng Vicente cũng ký “Just Cause Eviction,” đạo luật giới hạn các lý do mà người thuê nhà có thể bị chủ nhà đuổi.
Hai đạo luật này có hiệu lực vào ngày 19 Tháng Mười Một, tức 30 ngày sau khi được thông qua tại cuộc họp Hội Đồng Thành Phố hôm 19 Tháng Mười vừa qua.
Thị trưởng Santa Ana cho biết, đây là ngày lịch sử, một ngày trọng đại mà trong suốt 13 năm làm việc tại Hội Đồng Thành Phố ông chưa thấy “buổi lễ” ký đạo luật như thế này.
“Tẩt cả mọi người hiện diện đã đấu tranh vất vả để có được ngày hôm nay. Hai đạo luật không chỉ hỗ trợ cư dân có thu nhập thấp, cao niên mà còn cho dân nhập cư. Chúng tôi là đại diện cho tiếng nói của người dân, nhưng chính công lao của quý vị mới khiến chúng ta có đạo luật này,” ông Vicente bày tỏ.
“Tôi biết quý vị đã khó khăn và vất vả thế nào để tranh đấu cho quyền lợi của người mướn nhà trong khoảng thời gian dài. Tôi cũng cảm ơn ba nghị viên đã luôn đồng hành bảo vệ dự luật. Lý do mà chúng ta có ngày hôm nay là vì thành phố có sự lãnh đạo mới,” ông thêm.
Luật Sư Thái Việt Phan, nghị viên gốc Việt đầu tiên của Santa Ana (Địa Hạt 1), mới đắc cử năm 2020, cho biết cô cảm động khi “rent control” cuối cùng cũng được thông qua.
“Tôi luôn muốn giúp mấy cô chú sống ở ‘mobile home,’ đặc biệt là sau khi nghe họ chia sẻ về các câu chuyện chủ nhà tăng tiền vô cớ,” nữ nghị viên nói với nhật báo Người Việt.
Nữ nghị viên còn nói thêm rằng, mặc dù đạo luật được ký hôm nay nhưng phe chống đối có 30 ngày để thu thập chữ ký phản đối, và nếu đủ số lượng thì luật này sẽ bị xóa bỏ.
“Tôi muốn nhắc nhở người dân hãy cẩn trọng và xin đừng ký bất cứ giấy tờ hay đơn về ‘rent control’ vì có thông tin và hình ảnh chứng minh phe chống đối giở trò lừa mọi người,” Luật Sư Thái Việt Phan nói.
Bà tiếp: “Họ sẽ giả bộ kêu quý vị ký vô để bầu đồng ý cho luật ‘rent control’ nhưng thật chất là đang thu thập chữ ký phản đối.”
Nghị Viên Johnathan Ryan Hernandez (Địa Hạt 5), một trong bốn người bỏ phiếu thông qua dự luật, cũng gởi lời cảm ơn và ghi nhận nỗ lực của tất cả cư dân và dân cử.
“Tôi biết có nhiều người đã ‘đổ mồ hôi,’ tận tâm làm việc ngày đêm trong nhiều năm để chắc rằng mỗi người dân đều có tiếng nói tại hội đồng thành phố này. Tôi tự hào về sự kiện lịch sự hôm nay và mong các thành phố khác của Orange County sẽ có luật ‘rent control’ sớm,” ông Johnathan nói.
Đến nơi diễn ra buổi họp từ rất sớm là bà Đào Trần, cư dân khu Bali Hi Mobile Home Park, Santa Ana, cho hay rằng bà cùng các vị cao niên khác “tranh đấu” cho dự luật này từ những ngày đầu.
“Hồi đó thì chủ đất cũ chỉ tăng thêm $15 một năm thôi nhưng khi chủ đất mới vô thì mọi chuyện lại khác. Mỗi năm họ tăng 6% đến 7% tùy ý không có luật lệ gì nên có rất nhiều người khổ sở,” bà Đào thở dài.
Đi chung với nhóm bà Đào là ông Trị Lê, sống ở Bali Hi Mobile Home Park chín năm, cho biết chủ đất tăng giá tiền lên $140 trong vòng hai năm qua.
“Tôi thấy thoải mái hơn với đạo luật mới này. Nếu tiền nhà cứ tăng hoài thì tôi và bà nhà không đủ tiền trang trải,” ông Trị chậm rãi nói.
Ông Trị cũng nhấn mạnh là mọi người hãy cảnh giác đừng bị phe chống đối luật “rent control” lừa.
