HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Báo Giao Thông hôm 9 Tháng Ba cho biết bà Trần Thị Dung, chuyên gia nước mắm, cựu cán bộ Vụ Khoa Học và Công Nghệ, vừa bị từ chối cho phát biểu và mời ra khỏi phòng họp vì bà muốn lên tiếng cầu cứu cho các cơ sở làm nước mắm truyền thống.
Sự việc xảy ra trong cuộc họp do Cục Chế Biến và Phát Triển Thị Trường Nông Sản (Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn CSVN) cùng Tổng Cục Tiêu Chuẩn Đo Lường Chất Lượng tổ chức nhằm phổ biến dự thảo TCVN 1260: 2019 “Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm.”
Dự thảo nêu trên được cho là “chiến dịch” tấn công bài bản và quy mô nhắm vào các cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống.
Báo Giao Thông dẫn lời bà Dung: “Nước mắm là từ chỉ được dùng cho sản phẩm làm từ cá và muối chứ không phải dùng cho các loại lấy nước mắm về pha loãng với các hóa chất. Trong khi đó, dự thảo mới có đến hơn 50 nội dung quy định hoặc từ ngữ chưa sát, chưa phù hợp với thực tế sản xuất nước mắm. Ví dụ như yêu cầu kiểm soát các loại thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật của nước mắm trong khi nguyên liệu làm nước mắm chủ yếu là cá biển chứ không phải cá nước ngọt (cá nuôi)… Còn nguồn nguyên liệu sản xuất nước mắm từ cá nước ngọt của một số nơi chủ yếu được lấy từ phụ phẩm của cá tra thì việc kiểm soát các chỉ tiêu trên không cần thiết, bởi trên thực tế phụ phẩm của cá tra, khi sử dụng làm hàng xuất khẩu đã được kiểm soát các chỉ tiêu an toàn thực phẩm.”
“Những quy định này sẽ khiến các nhà sản xuất nước mắm mất thêm chi phí và thời gian để đi kiểm các chỉ tiêu không gây mất an toàn thực phẩm cho nước mắm. Hơn nữa, điều kiện sản xuất quy định ở trong quy trình này không phù hợp với hiện trạng sản xuất mắm của doanh nghiệp ở thời điểm hiện tại,” theo báo Giao Thông.
Bà Vũ Kim Hạnh, cựu tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, người sáng lập chương trình Hàng Việt Nam Chất Lượng Cao, viết trên trang cá nhân: “Các cơ sở nước mắm truyền thống vẫn đang tự biết phải tập trung khâu tuân thủ tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế để đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng và xuất khẩu. Họ biết luật làm ăn của thị trường trong nước và thế giới. Họ dám lấy chứng nhận HACCP (tiêu chuẩn được nhiều nước trên thế giới quy định bắt buộc áp dụng trong quá trình sản xuất, chế biến thực phẩm) thì sợ gì tiêu chuẩn Việt Nam. Vậy mà khi đọc dự thảo quy phạm mới công bố, họ kêu trời vì thấy toàn những quy định lơ mơ trớt quớt mà đầy quyền uy, càng đọc càng thấy có đến 50 điểm sai (hoặc không phù hợp) rất nặng mùi, hoặc mùi tiền, mùi arsen hoặc mùi sa lông phòng lạnh. Họ không kịp cười do bất ngờ trước những quy định tào lao vì họ nhận ra ngay, đó là cái bẫy đang siết dần thành những sợi thòng lọng xử gọn tất cả làng nghề nước mắm truyền thống trong tương lai gần.”
Bà Hạnh cũng bình luận thêm rằng việc giới chức công bố dự thảo mới về nước mắm “giống y chang” hồi cái “Hội Tiêu Chuẩn và Bảo Vệ Người Tiêu Dùng” tay thì đút tiền khủng vào túi, miệng thì khạc ra toàn những kết quả điều tra và kết luận giết người. Có người nói, không lẽ chỉ do cạnh tranh, chỉ có “bọn tư bản hút máu người mới cạnh tranh kiểu ấy.”
Hiện chưa rõ doanh nghiệp sản xuất nước mắm công nghiệp và công ty truyền thông nào đứng sau “chiến dịch tấn công” này.
Hồi cuối năm 2016, vụ khủng hoảng “nước mắm nhiễm asen” xảy ra khiến nhiều cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống phải khốn đốn. Thời điểm đó, sau khi vấp phải sự phản đối kịch liệt của công luận, ông Đặng Việt Hoa (tức Ðặng Ngọc Hoa), phó tổng biên tập, và ông Võ Văn Khối (tức Võ Khối), tổng thư ký tòa soạn báo in của tờ Thanh Niên, đã bị rút thẻ nhà báo và cách chức vì vụ báo này tiếp tay cho tổ chức bảo vệ người tiêu dùng Vinastas “đánh” nước mắm truyền thống làm dư luận hoang mang.
Ngoài báo Thanh Niên, làng báo rúng động khi Bộ Thông Tin Truyền Thông loan báo phạt 49 cơ quan báo chí khác hàng trăm triệu đồng về “tội” đồng loạt đưa tin “80/106 mẫu nước mắm được khảo sát vượt ngưỡng thạch tín.” Trước áp lực của nhà cầm quyền, Vinastas ngày 28 Tháng Mười Một, 2016 chính thức gửi lời xin lỗi gửi tới người tiêu dùng, các nhà sản xuất, kinh doanh nước mắm và nhà cầm quyền về kết quả khảo sát nước mắm mà hiệp hội này đã thực hiện và công bố. Tổ chức này khai ra rằng họ nhận được tiền tài trợ từ Công Ty Liên Doanh T&A Ogilvy. (T.K.)