Chẳng ai thích bị đánh giá cả!

Ngọc Lan

LGT: Trong cuộc sống có nhiều chuyện mình muốn nói với ai đó, nhưng lại không thể nói trực tiếp được. Không nói được với nhau thì hãy viết cho nhau. Âu đó cũng là cơ hội để giải tỏa những tâm tư, những nỗi niềm. Mục “Viết Cho Nhau” do phóng viên Ngọc Lan phụ trách. Thư từ xin gửi về: Người Việt (Viết Cho Nhau), 14771 Moran St., Westminster, CA 92683, hay email: Ngoclan@nguoi-viet.com.

“Chẳng ai thích bị đánh giá cả.

Vậy mà rất rất nhiều người có thói quen đánh giá người khác. Họ đánh giá bằng tất cả những gì họ có thể thấy được trước mắt, và nếu không thấy, họ sẽ dựa vào những điều họ nghe được ở đâu đó, và cả những điều họ tự tưởng tưởng ra.

Số người còn lại, rất ít thôi, may mắn không có thói quen này.”

Đó là phần mở đầu cho dòng tâm sự “Chẳng ai thích bị đánh giá cả” của một đồng nghiệp cũ mà tôi đọc được trên Facebook của bạn.

Dòng trăn trở đó khiến tui suy nghĩ nhiều.

Chẳng ai thích bị đánh giá cả. Nhưng có rất rất nhiều người có thói quen đánh giá người khác.

Mà lạ lắm. Mà hay lắm. Họ “quýnh giá” người khác rất hùng hồn, rất say sưa, trong một cách đầy nhiệt huyết, đầy đam mê.

Và tôi đã từng nhìn thấy những quan tòa trước mắt mình. Mà dõng dạc, mà đanh thép kết luận về người khác, rồi cho luôn người khác một bản án, hay nhiều bản án. Bất chấp người khác có “nhận tội” hay có được nói lên một điều gì hay không.

Tôi nhớ hồi còn đi học, bị quẩn quanh trong cái gọi là “bản chất và hiện tượng”. Bản chất (tức cái bên trong) được phô diễn ra bằng những hiện tượng (tức sự biểu hiện bên ngoài). Hiện tượng là sự phản ánh của bản chất.

Hiểu như vậy, tức là rất đơn giản: chỉ cần nhìn những gì phơi ra trước mắt thì ngay lập tức mình có thể “quýnh giá” được cái bản chất con người đó là gì. Không on đơ chối cãi gì được hết.

Nhìn một gia đình không ăn chung dăm ba buổi cơm chiều, người ta có thể quýnh giá ngay đó là một gia đình thiếu đầm ấm.

Nhìn một người vợ ít nói chuyện với chồng hay ngược lại, người ta có thể quýnh giá ngay vợ chồng đó thiếu sự yêu thương.

Nhìn A và B gặp gỡ, chuyện trò trong một sự kiện, người ta có thể quýnh giá ngay họ đã có sự hẹn hò trước đó.

Trời đất, nếu đơn giản thế thì cuộc đời này còn gì là thú vị!

Khi quýnh giá người khác, người ta đã quên đi rằng:

“Cùng một bản chất có thể biểu hiện ra ở nhiều hiện tượng khác nhau tùy theo sự thay đổi của điều kiện và hoàn cảnh. Vì vậy hiện tượng phong phú hơn bản chất, còn bản chất sâu sắc hơn hiện tượng. Bản chất là cái tương đối ổn định, ít biến đổi, còn hiện tượng là cái thường xuyên biến đổi.”

Người ta sẽ không xấu đi bởi lời đánh giá của bạn. Bạn cũng chẳng tốt lên thêm khi đánh giá về người khác.

Nhưng hãy nhớ một điều: khi bạn đánh giá về người khác, tức là bạn cũng đang để cho người khác nữa có cơ hội đánh giá về bạn, trong một cách nào đó, công khai hay ngấm ngầm.

Muốn hiểu một người, đừng chỉ nhìn bằng mắt, hãy nhìn cả bằng tâm.

Và một lúc nào đó, bạn cũng ao ước người khác nhìn về bạn, đánh giá bạn, trong cách ấy. (N.L)