MANILA, Philippinnes (AP) – Chính phủ Philippines hôm Thứ Ba, 11 Tháng Hai, thông báo với Hoa Kỳ rằng sẽ chấm dứt một thỏa thuận quân sự, theo đó cho phép có sự trao đổi huấn luyện giữa hai quốc gia trên lãnh thổ Philippines.
Các quan sát viên nói rằng đây là đe dọa lớn nhất dưới thời Tổng Thống Rodrigo Duterte đối với mối liên minh quân sự đã có từ 69 năm này.
Ngoại Trưởng Philippines, ông Teodoro Locsin Jr. gửi tweet ra nói rằng thông báo của Manila nhằm chấm dứt thỏa thuận cho quân đội Hoa Kỳ tới quốc gia này, có tên “Visiting Forces Agreement”, đã được phó đại sứ Hoa Kỳ tại Manila tiếp nhận.
Việc chấm dứt thỏa thuận trao đổi thăm viếng sẽ có hiệu lực trong vòng 180 ngày, trừ phi cả hai bên đồng ý duy trì.
Ông Locsin ký thông báo này theo lệnh của Tổng Thống Duterte, người vẫn thường chỉ trích các chính sách về an ninh của Hoa Kỳ, trong lúc lại ca ngợi Nga và Trung Quốc, dù rằng quân đội Philippines có mối quan hệ lịch sử lâu dài với Hoa Kỳ.
Tòa đại sứ Hoa Kỳ tại Manila xác nhận có được thông báo từ chính quyền Philippines, nói rằng Washington “sẽ cẩn thận xem xét phương cách tốt nhất để duy trì quyền lợi của hai bên.”
Trong bản thông cáo gởi tới báo chí, tòa đại sứ nói rằng “Đây là một hành động ảnh hưởng mạnh mẽ đến liên minh Hoa Kỳ-Philippines. Hai quốc gia chúng ta có mối quan hệ thân thiết, với lịch sử lâu đời.”
Trong cuộc điều trần trước Thượng Viện Philippines tuần qua, ông Locsin cảnh cáo rằng việc hủy bỏ thỏa thuận ký kết năm 1998 với Washington sẽ có ảnh hưởng xấu tới an ninh quốc gia và khuyến khích sự hung hăng của Trung Quốc trong vùng tranh chấp ở Biển Đông.
Sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ trong hải lộ chiến lược này được coi là để cân bằng thế lực của Trung Quốc, vốn coi hầu như toàn thể vùng Biển Đông là của họ.
Ông Locsin đề nghị có việc duyệt xét thỏa thuận để giải quyết các tranh chấp, gồm cả vấn đề thẩm quyền pháp lý liên quan đến quân nhân Hoa Kỳ phạm pháp ở Philippines, thay vì hủy bỏ.
Ông Duterte đe dọa hủy thỏa thuận về an ninh này sau khi Washington có quyết định không cho một người thân cận của ông là Nghị Sĩ Ronald dela Rosa được vào Hoa Kỳ.
Nghị Sĩ Dela Rosa bị cáo buộc có hành động vi phạm nhân quyền khi là tổng giám đốc cảnh sát quốc gia Philippines, tiến hành chiến dịch tiêu diệt thành phần buôn bán và sử dụng ma túy năm 2016. (V.Giang)