VIỆT NAM – Sau khi liên tục tố cáo nhà thầu Trung Quốc thi công gian dối nhưng hệ thống công quyền vẫn bất động, dân chúng đã nói chuyện với báo giới. Dẫu câu chuyện được công khai song… chưa đến đâu.
Cao tốc Quảng Ngãi-Ðà Nẵng được xem là một yếu tố quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của miền Trung Việt Nam. Sau khi hoàn tất, cao tốc này sẽ là một phần của cao tốc Nam-Bắc.
Năm 2011, chính quyền Việt Nam bắt đầu tiến hành giải tỏa nhà cửa, thu hồi đất, bồi thường để thực hiện dự án cao tốc Quảng Ngãi-Ðà Nẵng. Hiện chưa rõ vì sao Tổng Công Ty Ðầu Tư Phát Triển đường cao tốc Việt Nam lại giao gần 11 cây số chạy ngang xã Bình Trung, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi trong 140 cây số của cao tốc Quảng Ngãi-Ðà Nẵng cho một nhà thầu Trung Quốc thực hiện.
Các nhà thầu Trung Quốc vốn rất nổi tiếng tại Việt Nam vì gần như tất cả đều không thực hiện đúng hợp đồng, sử dụng công nghệ, thiết bị, vật liệu của Trung Quốc nên chất lượng của các công trình do họ thực hiện tại Việt Nam rất tệ. Chưa kể các nhà thầu Trung Quốc thường chỉ sử dụng công nhân Trung Quốc nên người Trung Quốc tràn ngập lãnh thổ Việt Nam. Cũng vì vậy, Việt Nam phải gánh chịu vô số thiệt hại về kinh tế-xã hội do các dự án không hoàn tất đúng hạn. Khi hoàn thành thì vì công nghệ, thiết bị, vật liệu tồi, các công trình không thể vận hành như thiết kế ban đầu, thành ra cơ sở hạ tầng không bền vững…
Ðó cũng là lý do dân chúng không có thiện cảm với nhà thầu Trung Quốc và những dự án, công trình do nhà thầu Trung Quốc đảm nhận bị dân chúng giám sám rất kỹ. Ðoạn cao tốc chạy ngang xã Bình Trung, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi thuộc dạng này…
Dân chúng huyện Bình Sơn bắt đầu tố cáo nhà thầu Trung Quốc thi công đoạn cao tốc chạy ngang xã Bình Trung khi phát giác nhà thầu này chỉ đổ đất lên bề mặt phần cao tốc băng ngang Bàu Sen – vốn là một đầm lầy, có “túi bùn” sâu đến 8 mét. Ðể giải quyết “túi bùn” này, nơi thiết kế cao tốc Quảng Ngãi-Ðà Nẵng đã thiết kế ba bãi chứa bùn. Thay vì phải móc sạch bùn trong lòng đất bỏ đi rồi mới làm nền cho cao tốc thì nhà thầu Trung Quốc chỉ đồ đất lên bề mặt hiện hữu nên ba bãi chứa bùn hiện sạch bong.
Dân chúng huyện Bình Sơn còn lưu ý giới hữu trách về việc nhà thầu Trung Quốc lén lút móc bùn ở hồ thủy lợi Hố Dọc để đắp nền cho cao tốc. Về nguyên tắc, vật liệu sử dụng trong những công trình đòi hỏi sự ổn định về chất lượng như cao tốc phải được lựa chọn kỹ lưỡng, phải được thẩm định nghiêm ngặt. Ðoạn cao tốc chạy ngang xã Bình Trung tuy có chứng thư, chứng thực vật liệu đã sử dụng đạt yêu cầu nhưng cả dân chúng lẫn báo chí lại có vô số ảnh, video clip cho thấy nhà thầu Trung Quốc dùng bùn làm nền cao tốc.
Người ta tin rằng, nhà thầu đảm nhận việc thực hiện đoạn cao tốc chạy ngang xã Bình Trung, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi của Trung Quốc đã mua từ chủ đầu tư đến giám sát thi công. Sự thông đồng giữa chủ đầu tư-nhà thầu-giám sát thi công đã dẫn đến việc khai khống khối lượng công việc mà nhà thầu chưa bao giờ làm (chẳng hạn móc sạch bùn trong lòng đất), khai khống những chi phí chưa bao giờ phải trả (ví dụ như ua đất đắp nền đường) để lấy tiền chia chác với nhau.
Ông Phạm Tấn Lực, một người dân ở huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, bảo với tờ Lao Ðộng, với kiểu làm ăn gian dối này, cao tốc sẽ hư hỏng rất nhanh, cuối cùng 28.000 tỉ vay Ngân Hàng Thế Giới để làm cao tốc Quảng Ngãi-Ðà Nẵng sẽ lại đổ lên đầu con cháu chúng ta.
Báo chí Việt Nam đã đem những thông tin, hình ảnh liên quan đến chuyện nhà thầu Trung Quốc làm ăn gian dối đến hỏi ông Hoàng Việt Hưng, người điều hành dự án cao tốc Quảng Ngãi-Ðà Nẵng. Ông Hưng bảo rằng, tố cáo của dân chúng không sai nhưng sai phạm của nhà thầu Trung Quốc “không nghiêm trọng.” Ban Quản Lý dự án đã yêu cầu nhà thầu Trung Quốc “khắc phục” và phần lớn các sai phạm mà dân chúng tố cáo đã được xử lý xong.
Ông Trần Dân, phó chủ tịch Hội Cầu-Ðường Ðà Nẵng, không tán thành lối giải thích và nhận định của ông Hưng. Ông Dân cho rằng, Bộ Giao Thông-Vận Tải nên thành lập một đoàn thanh tra để kiểm tra vì nếu không yêu cầu điều chỉnh kịp thời, hậu quả sẽ rất lớn.
Người ta từng cho rằng việc hào phóng giao các dự án tại Việt Nam cho nhà thầu Trung Quốc và đối xử dễ dãi với nhà thầu Trung Quốc là vì yếu tố chính trị, tuy nhiên càng ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy, thực trạng đó đơn thuần chỉ vì việc đòi tiền “lại quả” dễ dàng hơn, việc nhận tiền “lại quả” an toàn hơn. Chắc chắn chính quyền Trung Quốc sẽ không điều tra các công ty Trung Quốc đưa hối lộ cho viên chức Việt Nam như Nhật hoặc chính quyền nhiều quốc gia khác đã làm. (G.Ð)