Giữa trưa Thứ Sáu, 19 Tháng Năm, khi chiếc Air Force One cất cánh rời phi trường quân sự Andrews nằm ở phía ngoài thủ đô Washington D.C., có lẽ người mừng nhất chính là Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Lý do: sau những tuần lễ vất vả về những chuyện liên quan đến cơ quan FBI và cuộc điều tra tìm hiểu xem nhân viên dưới quyền của ông có liên quan đến vụ tình báo Nga tìm cách lung lạc kết quả cuộc bầu cử 2016 hay không, đây là cơ hội để mọi người chú tâm đến chính sách đối ngoại ông sẽ cho thực hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên, đồng thời cũng là thời gian ông không phải liên tục trả lời các câu hỏi “liên quan những chuyện tổng thống không còn gì để nói thêm nữa,” theo lời ông phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Sean Spicer.
Chuyến công du đầu tiên của Tổng Thống Trump kéo dài chín ngày, khởi đầu ở Saudi Arabia, kế đến là Israel, sau đó là Bỉ và kết thúc ở Italy. Trước khi Air Force One cất cánh, Tòa Bạch Ốc cho biết chuyến đi được thực hiện “với nhiều mục đích khác nhau,” nhưng quan trọng nhất vẫn là “khẳng định vị trí và vai trò hàng đầu của Hoa Kỳ trên bàn cờ chính trị thế giới, nhắm tới mục tiêu góp phần xây dựng hòa bình, tiến bộ và thịnh vượng chung.” Trong một buổi tiếp xúc với báo chí, ông Cố Vấn Hội Đồng An Ninh Quốc Gia H.R. McMaster nói với giọng đầy hãnh diện “ngoài những cuộc gặp gỡ thật quan trọng với các nhà lãnh đạo Ả Rập, Israel và Âu Châu, Tổng Thống Trump còn là vị nguyên thủ Mỹ đầu tiên chỉ trong một chuyến đi, viếng thăm được những địa điểm linh thiêng của ba tôn giáo lớn nhất thế giới.” “Cũng trong chuyến đi này” ông Cố Vấn McMaster nói tiếp, Tổng Thống Trump “sẽ gửi thông điệp đoàn kết đến lãnh đạo và người dân những quốc gia ông đặt chân tới, và thông điệp này cũng được gửi đến tất cả tín đồ Hồi Giáo, Do Thái Giáo và Thiên Chúa Giáo toàn cầu.”
Nhiều tuần lễ trước ngày Tổng Thống Trump lên đường, dàn phụ tá của Tổng Thống Trump làm việc không ngừng nghỉ để sửa soạn cho chuyến công du quan trọng này. Cựu Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Henry Kissinger được mời từ New York xuống D.C. “trực tiếp góp ý kiến, thẳng thắn đề nghị những gì cần phải đề nghị” với tổng thống, cậu con rể kiêm cố vấn đặc biệt Jared Kushner nhiều lần được cử sang Quốc Hội tham khảo ý kiến với các vị dân cử thuộc 2 ủy ban quốc phòng và ngoại giao; một số chính trị gia, chiến lược gia tên tuổi còn được mời dùng cơm trưa hay cơm tối với tổng thống “vì tổng thống muốn nghe ý kiến của mọi người trước khi ông lên đường,” theo giải thích của bà Cố Vấn Kellyanne Conway.
Một viên chức Tòa Bạch Ốc chẳng ngần ngại nhìn nhận “trước ngày tranh cử Tổng Thống Trump đã có cơ hội đi nhiều nước, gặp nhiều người, nhưng đây là lần đầu tiên ông đến thăm các nước đồng minh trong cương vị của người lãnh đạo nước Mỹ, do đó, tổng thống muốn biết rõ hơn về những người ông sẽ gặp, muốn biết họ mong gì và liệu Hoa Kỳ có thể đáp ứng mong ước của họ hay không, cũng như nếu có, mong muốn này phải được đáp ứng như thế nào, ở mức độ nào.”