Nhóm các vị cao niên gốc Việt đại diện cho khu “mobile home” là những người chủ chốt tham gia ủng hộ đạo luật và cũng tham gia nhiều phiên họp thành phố, có khi đến tận 2 giờ sáng để theo dõi tình hình.
Thị Trưởng Vicente chính thức ký hai đạo luật trước sự vui mừng và tán thưởng của hơn 20 cư dân gốc Việt và Hispanic, các thành viên tổ chức Tenants United Santa Ana, VietRISE, cùng giới truyền thông.
Thêm vào đó, các vị cao niên gốc Việt khó có thể truyền đạt hết những khó khăn khi chủ nhà tăng giá vô cớ nếu không có sự giúp đỡ của các thiện nguyện viên của VietRISE, một tổ chức cộng đồng ở Orange County.
Chính các thành viên của tổ chức này góp phần vận động cho luật “rent control” và tham gia phiên dịch những ý kiến, câu chuyện của cư dân gốc Việt bằng tiếng Anh ở các cuộc họp Hội Đồng Thành Phố.
Ở cuộc họp vừa rồi, hai thiện nguyện viên thuộc nhóm VietRISE là Allison Võ và Tim Phan cầm khoảng 25 đến 30 hình của phần đông là người cao niên sống trong các khu “mobile home” quanh Santa Ana. Mỗi khi đến lượt các vị phát biểu qua điện thoại thì hình sẽ được giơ lên.
Sỡ dĩ các vị cao niên không thể đến được vì cuộc họp có khi kéo dài đến khuya.
Cô Tracy La, giám đốc điều hành của VietRISE, cho biết đạo luật là một điều tuyệt vời cho cư dân.
“Tất cả mọi người đã vận động cho đạo luật nhiều năm nên thật tốt đẹp khi thấy các sắc dân cùng chung lòng ‘tranh đấu’ cho quyền lợi mà họ xứng đáng được có,” cô tâm sự.
Cô cũng chia sẻ thêm lý do VietRISE quyết tâm hỗ trợ là vì đa số cư dân gốc Việt là người mướn nhà nên cô hiểu nỗi khó khăn khi tiền nhà cứ tăng cao một cách vô lý.
“Thế hệ trẻ chúng tôi cũng quan tâm đến các vị cao niên và muốn họ có cuộc sống thoải mái nhất mà họ muốn,” cô nói.
Mục tiêu của tổ chức VietRISE là đấu tranh chống lại sự bất bình đẳng và gia tăng sức mạnh cho thành phần lao động gốc Việt tại quận hạt có nhiều người Việt nhất hải ngoại, trong đó có vùng Little Saigon.
Hội Đồng Thành Phố Santa Ana đã phải tranh luận về đề tài “rent control” từ năm 2008, nhưng chưa thể đi đến quyết định rõ rệt.
Trong cuộc họp tối Thứ Ba, 19 Tháng Mười, đạo luật “rent control” được thông qua với kết quả bỏ phiếu là 4-7, trong đó bốn người bỏ phiếu thuận là Nghị Viên Thái Việt Phan (Địa Hạt 1), Nghị Viên Jessie Lopez (Địa Hạt 3), Nghị Viên Johnathan Ryan Hernandez (Địa Hạt 5) và Thị Trưởng Vicente Sarmiento.
Đây là cuộc họp lần thứ ba của Hội Đồng Thành Phố bàn luận về vấn đề này.
Trong buổi họp, có khoảng 60 người gốc Việt gọi điện thoại vào để kêu gọi Hội Đồng Thành Phố chấp thuận “rent control.”
Có mặt tại nghị trường, rất đông cư dân gốc Hispanic cũng bày tỏ sự ủng hộ, và thay phiên lên tỏ bày nguyện vọng.
Ngoài ra, phía chủ đất có một số người phát biểu chống đối “rent control,” nhưng lý lẽ của họ không vững chắc và thiếu sức thuyết phục.
Hội Đồng Thành Phố cũng yêu cầu bà Kristine Ridge, tổng quản trị thành phố, xem xét để ngăn chặn chủ đất tăng giá tiền phi lý trong thời gian 30 ngày chờ đợi này.
Tuy nhiên, luật “rent control” của Santa Ana không được áp dụng đối với nhà biệt lập (single family home), condo, và chung cư xây sau năm 1995. [kn]
—
Liên lạc tác giả: [email protected]