Friday, March 29, 2024

California: Sau hạn hán đến nguy cơ vỡ đập Oroville vì mưa

Hà Tường Cát/Người Việt (tổng hợp)

Từ hôm Chủ Nhật, gần 200,000 người được lệnh di tản khẩn cấp trong khi giới hữu trách lo ngại đập hồ nhân tạo và đập Oroville có nguy cơ bị vỡ, tạo nên lũ lụt trầm trọng gây thiệt hại cho nhân mạng và tài sản ở ba quận hạt Yuba, Sutter, và Butte phía Bắc Sacramento.

Số dân di tản quá lớn tạo nên tình trạng xe cộ kẹt cứng trên các con đường từ thành phố Oroville đi về hướng Nam đến Sacramento, cũng như hướng Tây và Bắc ra xa lộ liên bang I-5.

Một phát ngôn viên của cảnh sát tiểu bang California cho biết họ gửi hai phi cơ đến vào sáng Thứ Hai để giúp các nỗ lực điều hành giao thông và làm nhiệm vụ cấp cứu nếu cần.

Cơ quan chống cháy rừng và cứu nạn tiểu bang California cho biết ít nhất 250 nhân viên công lực từ mọi nơi khắp tiểu bang đang kéo về để trợ giúp cuộc di tản.

Ðập Oroville nằm gần phía Ðông rặng núi Sierra Nevada, ở cách Sacramento gần 70 dặm về phía Bắc, là một đập đất chắn ngang sông Feather River, chiều dài 2,110 mét, chiều cao 230 met, được xây dựng từ 1961 đến 1968. Ðây là đập cao nhất nước Mỹ, tạo nên hồ Oroville, một thành phần quan trọng của hệ thống cung cấp nước cho tiểu bang California.

Hồ Oroville thuộc Dự Án Cấp Thủy Tiểu Bang (State Work Project), một hệ thống các kênh và trạm bơm dẫn nước từ miền Bắc về vùng nông nghiệp thung lũng trung tâm và miền Nam California. Những hồ chứa là nơi dự trữ nước dùng cho những tháng mùa Xuân và mùa Hè là thời gian không có mưa.

Dung lượng của hồ Oroville là 3.5 triệu acre-foot, đứng hàng thứ nhì ở California sau hồ Shasta. Nhà máy thủy điện Oroville với ba turbin có công suất 800 Mw, gấp đôi công suất đập thủy điện Trị An ở Việt Nam.

Sau năm năm liền hạn hán, nước hồ Oroville đã xuống tới mức thấp nhất và ở nhiều nơi, những chiếc thuyền mắc cạn nằm phơi trên đáy hồ. Nhưng mùa Ðông năm nay nước hồ lên cao trở lại sau những trận mưa lớn và tuyết rơi liên tục. Hồ Oroville cũng như nhiều hồ chứa và đập nước khác ở miền Bắc California buộc phải xả bớt nước vì lý do an toàn. Vũ lượng tại Oroville từ 1 Tháng Giêng đến 12 Tháng Hai năm nay là 12.3 inch so với trung bình các năm trước 8.7 inch.

Hồ Oroville có tám đường thoát nước. Hôm Thứ Bảy, lần đầu tiên từ gần 50 năm nay, giới hữu trách phải mở một đường xả nước khẩn cấp. Ðến trưa Chủ Nhật, nhân viên điều hành phải báo động khi thấy có một lỗ thủng trên đường xả nước khẩn cấp thứ nhì của đập. Mặc dầu đập vẫn còn nguyên vẹn nhưng chỗ hư hại ấy có thể làm nước thoát ra vượt khỏi sự kiểm soát, đưa đến lo ngại đập có thể bị vỡ chỉ trong một giờ đồng hồ. Nếu thảm họa này xảy ra, một khối nước có chiều cao 10 mét sẽ thoát ra khỏi hồ và nhiều thành phố cùng cộng đồng sẽ bị nước tràn ngập hay quét sạch.

Ðường xả nước khẩn cấp là đường chảy qua chân đồi đất bên cạnh đập. Nếu đồi bị nước xói mòn quá nhiều sẽ làm yếu phần móng của đập nối vào đồi.

Chuyên gia Peter Gleick của viện Pacific Institute ở Oakland nói rằng: “Vấn đề bây giờ nằm ở ba điểm: Ðường xả nước có bị hủy hoại vì nước chảy ra quá mạnh không? Có thể kiểm soát được lượng nước không? Và có thể giữ nước trong hồ ở mực vừa đủ hay không?”

Ông Gleick cho là nguy cơ không chỉ là đập bị vỡ mà còn vì nước từ đường xả thoát ra sẽ xói mòn các sườn núi và làm tăng thêm lũ lụt.

Ông Gleick cho rằng, trong tình hình hiện nay, đối phó với lụt lội là trọng tâm chính còn việc cấp nước sau này chỉ là ưu tiên hàng thứ nhì.

Ông William Croyle, giám đốc thủy cục tiểu bang, ước lượng phí tổn từ $100 triệu đến $200 triệu để sửa chữa các đường thoát nước, chưa kể tổn thất ở đường thoát khẩn cấp.

Giáo Sư Roger Bales, giám đốc viện nghiên cứu Sierra Nevada thuộc trường đại học UC Merced, nói rằng việc sửa chữa đường thoát nước đòi hỏi thời gian, rất có thể kéo dài tới mùa Hè. Trong khi chưa sửa chữa được thì nước hồ Oroville chỉ có thể duy trì ở mức thấp.

Ông Kory Honea, cảnh sát trưởng Butte County, nói là lệnh di tản vẫn còn có hiệu lực mặc dù từ đêm Chủ Nhật nước không còn tràn qua chỗ hư hại ở đường thoát nước khẩn cấp. Các viên chức cơ quan cấp thủy California dự trù sẽ dùng trực thăng thả đá xuống chỗ vỡ.

Nước hồ Oroville đã lên quá mức cao khoảng 1 foot. Hiện nay, mỗi giây có khoảng 100,000 cubic feet (gần 3 triệu lít) nước được thoát qua các đường xả, và mực nước tại đập sẽ giảm xuống khoảng 15 mét, trong khi dự đoán thời tiết cho thấy sẽ có một trận bão mới vào ngày Thứ Tư và Thứ Năm.

Ðầu tư của chính quyền liên bang cho các đập và đê điều tương đối ít, $290 triệu cho các chương trình phòng chống lũ lụt, và $490 triệu cho việc chấn chỉnh các đập và hệ thống đê. Một tháng trước khi mãn nhiệm, Tổng Thống Barack Obama đề xuất đưa vấn đề cải thiện hệ thống hạ tầng cơ sở nước vào làm một đạo luật của liên bang, nhưng việc này chưa có bước tiến cụ thể nào.

Theo một báo cáo năm 2013, trong số 87,359 đập trên toàn quốc, khoảng 17% (14,728 đập) được coi là thuốc loại nguy hiểm cần cải thiện, trong số có đập Oroville.

Nhưng cải thiện đường xả nước ở đập Oroville không nằm trong ngân khoản $1,000 tỷ dự trù của chính quyền Tổng Thống Donald Trump về các chương trình xây dựng cơ sở hạ tầng.

Công tác ấy cũng không thuộc trong số các dự án hấp dẫn những giới đầu tư tư nhân.

MỚI CẬP NHẬT