Thiện Lê/Người Việt
LOS ANGELES, California (NV) – Nhà ở luôn là một khó khăn lớn đối với cư dân California, nhất là trong đại dịch COVID-19. Để giúp đỡ người dân, tiểu bang cần xây thêm nhiều nhà ở giá vừa phải hay nhà cho người có thu nhập thấp, nhưng gặp một trở ngại là các quy định chia khu vực. Đây là chủ đề chính của hội thảo do tổ chức Dịch Vụ Truyền Thông Thiểu Số (EMS) tổ chức hôm Thứ Ba, 14 Tháng Chín.
Quy định chia khu vực ở California rất nghiêm ngặt, kể cả tại các thành phố tiến bộ nhất.
EMS mời một số chuyên gia dự hội thảo để nói về ảnh hưởng của đại dịch đối với sự bình đẳng trong việc cung cấp nhà ở và phát triển cộng đồng, mối quan hệ giữa các quy định chia khu vực với cơ hội tìm được nhà ở, và những dự luật giúp tiểu bang xây được nhiều nhà giá rẻ hơn.
Diễn giả đầu tiên là Giáo Sư Carolina Reid của đại học UC Berkeley, nói về ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 với người thuê nhà khắp California.
Tính đến cuối Tháng Tám, khoảng 15% người thuê nhà khắp Hoa Kỳ, tức là bảy triệu gia đình, còn nợ tiền nhà. Trong khi đó, 14% người thuê nhà, với khoảng 880,000 gia đình, còn nợ tiền nhà.
Tổng số tiền thuê nhà, tiền điện nước và tiền đóng phí trễ của cả nước là $21 tỷ, và California chiếm đến $3.8 tỷ trong số này.
Bà Reid cho biết ước tính tùy theo cơ quan nghiên cứu, nhưng một gia đình người Mỹ nợ tiền thuê nhà trung bình từ $3,000 đến $5,000.
Bà còn cho hay những cộng đồng thiểu số gặp nhiều khó khăn do mất việc làm vì đại dịch nhiều hơn, trong đó có nhiều gia đình thu nhập thấp, những gia đình cha mẹ đơn thân, và gia đình có người khuyết tật.
Theo báo cáo của Cục Thống Kê Dân Số, khoảng 22% người thuộc cộng đồng gốc Phi Châu đang nợ tiền thuê nhà, nhiều nhất Hoa Kỳ. Đứng thứ nhì là cộng đồng gốc Á Châu, với khoảng 19% nợ tiền thuê nhà.
Vào Tháng Mười Hai, 2020 và Tháng Ba, 2021, Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua hai đạo luật để giúp đỡ người thuê nhà. Hai đạo luật này là Consodilated Appropriations Act và American Rescue Plan, với ngân sách tổng cộng $46.5 tỷ để giúp những người có thu nhập dưới 80% của mức thu nhập trung vị khu vực trả tiền nhà và tiền điện nước.
Tuy nhiên, đến Tháng Tám, 2021, chỉ có $6.2 tỷ được phát cho người dân, chỉ giúp được khoảng 20% người thuê nhà đang gặp khó khăn. California thì chỉ mới phát tiền trợ cấp cho 14.3% người thuê nhà.
Giáo Sư Reid cho biết người Mỹ chưa nhận được trợ cấp vì một số lý do như ngôn ngữ hay tình trạng nhập cư, không biết về các chương trình trợ cấp, và quan hệ căng thẳng giữa chủ với người thuê nhà.
Diễn giả thứ hai là ông Samir Gambhir, quản lý chương trình bình đẳng của Othering and Belonging Institute thuộc đại học UC Berkeley, nói về ảnh hưởng của phân biệt chủng tộc đối với cơ hội thuê nhà của người Mỹ.
Theo báo cáo của UC Berkeley, những khu vực có nhiều người da màu sinh sống có tỷ lệ người nghèo cao hơn nhiều lần so với những khu người da trắng, 21% so với 7%.
Trẻ em gốc Phi Châu được nuôi dạy trong những khu vực đa chủng tộc kiếm tiền nhiều hơn $1,000 mỗi năm so với trẻ em sống trong các khu chỉ có người da đen. Trẻ em gốc Phi Châu lớn lên trong những khu người da trắng kiếm tiền nhiều hơn đến $4,000 mỗi năm.
