NHA TRANG (NV) – Sở Xây Dựng Khánh Hòa vừa đề nghị chính quyền tỉnh này hủy hàng loạt dự án, điều chỉnh thiết kế của hàng loạt công trình vốn tuân thủ qui hoạch nhưng hủy hoại cảnh quan Nha Trang.
Ðó chỉ là một trong hàng loạt chuyện không giống ai về qui hoạch ở Việt Nam. Qui hoạch đã trở thành một phong trào mà các cấp, các ngành thi nhau phá kỷ lục.
Theo Bộ Kế Hoạch-Ðầu Tư, tính đến năm 2014, các bộ, ngành và chính quyền các địa phương, tổ chức đã lập là 12,860 qui hoạch, 87% số này được phê duyệt. Ðến 2015, tổng số qui hoạch đã lập là 13,767. Trong số này, dẫn đầu là qui hoạch xây dựng (52%). Kế đó là quy hoạch về ngành, lĩnh vực và sản phẩm là 26%. Qui hoạch sử dụng đất là 16%. Qui hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội là 6%.
Trong ba năm vừa qua, mỗi tháng, tại Việt Nam có 358 qui hoạch. Mỗi năm có 4,300 qui hoạch.
Dù qui hoạch ngốn rất nhiều tiền do phải khảo sát, nghiên cứu, soạn thảo song theo Bộ Kế Hoạch-Ðầu Tư, nếu trên thế giới, qui hoạch phải nhất quán để đạt hiệu quả cao nhất thì tại Việt Nam, các qui hoạch hoàn toàn riêng rẽ và chẳng theo trật tự nào.
Dù Việt Nam có hàng chục ngàn qui hoạch đủ mọi dạng, loại kể cả qui hoạch cho xã nhưng lại không có qui hoạch chung cho toàn quốc. Các qui hoạch vùng thì chủ yếu chỉ là dự báo phát triển, trong khi những yếu tố quan trọng nhất như tổ chức không gian các hoạt động kinh tế, xã hội, môi trường thì lại không có.
Quy hoạch của Việt Nam được xác định là một hệ thống hỗn loạn, thiếu đồng nhất từ đối tượng quy hoạch đến thời kỳ, phạm vi, trình tự, phương pháp soạn thảo. Cuối cùng các qui hoạch giẫm đạp lên nhau, ngay cả trong một vùng, trong một ngành cũng không thể thực hiện được.
Ông Hoàng Quốc Vượng, thứ trưởng Bộ Công Thương của Việt Nam, từng kể rằng, khi về thăm quê, ông được một người cháu nhờ xin giúp giấy phép mở điểm kinh doanh bida. Ngạc nhiên về chuyện chỉ có giấy phép mở điểm kinh doanh bida cũng phải nhờ xin, ông hỏi thăm kỹ hơn thì mới biết, cháu ông bó tay vì chính quyền xã đã… qui hoạch số bàn bida trong xã và vì số bàn bida trong xã đã chạm mức… qui hoạch nên chủ tịch xã lắc đầu.
Mời độc giả xem video: Bốn người bị thương trong “chuyến bay địa ngục” từ Sài Gòn
Ông Ðặng Huy Ðông, thứ trưởng Bộ Kế Hoạch-Ðầu Tư cũng từng thuật một câu chuyện khác liên quan đến qui hoạch mà cả tính chất lẫn mức độ nguy hại nghiêm trọng hơn rất nhiều. Ðó là chính quyền một tỉnh mà ông Ðông không nêu tên bị một doanh nghiệp ngoại quốc kiện ra tòa án quốc tế. Lý do là dựa vào qui hoạch, viên chủ tịch tỉnh nhiệm kỳ trước cấp giấy phép đầu tư cho doanh nghiệp ngoại quốc đó. Rồi viên chủ tịch tỉnh nhiệm kỳ sau cũng dựa vào qui hoạch để thu hồi giấy phép đầu tư.
Sở dĩ có sự trái khoáy này là vì viên chủ tịch nhiệm kỳ trước cấp giấy phép đầu tư vì căn cứ vào quy hoạch khoáng sản còn viên chủ tịch nhiệm kỳ sau thu hồi giấy phép đầu tư vì dựa trên qui hoạch du lịch. Tuy vốn ban đầu mà doanh nghiệp ngoại quốc vừa kể bỏ ra chỉ có $70,000 nhưng dựa trên lợi nhuận kỳ vọng từ dự án, doanh nghiệp ngoại quốc đã yêu cầu bồi thường ba tỉ Mỹ kim. Ông Ðông bảo rằng, nếu không nhờ may mắn và luật sư giỏi, Việt Nam đã phơi áo trong vụ kiện này.
Qui hoạch dẫu lãng phí, kềm hãm phát triển, thậm chí là tạo ra cơ hội để cho các viên chức chấm mút bằng việc bán thông tin, bán chủ trương nhưng tới nay vẫn tiếp tục phát triển, không có điểm dừng. (G.Ð)