LTS – Ông Trump đã chọn được người đứng phó. Ðó là Thống Ðốc Mike Pence của tiểu bang Indiana. Mặc dù cho đến 9 giờ tối (EST) ngày Thứ Năm (14 Tháng Bảy) phía ông Trump vẫn nói “chưa có quyết định cuối cùng,” nhưng tất cả những bản tin được truyền thông Hoa Kỳ phổ biến đều cho hay liên danh của đảng Cộng Hòa tranh cử tổng thống kỳ này sẽ là liên danh Trump-Pence. Qua điện thoại, Người Việt có cuộc trao đổi với đặc phái viên Nguyễn Văn Khanh đang làm việc tại Washington, DC, về sự kiện chính trị quan trọng này.
NV: Tin ông Trump chọn Thống Ðốc Mike Pence đứng chung liên danh đúng sai như thế nào? Mức độ đáng tin có nhiều không?
Nguyễn Văn Khanh: Thú thật, người duy nhất có thể trả lời câu hỏi này chính là ông Trump. Mặc dù từ giữa trưa Thứ Năm, tất cả các bản tin được phổ biến từ DC và New York đều nói ông tỷ phú Trump đã quyết định chọn ông Pence đứng chung liên danh, nhưng theo tôi nghĩ, nhật báo The New York Times đã làm điều rất đúng khi viết rằng ngay chính một số nhân vật tên tuổi của đảng Cộng Hòa cũng nói là phải cẩn thận vì một người như ông Trump có thể thay đổi quyết định vào giờ chót, tức có thể chọn ông Pence và cũng có thể đổi ý, chọn một nhân vật nào đó đứng chung liên danh.
Tôi còn nhớ khoảng 12 giờ trưa ở Washington, DC, tờ Roll Call chuyên viết tin chính trị tại Quốc Hội đưa tin nói những nguồn tin thân cận với phía ông Trump cho hay ông Thống Ðốc Pence là người được chọn, dựa vào những lý do như “điềm đạm, kinh nghiệm 12 năm làm đại biểu Quốc Hội và khả năng giúp ông Trump điều hành chính phủ.” Sau tờ Roll Call là một loạt những cơ quan truyền thông khác cũng đưa tin tương tự, cũng trích dẫn những nguồn tin đáng tin cậy phát xuất từ phía ông Trump, đặc biệt là tờ IndyStar ở Indianapolis, Indiana, còn cho hay ông Pence quyết định hủy bỏ cuộc vận động tái tranh cử chức thống đốc, tức sẽ dành hết thì giờ cùng ông Trump vận động, giúp ông tỷ phú New York đắc cử vào Tháng Mười Một tới đây.
Bên cạnh những tin tức được truyền thông Hoa Kỳ loan tải là một số sự kiện đáng chú ý khác. Trước hết, trong chương trình Ðại Hội Ðảng Cộng Hòa (khai mạc vào tối Thứ Hai tuần tới) có ông cựu Chủ Tịch Hạ Viện Newt Gingrich phát biểu vào tối Thứ Ba, tối Thứ Tư là bài phát biểu của người được chọn đứng phó, đến tối Thứ Năm là bài phát biểu của ông Trump. Dựa vào đó, chúng ta thấy ngay ông Gingrich không được mời đứng chung liên danh, và người còn lại không ai khác hơn, chính là Thống Ðốc Pence của tiểu bang Indiana.
Nếu những điều đó chưa đủ để mọi người tin ông Pence được chọn thì lời phát biểu của ông Chủ Tịch Hạ Viện Paul Ryan cũng khiến chúng ta phải chú ý tới. Ông Ryan nói rằng “là bạn thân, là người hết lòng ngưỡng mộ và ủng hộ ông Pence.” Kế đến, cũng cân nhắc lại lời phát biểu của trưởng khối đa số Cộng Hòa Thượng Viện là Thượng Nghị Sĩ Mitch McConnell, đại ý ca ngợi “chọn ông Pence là điều hữu lý” bảo thêm “sẵn sàng hỗ trợ cho liên danh Trump-Pence.”
Tất cả những điều vừa nêu cho thấy ông Pence đúng là người được ông Trump chọn đứng chung liên danh đại diện cho đảng Cộng Hòa. Nhưng tôi cũng xin nhắc lại nhật báo The New York Times viết rằng ngay chính người của đảng Cộng Hòa cũng nói khó biết ông Trump tính toán như thế nào, có thể ông đổi ý vào giờ chót. Hồi đầu tuần tôi có dịp nói chuyện với quan sát viên Bill McCormick, ông này bảo với tôi rằng “ông Trump nổi tiếng là người chuyên tạo bất ngờ,” do đó, “khó đoán biết người nào sẽ được chọn.”
NV: Nhân viên trong Ủy Ban Vận Ðộng Tranh Cử của ông Trump có lên tiếng nói gì không?
