HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Chuyến thăm Việt Nam của bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ có thể mở đường cho việc bán các loại võ khí mà Việt Nam đang cần để bảo vệ chủ quyền trước sự bành trướng bá quyền của Bắc Kinh.
Cải thiện quan hệ có thể tiến đến việc Việt Nam mua võ khí của Mỹ, theo nhận định của ông Murray Hiebert, phụ tá giám đốc chương trình nghiên cứu Đông Nam Á của tổ chức Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế (CSIS) ở Washington DC.
Trong khi đó, theo nhận định của ông Carl Thayer, chuyên viên của Học Viện Quốc Phòng Hoàng Gia Úc, Việt Nam đang muốn thay thế đội máy bay Mig-21 đã phải cho nghỉ hưu cách đây hơn một năm vì đã quá tuổi sử dụng.
Cả hai chuyên viên vừa kể nêu ý kiến qua các cuộc phỏng vấn của đài VOA hôm 29 Tháng Giêng, 2018, về chuyến thăm viếng hai ngày của Bộ Trưởng Mattis tại Hà Nội, trong đó, ông đã họp với Bộ Trưởng Quốc Phòng CSVN Ngô Xuân Lịch. Ông Mattis cũng đã gặp cả Chủ Tịch Nước Trần Đại Quang, Tổng Bí Thư Đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng.
Trước khi sang Việt Nam, ông Mattis nói với các ký giả tháp tùng ông rằng ông sẽ lắng nghe xem phía Việt Nam nói gì. Nội dung các cuộc thảo luận giữa bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ và các giới chức Việt Nam không được tiết lộ gì ngoài sự loan báo hàng không mẫu hạm nguyên tử USS Carl Vinson sẽ cập cảng và thăm viếng Đà Nẵng vào đầu Tháng Ba tới đây.
Khi đến thăm Việt Nam hồi Tháng Năm, 2016, Tổng Thống tiền nhiệm Barack Obama loan báo Mỹ bãi bỏ hoàn toàn cấm vận võ khí cho Việt Nam, mở đường cho nước này mua sắm các loại võ khí tối tân, một điều các lãnh tụ CSVN khi đến Hoa Kỳ đều nhất mực đòi hỏi.
Tuy nhiên, đến nay, người ta vẫn chưa thấy gì đáng kể diễn ra dù Mỹ đã chuyển giao cho Việt Nam một tàu tuần tra cỡ lớn và một ít xuồng cao tốc cho cảnh sát biển Việt Nam. Đang có tin bán chính thức Mỹ sẽ trao thêm cho Việt Nam thêm một tàu tuần tra nữa cùng lớp với chiếc Việt Nam đã nhận năm ngoái.
Khi Nghị Sĩ John McCain cùng phái đoàn các nghị sĩ trong tiểu ban đối ngoại Thương Viện Mỹ đến Việt Nam hồi Tháng Tám năm 2014, tin cho hay phía Hà Nội đã trao cho ông một danh sách dài các trang bị võ khí mà Việt Nam đang cần mua. Thời điểm này, vẫn còn bị giới hạn bán các loại võ khí sát thương.
Nhưng Tháng Mười Một, 2017, Tổng Thống Donald Trump đã “đánh bài ngửa” ở Hà Nội khi công khai nói với Chủ Tịch Nước Trần Đại Quang là Mỹ muốn Việt Nam mua các loại võ khí tối tân của Mỹ, kể cả các loại hỏa tiễn. Ông Trump sốt ruột muốn giảm nhanh thâm thủng mậu dịch với Việt Nam.
Đến giờ không thấy gì hé lộ. Một phần, Việt Nam có ngân sách quá nhỏ bé về an ninh quốc phòng. Phần khác, lại còn phải ngó chừng về phương Bắc, không muốn cái ông bạn khổng lồ “16 chữ vàng” nổi giận và trả thù.
Vũ khí của Mỹ tuy tối tân nhưng mua mới lại quá đắt. Hà Nội nhiều phần chỉ tính tới chuyện mua các loại trang bị “cũ người mới ta” cho họp với khả năng tài chính.
Các máy bay săn ngầm tuần tra biển Orion P-3 nằm ụ tại sa mạc Arizona hoặc các trực thăng tấn công Super Cobra AH-1W sắp được thải loại mà Mỹ mới rao bán công khai, các khu trục cơ F-15, F-16 dư thừa có được nêu ra trong cuộc họp của Bộ Trưởng Mattis hồi tuần qua, hoặc cuộc họp của bà Tina Kaidanow đang diễn ra tại Hà Nội, dư luận muốn được biết.
Theo nhận định của ông Sean King, phó chủ tịch tổ chức tham vấn chiến lược Park Strategies consultancy ở New York được thuật lại trong bài viết của VOA, chuyến đi Việt Nam của ông Mattis là tín hiệu “cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh” về vấn đề Biển Đông so với chính phủ tiền nhiệm Obama. Tuy nhiên theo ông như vậy là “quá muộn.”
“Các quan hệ với Việt Nam bây giờ cốt yếu hơn bao giờ vì có vẻ như chúng ta đã mất Philippines về vấn đề Biển Đông.” Ông King được dẫn lời trên VOA, “Có thể là đã quá muộn vì (kế hoạch) Bắc Kinh bành trướng lãnh thổ tại Biển Đông coi như đã hoàn tất.” (TN)