Bắc Kinh cấm nhiều triệu dân di chuyển vì ‘hạnh kiểm xấu’

BẮC KINH, Trung Quốc (AP) – Theo chương trình kiểm soát dân chúng hiện nay ở Trung Quốc, những người bị coi là có ‘hạnh kiểm xấu’, dù chỉ vì lỗi lầm nhỏ nhặt như quên trả tiền phạt, cũng có thể khiến họ không mua được vé máy bay, xe, tàu khi di chuyển.

Theo các con số do chính quyền Trung Quốc công bố, có 17.5 triệu người không được cho mua vé máy bay hồi năm ngoái vì hạnh kiểm của họ, phản ảnh qua “điểm số xã hội” (social credit), tiêu chuẩn do đảng cộng sản Trung Quốc đặt ra nhằm cải thiện cách hành xử của dân chúng.

Điểm số xã hội này được tính dựa trên mọi dữ kiện nhà nước Trung Quốc thu thập được của người dân, từ phạm pháp lớn nhỏ, cho đến các mối liên hệ cá nhân, phê bình từ các cơ quan chính quyền địa phương, cùng nhiều chi tiết khác, dù nhỏ nhặt nhất.

Theo các chuyên gia nghiên cứu xã hội Trung Quốc, những người có điểm số tốt sẽ được thưởng qua nhiều hình thức như dễ dàng mua vé tàu xe di chuyển, được xét để nhận vào các trường đại học ưu tú hoặc cho làm việc trong các công ty lớn.

Người có điểm số thấp sẽ bị trừng phạt. Cha mẹ có điểm thấp thì con sẽ không được vào trường đại học lớn. Có điểm số thấp cũng sẽ không được cho dùng internet vận tốc cao.

Theo báo cáo của cơ quan điều hành điểm số này, có tên National Public Credit Information Center, khoảng 5.5 triệu người dân Trung Quốc hồi năm ngoái cũng bị cấm không cho mua vé xe lửa. Ngoài ra, còn có 128 triệu người bị cấm rời khỏi nước vì thiếu thuế.

Nhà nước cộng sản Trung Quốc nói rằng hệ thống thưởng phạt dựa trên điểm số xã hội này sẽ giúp tạo ổn định trong nước.

Hệ thống theo dõi và kiểm soát người dân này cũng là một phần nỗ lực của chính quyền Tập Cận Bình nhằm ứng dụng kỹ thuật tối tân để ngăn chặn mọi hành vi bị coi là chống đối hoặc đi ngược với đường lối nhà nước.

Các nhà tranh đấu cho nhân quyền ở Trung Quốc nói rằng hệ thống điểm số xã hội này quá cứng rắn và dễ dàng tạo lỗi lầm, cho điểm xấu người dân mà họ không biết hoặc làm thế nào để sửa đổi.

Phó Tổng Thống Mỹ, ông Mike Pence, hồi Tháng Mười năm ngoái đã lên tiếng chỉ trích hệ thống này, vì giúp chính quyền Bắc Kinh kiểm soát hầu như mọi phương diện đời sống người dân. (V.Giang)