Nguyễn Văn Khanh: Câu trả lời là không. Tôi thấy trong ngày Thứ Năm, ông Paul Manfort, cố vấn kiêm trưởng ban vận động của ông Trump, gửi ra rất nhiều tin nhắn cho giới truyền thông, đại để cho hay “chưa có quyết định” nhắc nhở 11 giờ sáng Thứ Sáu, 15 Tháng Bảy, ông Trump sẽ gặp gỡ cử tri và loan báo danh tánh người được chọn. Ðến tối thì ông Manafort cho hay vì vụ khủng bố tấn công ở Pháp nên mọi chuyện phải hoãn lại, nhưng không nói hoãn đến khi nào.
Tôi cũng nghe là nhân viên ban vận động của ông Trump không vui khi thấy tin “bí mật” bị “bật mí.” Ðiều đó cũng dễ hiểu, họ muốn giữ kín tin này, vì vinh dự loan báo danh tánh người được mời đứng phó là vinh dự của ông Trump.
NV: Tại sao ông Trump chọn ông Pence mà không chọn người khác?
Nguyễn Văn Khanh: Có nhiều lý do để ông Trump chọn ông Thống Ðốc Pence. Hầu hết các nhà phân tích đều cho rằng ông Pence là người thuộc cánh bảo thủ Cộng Hòa, là người từng đứng ở vị trí thứ ba trong hàng ngũ lãnh đạo Cộng Hòa ở Hạ Viện, lại có kinh nghiệm làm thống đốc, tức ông hiểu rõ sinh hoạt của hành pháp và lập pháp, có thể giúp ông Trump rất nhiều trong việc điều hành, đặc biệt là giúp ông Trump lấy phiếu của lực lượng bảo thủ và là g?ch nối xây dựng đoàn kết trong đảng.
NV: Riêng anh, anh nghĩ tại sao ông Trump chọn ông Pence?
Nguyễn Văn Khanh: Tôi thấy có ít nhất bốn lý do. Thứ nhất, ông Trump 70 tuổi, chọn ông Pence trẻ hơn, mới 57 tuổi. Thứ nhì ông Trump nổi tiếng là người bạo miệng, chọn ông Pence là người khôn khéo, điền đạm, chững chạc. Thứ ba, ông Trump không được công nhận là người thuộc phe bảo thủ, nên cần có ông Pence đứng bên cạnh. Và thứ tư, ông Pence là người được sự ủng hộ của những người thân tín với ông Trump, trong đó đáng chú ý nhất là ông Paul Manafort.
NV: Chắc anh còn nhớ trong thời gian tranh cử sơ bộ, ông Trump lên tiếng chống TPP, nhưng ông Pence lại ủng hộ, ông Trump nói sẽ không cho người Hồi Giáo vào Mỹ định cư, ông Pence tức khắc lên tiếng phản đối, chỉ trích ông Trump muốn làm điều vi hiến. Liệu những khác biệt này có ảnh hưởng tới cuộc vận động của liên danh Trump-Pence hay không?
Nguyễn Văn Khanh: Tôi nghĩ không ảnh hưởng gì lắm đâu. Tôi thấy các chính trị gia Hoa Kỳ có thể có quan điểm khác nhau, nhưng họ sẵn sàng làm việc chung với nhau để đạt một mục tiêu nào đó, mục tiêu của liên danh Trump-Pence là phải lấy cho được Tòa Bạch Ốc, do đó chính ông Pence từng nói “sẵn sàng góp sức với cuộc vận động” để ông Trump được cử tri tín nhiệm, trở thành tân tổng thống, nhất quyết “không để Tòa Bạch Ốc lọt vào tay bà Hillary Clinton của đảng Dân Chủ.”
Ðiều này xảy ra rất nhiều lần, chẳng hạn như lúc tranh cử hồi 1980 thì chê trách nhau nhưng cuối cùng ông Ronald Reagan vẫn chọn ông George Bush đứng phó, kế đến là mới tám năm trước đây ứng cử viên Dân Chủ Barack Obama muốn mời đối thủ Hillary Clinton đứng chung liên danh, nhưng dàn cố vấn không đồng ý, cuối cùng ông Obama chọn bà Clinton làm ngoại trưởng. Trường hợp ông Pence chỉ trích ông Trump nhưng cuối cùng nhận lời đứng chung liên danh với ông Trump không phải là trường hợp đặc biệt.
NV: Câu hỏi cuối, hôm nay thăm dò bầu cử có gì đáng chú ý?
Nguyễn Văn Khanh: Kết quả thăm dò hôm nay cho thấy bà Clinton và ông Trump đồng điểm với nhau, mỗi người được 41% cử tri ủng hộ. Lý do tại sao bà Clinton bị mất điểm vì tới 2/3 cử tri Hoa Kỳ cho rằng không thể tin bà vì bà không thành thật. Ðó là điều mừng cho ông Trump.
Cũng cần nói thêm, thông thường, sau đại hội đảng thì số cử tri ủng hộ ứng cử viên của đảng đó cũng tăng lên. Tuần tới là đại hội Cộng Hòa, tôi không ngạc nhiên khi thấy sau đó, số phiếu cử tri nói ủng hộ ông Trump cao hơn tỷ lệ phiếu ủng hộ bà Clinton.
NV: Cám ơn anh cho cuộc nói chuyện hôm nay.