Trẻ em gốc Latino cũng kiếm tiền nhiều hơn nếu lớn lên trong các khu đa chủng tộc, hay những khu chỉ có người da trắng sống.
Những khu vực chỉ có người da trắng có đến 77% cư dân mua nhà được. Những khu vực đa chủng tộc có 59% cư dân mua nhà, và những khu vực chỉ có người da màu sống chỉ có 46% mua nhà được.
Về chia khu vực, vùng vịnh San Francisco có 82% đất của khu dân cư dùng để xây nhà biệt lập, hay nhà cho một gia đình, nhưng các cộng đồng thiểu số ít người sống trong các khu vực đó.
Những khu có nhiều nhà biệt lập ở vùng vịnh San Francisco có đến 55% cư dân là người da trắng. Ngoài ra, những khu này không đông dân như những khu có nhiều gia đình sống chung trong một căn nhà.
Diễn giả thứ ba là ông Ned Reskinoff, quản lý chương trình giúp đỡ người vô gia cư của đại học UC San Francisco, nói về tình trạng vô gia cư liên quan đến giá thuê nhà ở California.
Ông cho biết dân California đang phải bỏ nhiều tiền hơn để thuê nhà, thậm chí chiếm đến 50% thu nhập, và điều đó làm nhiều người bị mất chỗ ở, dẫn đến tình trạng vô gia cư.
Tính đến Tháng Bảy, 2021, thành phố có giá thuê nhà một phòng ngủ trung vị cao nhất Hoa Kỳ là San Francisco, với giá $2,720, cao hơn cả New York.
Ông cho hay, có một số lý do khiến nhiều người thiểu số không có nhà ở, gồm có phân biệt chủng tộc và thiếu công bằng về kinh tế.
Vì vậy, ông cho rằng California nên xây nhà giá rẻ nhiều hơn, nên có những biện pháp tăng thu nhập cho những gia đình khó khăn, và có những chương trình hỗ trợ về chỗ ở.
Diễn giả cuối cùng là ông Matthew Lewis, giám đốc thông tin của California Yimbi, nói về những đạo luật và những quy định từng được California thông qua, dẫn đến tình trạng thiếu nhà ở hôm nay.
Ông nói Los Angeles từng được dự định quy hoạch xây nhà cho 10 triệu người vào năm 1990, nhưng cuối cùng chỉ được xây cho 4.1 triệu người.
San Francisco và nhiều thành phố khác cũng thông qua những kế hoạch tương tự, dẫn đến tình trạng thiếu nhà ở tại California ngày nay.
California đang cần thêm rất nhiều nhà giá rẻ để giải quyết tình trạng thiếu chỗ ở, và các diễn giả kêu gọi tiểu bang nên có những biện pháp hay đưa ra những dự luật giúp đỡ người dân trong việc này.
Đến Thứ Năm, 16 Tháng Chín, Thống Đốc Gavin Newsom ký đạo luật SB9 để cho phép xây tới hai căn duplex trên cùng một miếng đất, vốn trước đây chỉ được phép dùng xây nhà biệt lập cho một gia đình ở khắp tiểu bang California.
Biện pháp này được đưa ra tiếp theo các thúc hối của nhiều chính quyền ở các địa phương đòi hỏi tiểu bang cho phép xây nơi ở cho tới mấy gia đình trong các khu vực từ trước chỉ dành cho các căn nhà riêng từng gia đình.
Thành phố Berkeley sẽ hủy bỏ các khu vực chỉ cho xây nhà thường từ Tháng Mười Hai, 2022. Trong khi đó, San Jose đang dự trù sẽ thảo luận về vấn đề này trong Tháng Mười.
Cũng vào Thứ Năm, Thống Đốc Newsom ký dự luật SB10 cho chính quyền địa phương giảm thiểu các quy định đòi hỏi để xây các khu nhà chung cư, có tới 10 căn, gần lối ra vào xa lộ hoặc trong khu đô thị.
Các đạo luật này có thể là những giải pháp giúp California có nhiều nhà ở hơn vì hủy bỏ những quy định chia khu vực nghiêm ngặt. [kn]
—
Liên lạc tác giả: [email protected]