Học Tục Ngữ Bằng Hình Ảnh
GS Trần C. Trí
Trang Tiếng Việt Dấu Yêu xin hân hạnh giới thiệu mục Học Tục Ngữ Bằng Hình Ảnh để các em vừa tìm hiểu kho tàng tục ngữ Việt Nam, vừa ôn luyện tiếng Việt và giải trí với những hình ảnh vui đẹp.
“Tục” là thuộc về ngôn ngữ bình dân và “ngữ” là một câu nói. Qua tục ngữ, các em sẽ được dịp học hỏi thêm về văn hoá, luân lý, lịch sử, địa lý, kinh nghiệm dân gian, v.v… được truyền từ đời này sang đời khác ở Việt Nam.
Thông qua việc tìm ra câu tục ngữ dựa theo hình ảnh và phần gợi ý kèm theo, các em sẽ có cơ hội ôn luyện tiếng Việt về nhiều mặt: cấu trúc vần, hệ thống thanh, chính tả, dấu giọng và dấu nguyên âm, từ vựng và cú pháp.
Đây là một trò đố vui khá phổ thông, đã có từ lâu ở Việt Nam. Đối với mỗi hình ảnh, nếu không có phần chú thích kèm theo thì tên gọi của hình ảnh đó cũng chính là một chữ trong câu tục ngữ. Phần nhiều các hình ảnh cần bỏ đi hay thêm vào một số chữ cái, dấu thanh hoặc dấu nguyên âm mới trở thành những chữ trong câu tục ngữ.
Phần giải đáp câu tục ngữ và giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng cũng như ý nghĩa mở rộng của nó được đăng trong kỳ kế tiếp.
Câu đố kỳ này:
Giải đáp câu tục ngữ kỳ trước:
CON SÂU LÀM RẦU NỒI CANH
Nghĩa đen: Trong nồi canh mà có một con sâu thì canh sẽ mất ngon.
Nghĩa bóng: Trong một nhóm người hay trong gia đình, nếu có ai làm việc gì không tốt sẽ có ảnh hưởng xấu đến cả nhóm hay cả nhà.
Ý nghĩa xã hội: Mỗi người chúng ta phải có trách nhiệm không những đối với bản thân mà còn đối với tập thể hay cộng đồng của chúng ta nữa.
Em viết văn Việt
Những bài viết của học sinh các trường Việt ngữ
1-Nhằm tạo một diễn đàn cho các em tập viết tiếng Việt, Ban Biên Tập trang Tiếng Việt Dấu Yêu kêu gọi quý phụ huynh và quý thầy cô khuyến khích các em viết văn, diễn tả bằng tiếng Việt những cảm nghĩ và ước vọng trong đời sống của các em. Ước mong nơi đây một sân chơi được mở ra và khu vườn văn hóa Việt sẽ được quý phụ huynh và quý thầy cô góp tay vun trồng, khuyến khích.
2-Trong các bài nhận được và chọn để đăng, chúng tôi cố ý giữ nguyên văn những gì các em viết. Vì thế, khi đọc đến những ngôn từ, lỗi chính tả và sai văn phạm, chúng tôi mong được phụ huynh và thầy cô chia sẻ và sửa chữa cho các em tại nhà hay trong lớp học.
3-Tất cả các bài viết dưới dạng MSWord, font Unicode; và hình ảnh dạng .jpg, xin gởi về địa chỉ email: [email protected] (Xin đừng gởi dạng .pdf vì không tiện cho việc layout).
Trân trọng cảm ơn quý vị.
Nguyễn Việt Linh
Nghỉ Hè
Thu Bảo, Lớp 7
Thưa cô,
Em sắp nghĩ Hè và đang cố gắng học để thi cuối năm. Năm nay mẹ em về Việt Nam thăm bà ngoại, mẹ nói em học giõi được toàn điểm A mẹ sẽ cho em cùng đi với mẹ, nếu chỉ có một B cũng bị ở lại Mỹ với ba. Em thích về Việt Nam lấm, nên em cố gắng, nhưng mà em sợ môn toán sẽ không có A vì em không thích học môn toán.
Mỗi tối ba giúp em học môn toán và ba nói em cố gắng thì thế nào cũng được điểm A.
Về Viết Nam vui lấm cô ạ, tuy trời nóng và mưa, nhưng em được đi chơi nhiều chỗ với gì và cậu, nhiều trái cây để ăn, cái nào cũng ngon cả. Vườn bà ngoại rộng, em thích leo cây lấm.
Em đi học nhe cô.
Góc hoạt họa thiếu nhi
Họa sĩ Nia Nguyễn
Giới thiệu cộng tác viên mới và câu chuyện hí họa về chú gấu bông Dexter
LTS: Kính thưa quý phụ huynh,
Trang Tiếng Việt Dấu Yêu xin giới thiệu họa sĩ Nia Nguyễn, một cộng tác viên mới, sẽ phụ trách những mẩu chuyện hí họa về chú gấu “Dexter.” Câu chuyện bắt đầu ra mắt trong số báo kể từ hôm nay, Thứ Bảy, 12 Tháng Năm, 2018. Nia Nguyễn là một “graphic designer” trẻ vừa tốt nghiệp đại học Cal State Long Beach không lâu. Ngoài việc thiết kế những sản phẩm in ấn, Nia còn yêu thích vẽ truyện ngắn về cuộc sống để chia sẻ cùng các bạn của mình. Chú gấu bông Dexter là một nhân vật được yêu thích trong các câu chuyện tác giả từng vẽ.
