Nguyễn Văn Khanh
LTS: Số báo này đến tay quý độc giả đúng thời điểm Đại Hội Đảng Cộng Hòa 2016 sửa soạn khai mạc tại Cleveland, Ohio, để các đại biểu chính thức đề cử ông Donald Trump là ứng cử viên đại diện cho đảng ra tranh cử tổng thống. Trước khi sự kiện xảy ra, tòa soạn có cuộc trao đổi với nhà báo Nguyễn Văn Khanh, hiện đang làm việc tại Washington, DC.
NV: Điểm nào được anh chọn là đáng chú ý nhất ở Đại Hội Đảng Cộng Hòa 2016?
Nguyễn Văn Khanh: chắc không chỉ mình tôi mà tất cả mọi người đều nghĩ chuyện đáng chú ý nhất ở đại hội chính là chuyện ông Donald Trump. Chỉ 13 tháng trước đây, không ai nghĩ ông tỷ phú sẽ là người đại diện cho đảng Cộng Hòa ra tranh cử tổng thống, cũng chẳng mấy ai tin ông Trump có thể đánh bại 16 chính trị gia thuộc bề thế cùng đảng, tất cả đều là những khuôn mặt nổi bật, đầy kinh nghiệm chính trường, cũng chẳng ai tin sau này, ông Trump là người kiếm được nhiều phiếu nhất trong vòng sơ bộ, nhiều phiếu hơn tất cả những người từng được đảng đưa ra tranh cử trước đây.
NV: Theo anh, điểm nào là điểm nổi bật nhất trong ngày khai mạc Đại Hội Đảng Cộng Hòa 2016?
Nguyễn Văn Khanh: Nếu tìm điểm nổi bật thì có khá nhiều điểm nổi bật.
Thông thường, không chỉ cánh nhà báo mà ngay các quan sát viên, những nhà bình luận chính trị đều bảo đại hội đảng là show diễn của người thắng cuộc, tức là của ông Donald Trump, dàn cố vấn, nhân viên, của ông sắp xếp mọi chuyện, từ lập danh sách mời người phát biểu cho đến chuyện đèn đóm, âm thanh. Nói cách khác, show tuần này là show Donald Trump, mục tiêu được đặt ra là phải làm thế nào để tạo ấn tượng cho các đại biểu từ mọi nơi về tham dự và cho cử tri ngồi nhà theo dõi qua màn ảnh truyền hình, để mọi người biết đến ông Trump và đến ngày mùng 8 Tháng Mười Một, cử tri khi đi bầu sẽ bỏ phiếu cho ông tỷ phú nổi tiếng của nước Mỹ. Do đó, một số không ít người tham dự tin rằng không khí ngày khai mạc đại hội đảng là điều quan trọng nhất, vì sẽ đặt nền tảng cho những ngày kế tiếp, trước khi kết thúc vào ngày Thứ Năm (21 Tháng Bảy) bằng bài diễn văn nhận lời đề cử của ông Trump.
Ở Đại Hội Đảng Cộng Hòa 2016, ngày đầu tiên là ngày quan trọng vì một lý do khác nữa, đó là sự hiện diện của những đại biểu thuộc phong trào bài Trump.
Như mọi người cũng rõ, từ khi ông Trump xuất hiện đến giờ, có một phong trào chống đối ông bằng mọi cách, mọi giá, họ không chấp nhận ông là người đại diện cho đảng ra tranh cử tổng thống. Tuần trước trong phiên họp của Ủy Ban Nội Quy, nhóm này vận động ủy ban đồng ý cho các đại biểu được quyền bỏ phiếu “theo lương tâm của mình,” tức hủy bỏ kết quả cuộc bầu sơ bộ, không công nhận số phiếu đại biểu mà ông Trump đã có. Cuộc vận động của phong trào bài Trump thất bại, trong số 112 thành viên ủy ban, chỉ có 12 người ủng hộ ý kiến của phong trào, tạo cơ hội ông Trump nói là “thắng lợi chính trị vẻ vang trước đại hội.”
NV: Nếu phong trào bài Trump thất bại nặng nề như anh nói, thì đâu có chuyện gì đáng phải nói tới?
Nguyễn Văn Khanh: Đúng là phong trào bài Trump đã thất bại, nhưng họ vẫn chưa bỏ cuộc. Trong ngày đầu tiên ở đại hội, họ vẫn có quyền yêu cầu được đọc bản tường trình mang tên là “Minority Report” để trình bày quan điểm của phe thiểu số. Chắc chắn yêu cầu của họ sẽ không được đại hội chấp thuận, vì cánh đa số ủng hộ ông Trump không cho bất kỳ ai lên diễn đàn chỉ trích người sẽ được đảng đề cử.
Sau thất bại đó, phe bài Trump vẫn còn nhiều đòn khác mà họ sẽ tung ra. Đến tối Chủ Nhật (17 Tháng Bảy) vẫn chưa nghe họ nói sẽ làm gì, nhưng được dự đoán có thể họ tổ chức biểu tình bên ngoài hội trường, có thể giơ biểu ngữ trong hội trường, hoặc cũng có thể bỏ ra ngoài không ngồi nghe bài diễn văn nhận lời đề cử của ông Trump. Nếu muốn, họ có thể làm nhiều điều để bày tỏ quan điểm chính trị đối với ông Trump, và những hình ảnh không đẹp đó có thể gây ảnh hưởng không thuận lợi cho ông Trump trong cuộc tranh cử, phe Dân Chủ sẽ lợi dụng điều đó để cho cử tri thấy chính trong đảng Cộng Hòa cũng có một lực lượng không ủng hộ ông Trump.
NV: Trước đây, có bao giời điều này đã xảy ra ở đại hội Cộng Hòa hay Dân Chủ chưa?
Nguyễn Văn Khanh: Câu trả lời là có, gần nhất là ở Đại Hội Dân Chủ 1980 khi Tổng Thống Jimmy Carter tái tranh cử, phải đối đầu với chính trị gia cùng đảng là Thượng Nghị Sĩ Ted Kennedy, tới mức trước đại hội, ông Carter phải lên tiếng nói “Ted, tôi cần (sự ủng hộ) của anh” (nguyên văn; “Ted, I need you”). Năm đó, ông Carter thất cử, một trong những lý do được mọi nói đến là sự rạn nứt trong đảng.
NV: Câu hỏi cuối cho ngày hôm nay, kết quả thăm dò bầu cử như thế nào?
Nguyễn Văn Khanh: Hôm nay đài NBC và tờ The Wall Street Journal đưa ra kết quả cuộc thăm dò của họ, cho thấy bà Hillary Clinton vẫn dẫn trước ông Trump khoảng 5% tổng số phiếu cử tri. Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, bao giờ đại hội đảng Cộng Hòa cũng giúp tăng uy thế chính trị cho ứng cử viên Cộng Hòa, đại hội đảng Dân Chủ thì giúp tăng uy thế chính trị cho ứng cử viên Dân Chủ. Điều đó có nghĩa là cuối tuần này, tôi tin các cuộc thăm dò sẽ có cùng kết quả là ông Trump dẫn trước bà Clinton, vì tuần này là tuần lễ Đại Hội Đảng Cộng Hòa 2016.
NV: Cám ơn anh.