LÀO (NV) – Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Nhật, Úc vừa công bố một tuyên bố chung, bày tỏ sự lo ngại về tình hình Biển Ðông và phản đối mọi hành động đơn phương làm mức độ căng thẳng gia tăng.
Tuyên bố chung vừa kể được công bố ngay sau khi Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49 công bố “thông cáo chung” mà nội dung không đả động gì đến phán quyết về Biển Ðông.
“Thông cáo chung” của Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49 được xem như một chiến thắng của Trung Quốc về mặt ngoại giao nhằm giảm nhẹ thiệt hại do phán quyết về Biển Ðông gây ra, đồng thời là một phần của tiến trình vô hiệu hóa phán quyết này.
Tuy nhiên có những dấu hiệu khá rõ ràng cho thấy, nỗ lực vô hiệu hóa phán quyết về Biển Ðông của Trung Quốc không những không chắc sẽ đạt hiệu quả họ mong đợi mà có thể phản tác dụng.
Ngoài những đề nghị ASEAN cần có giải pháp thích đáng đối với Cambodia, kể cả loại bỏ quốc gia này nhằm vô hiệu hóa một công cụ mà Trung Quốc đã và đang sử dụng để lũng đoạn ASEAN, cản trở các quốc gia Ðông Nam Á có những hành động bất lợi cho Trung Quốc, hành động lộ liễu của Trung Quốc đã đẩy Hoa Kỳ, Nhật, Úc đến chỗ công khai liên kết bảo vệ phán quyết về Biển Ðông.
Các ngoại trưởng của Hoa Kỳ, Nhật, Úc nhấn mạnh Trung Quốc và Philippines phải tôn trọng phán quyết về Biển Ðông như “kết luận chung cuộc và có tính ràng buộc về pháp lý.” Trong tuyên bố chung, Hoa Kỳ, Nhật, Úc xác định, phán quyết về Biển Ðông là cơ hội quan trọng để duy trì trật tự quốc tế tại Ðông Nam Á. Trật tự này dựa trên luật pháp và thái độ đối với nó cho thấy các đương sự có ôn trọng luật pháp quốc tế hay không. Tuyên bố chung nhấn mạnh, những hành động đơn phương tạo ra những thay đổi vĩnh viễn đối với môi trường biển, việc bồi đắp-tạo lập các đảo nhân tạo, xây dựng các căn cứ quân sự là bất hợp pháp.
Một điểm đáng chú ý khác là sau “Thông cáo chung” của Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49, ông Rodrigo Duterte, tân tổng thống Philippines, vừa khẳng định, Philippines sẽ viện dẫn phán quyết về Biển Ðông trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc. Tuyên bố của ông Duterte trước Quốc Hội Philippines cho thấy, dường như nội các mới của Philippines đã không còn “mơ hồ” về tham vọng và dã tâm của Trung Quốc.
Tuy chiến thắng trong vụ kiện yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền ở Biển Ðông nhưng Philippines đang gặp vô số khó khăn về kinh tế-xã hội, đó cũng là lý do tân tổng thống Philippines muốn giảm nhẹ mức độ căng thẳng với Trung Quốc để có thêm nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội.
Ông Duterte đã từng đề cập tới chuyện sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc để khai thác Biển Ðông. Thậm chí ông Duterte còn nhận định, nếu Philippines có thể giải quyết bất đồng với Trung Quốc mà không cần phán quyết của Tòa thì Philippins có thể hưởng lợi nhiều hơn từ phía Trung Quốc.
Liệu sắp đến lúc giới lãnh đạo Trung Quốc phải ngồi ngẫm thành ngữ “thái quá, bất cập”? (G.Ð)