Dexter, tên chú gấu trắng, không đơn giản là một con gấu bông. Chú là chiếc cầu kết nối tình cảm và những câu chuyện của cha và con gái. Câu chuyện về những chuyến phiêu lưu, đôi khi hết sức đơn giản ngây thơ của Dexter chính là từ trí tưởng tượng của hai cha con qua những việc xảy ra hàng ngày. Đây là một cách, theo tác giả, để tâm hồn trẻ thơ trong mỗi người không bị quên lãng. Khi chấp bút, tác giả chỉ hy vọng các em nhỏ sẽ tìm được một người bạn thú vị cùng các em học tiếng Việt, và quý vị phụ huynh có thể thoải mái khi xem truyện.
Nguyễn Việt Linh
Tâm tình thầy cô
Sang đường
Cành Hồng
Sáng nay khí trời ấm áp, tôi đến trường sớm. Cửa lớp chưa mở nên tôi thơ thẩn ngoài sân, chợt tim tôi như ngừng đập và nghe tiếng xe thắng gấp, tôi vội lao ra cổng, vừa lúc một cô bé thoát hiểm cùng với tiếng chửi thề của bác tài Mỹ.
Hồng Mỹ không phải học sinh lớp tôi, em đã lớn và đang học lớp 9 trường Mỹ. Có lẽ vì vội nên mẹ Hồng Mỹ đã thả em bên kia đường, không chở em vào sân như mọi khi.
Hồng Mỹ đã băng thẳng qua đường, không ngó xe ngược chiều. Rất may bác tài đã thắng kịp ngay khi em vừa tới mũi xe.
Hồng Mỹ cho chúng tôi biết rằng em đi trong lằn vẽ để mọi người sang đường và theo em, người phải ngó chừng là tài xế lái xe chứ không phải em. Em rất đúng, và mẹ em cũng rất đúng vì mẹ em gấp đưa ba em ra phi trường, sợ trễ chuyến bay.
Em không sao chỉ hơi sợ. Nhưng tôi thì quá mệt vì tôi bị yếu tim và tim loạn nhịp.
Tôi ngồi thở để chuẩn bị vào lớp. Thầy Quang, thầy của Hồng Mỹ, đã yêu cầu em đi với thầy, tôi không biết thầy khuyên em điều gì! Nhưng chắc chắn tôi phải nói với học sinh lớp tôi cách qua đường an toàn, và hy vọng không bao giờ có trường hợp của Hồng Mỹ thứ hai.
Tâm tình phụ huynh
Tục ngữ
(Bình Nguyễn sưu tầm)
Ông chẳng bà chuộc:
Sự tích xưa, có người đánh rơi viên ngọc, vợ chồng Chẫu Chàng bắt được. Người ấy xin chuộc lại. Vợ đồng ý “chuộc thì chuộc,” chồng thì dứt khoát “chẳng chuộc.” Sự bất hòa của vợ chồng Chẫu Chàng, do nhân dân tưởng tưởng ra, đã tạo nên thành ngữ này để diễn đạt ý không thống nhất, không ăn khớp giữa người này với người khác. Nhiều thành ngữ như “Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược,” “Ông nói gà bà nói vịt” cũng diễn đạt ý này.
Quan xa nha gần: (Quan thì xa, bản nha thì gần)
Nha là phòng giấy của các quan. Nha môn là cửa quan. Nha lại là những người làm việc ở phòng giấy các quan. Ngày trước, khi người dân có việc kêu kiện, bọn nha lại thường làm khó dễ để vòi tiền. Vì vậy mới có câu thành ngữ này.
Ra môn ra khoai:
Thành ngữ này có nghĩa là rành mạch, rõ ràng. Sở dĩ có thành ngữ này là vì cây khoai môn và cây khoai sọ rất dễ bị nhầm lẫn. Khoai môn là khoai có thân và lá dùng làm thức ăn cho lợn, củ ăn bị ngứa lưỡi, thân hình rất giống khoai sọ. Thành ngữ này thường bị nói lầm “ra ngô ra khoai.” Cây ngô và cây khoai không thể lầm được.
Rách như tổ đỉa:
Có người tưởng tổ đỉa là tổ con đỉa. Cũng chưa ai biết con đỉa có tổ hay không. Tổ đỉa ở thành ngữ này là cây tổ đỉa, một loại cây thường mọc ở ven bờ ao. Cây tổ đỉa có lá như lá cây đinh lăng, trông lởm chởm và rách như xé ra từng mảnh nhỏ. Vì vậy, ai mặc rách rưới quá, người ta thường nói “rách như tổ đỉa.”
Rối như bòng bong:
Nếu quan sát một người ngồi vót nan để đan rổ rá, ta thấy những xơ tre nứa mỏng cuộn xoắn vào nhau thành một mớ, khó gỡ ra được. Đó là mớ bòng bong. Thành ngữ ta còn có câu: rối như tơ vò, rối như canh hẹ, rối như gà mắc tóc, rối tinh rối mù. Thành ngữ “rối như bòng bong” dùng để chỉ tâm trạng hoặc sự việc khó gỡ ra được vì không tìm thấy đầu mối.
Sáng tai họ, điếc tai cày:
Thành ngữ này có nghĩa lười biếng, không chăm chỉ làm việc. Khi cày ruộng, người đi cày hô “họ” thì trâu đứng lại ngay, vì nó được nghỉ. Nếu hô “vắt” thì phải kéo cày.
Nguyễn Khuyến, trong bài “Anh giả điếc” có câu:
Trong thiên hạ có anh giả điếc
Khéo ngơ ngơ, ngác ngác, ngỡ là ngây
Chẳng ai ngờ: sáng tai họ điếc tai cày
Lối điếc ấy sau này em muốn học.
(Còn tiếp)
Chủ Nhật, 6 Tháng Năm: Thiếu sinh quân Hải Quân Hoa Kỳ gốc Việt học lịch sử người Việt tị nạn tại Viện Bảo Tàng Tổng Thống Nixon, Yorba Linda, California