Chắc chắn tổng thống Hoa Kỳ sẽ được các nhà lãnh đạo khối Ả Rập đón tiếp niềm nở ở Riyadh và chính phủ Israel sẽ hân hoan chào mừng ông đến Jerusalem – Thủ Tướng Benjamin Netanyahu từng nói: “Israel chưa hề có người bạn thân tình nào như Tổng Thống Trump”- nhưng các vị nguyên thủ những quốc gia đồng minh Âu Châu sẽ trông chờ -có thể đòi hỏi- Tổng Thống Trump minh định rõ lập trường của ông với NATO, khối quân sự quan trọng từng bị ông chê bai là “lạc hậu,” cũng như đòi các nước thành viên phải đóng góp phần của họ vì “Hoa Kỳ không thể tiếp tục dùng tiền thuế của người dân để bảo vệ an ninh quốc phòng cho nước khác.” Theo dự đoán, vấn đề môi trường và khí hậu sẽ được nói đến tại thượng đỉnh G-7 ở Sicily, Italy, buộc Tổng Thống Trump phải giải thích có tiếp tục tuân thủ những điều chính phủ tiền nhiệm Obama đã cam kết ở Thượng Đỉnh Môi Trường Paris hay không. Theo chiến lược gia Cộng Hòa Charlie Black, “chuyến đi với những cuộc họp thượng đỉnh quan trọng như vậy sẽ là tin hàng đầu, tất cả những tin khác sẽ không được chú ý tới.”
Chưa chắc!
Chỉ vài giờ sau khi Air Force One cất cánh, nhật báo The Washington Post cho hay theo tin từ Tòa Bạch Ốc, một cố vấn thân cận với Tổng Thống Trump “đang nằm trong tầm nhắm” của FBI vì có thể liên quan đến vụ Nga tim cách can dự vào cuộc bầu cử tổng thống 2016. Bài báo cho biết người tiết lộ tin này “không cung cấp danh sách người đang bị FBI điều tra,” nhưng viết thêm ngoài ông Cố Vấn Michael Flynn bị buộc từ chức hồi Tháng Hai về tội không khai báo chuyện liên lạc với Đại Sứ Nga ở Washington, DC, “trong số những người hiện đang làm việc và được biết là từng có liên lạc với Nga, có anh con rể Jared Kushner, ông Tổng Trưởng Tư Pháp Jeff Session và Ngoại Trưởng Rex Tillerson.”
Sau tờ Post chừng vài chục phút đồng hồ, đến lượt tờ The New York Times đưa tin hôm mùng 10 Tháng Năm vừa rồi khi tiếp Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov và phái đoàn, Tổng Thống Trump kể cho khách nghe “tôi mới sa thải viên giám đốc FBI. Anh ta là một tên điên, làm chuyện lếu láo” (nguyên văn “He was crazy, a real nut job”). Bản ghi chép những gì xảy ra ở cuộc gặp gỡ đó – được một viên chức hành pháp Hoa Kỳ đọc cho tờ Times nghe – cũng cho thấy Tổng Thống Trump có nói rằng “tôi bị nhiều áp lực về chuyện (liên quan đến) Nga. Bây giờ giải quyết xong rồi (vì đã cho viên giám đốc FBI nghĩ việc).”
Tòa Bạch Ốc không lên tiếng phủ nhận những tin nêu trên, nhưng ông phát ngôn viên Sean Spicer cho rằng “việc tiết lộ những cuộc thảo luận riêng tư và tối mật gây ảnh hưởng bất lợi cho an ninh quốc gia,” nhắc lại “Tổng Thống đã nhiều lần nói rõ rằng kết quả các cuộc điều tra sẽ xác nhận một điều, đó là ủy ban vận động tranh cử cho Tổng Thống không hề thông đồng với nước nào cả.”
Sau khi những tin này được phổ biến và có câu trả lời từ Tòa Bạch Ốc, ông Pete Williamson, cựu nhân viên Hội Đồng An Ninh Quốc Gia thời Tổng Thống George W. Bush nhận định rằng “chuyến công du là cơ hội để Tổng Thống Trump trả lời những câu hỏi liên quan đến chính sách, nhưng rất tiếc, hàng trăm nhà báo tháp tùng ông đi Trung Đông và Âu Châu sẽ chú ý đến cuộc điều tra của FBI và những gì Tổng Thống đã nói với các quan chức Nga.”