SINGAPORE (NV) – Trung Quốc muốn tập trận chung và khai thác dầu khí với các nước ASEAN ở vùng biển tranh chấp nhưng loại trừ những nước “bên ngoài” với mưu toan loại trừ ảnh hưởng của Mỹ.
Hiện Trung Quốc và 10 nước ASEAN đang chuẩn bị thảo luận về một bản dự thảo Quy Tắc Ứng Xử Trên Biển Đông (COC) nhằm tránh xung đột võ trang. Tuy nhiên, Bắc Kinh cố tình cản trở kéo dài thương thuyết suốt 16 năm qua cho tới khi đã biến các đảo và đảo nhân tạo trên Biển Đông thành các căn cứ quân sự khổng lồ trên biển, khống chế toàn bộ khu vực.
Thêm nữa, Bắc Kinh, với sự hậu thuẫn của một số nước ASEAN bị mua chuộc như Cambodia, không muốn một bộ COC có điều kiện ràng buộc pháp lý, khiến cho Bắc Kinh khó thao túng.
Một bản dự thảo mà hãng thông tấn AFP nhìn thấy với các đề nghị được dùng để thảo luận có vẻ như dấu hiệu tiến bộ trong đàm phán. Tuần trước, ông Carl Thayer, chuyên viên của Học Viện Quốc Phòng Hoàng Gia Úc, tiết lộ rằng nhiều phần sẽ chỉ có, sau khi đàm phán thỏa thuận, một bản dự thảo duy nhất cho bộ COC để dùng làm căn bản cho đồng thuận sau cùng.
Theo AFP đọc thấy trên dự thảo, phía Việt Nam chống lại các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông khi kêu gọi các nước chấm dứt bồi đắp đảo nhân tạo và xây dựng các căn cứ quân sự. Tuy nhiên, không thấy có các dấu hiệu tích cực chống lại Trung Quốc (như Việt Nam) từ những nước ASEAN khác chứng tỏ sự chống đối Trung Quốc ngày một yếu dần. Bắc Kinh mua chuộc một số nước bằng các mồi nhử viện trợ kinh tế, quân sự và gia tăng thương mại.
Cuộc họp cấp ngoại trưởng ở Singapore bắt đầu hôm Thứ Năm, 2 Tháng Tám, 2018, giữa ASEAN và Trung Quốc với lời thông báo họ đồng ý với nhau về dự thảo nội dung đàm phán cho bộ COC. Ngoại trưởng Singapore, Vivian Balakrishnan, chủ tọa phiên họp, ca ngợi dự thảo là “sự đạt được đáng kể.”
“Quy Tắc Ứng Xử có nghĩa là bảo đảm rằng hòa bình, ổn định và sự tin tưởng được bồi đắp để chúng ta có thể tiếp tục đạt tiến bộ tập thể giữa ASEAN và Trung Quốc trong khi chúng ta cần thời gian để giải quyết các tranh chấp lãnh thổ.” Ông Balakrishnan được AFP dẫn lời như thế nhưng đồng thời ông cũng nói thêm rằng còn quá sớm để nói các cuộc đàm phán sẽ hoàn tất.
Việt Nam, Malaysia, Philippines, Brunei, Đài Loan tuyên bố chủ quyền một phần trong khi Trung Quốc dựa vào chín cái vạch tưởng tượng ngang ngược, nối lại thành hình “Lưỡi Bò” tuyên bố chủ quyền chiếm hơn 80% đến 90% Biển Đông.
Trong bản dự thảo nêu trên, Trung Quốc đề nghị các nước ASEAN tập trận chung thường xuyên và không cho các nước “ngoài khu vực” tham dự “trừ khi các bên liên quan được thông báo trước và không chống lại.”
Mọi người hiểu Trung Quốc ám chỉ những nước “bên ngoài khu vực” là những nước nào, đặc biệt là Hoa Kỳ, những năm gần đây tổ chức các chuyến tuần tra “tự do hải hành” xuyên qua các vùng biển Hoàng Sa và Trường Sa mà Trung Quốc cướp của Việt Nam rồi tuyên bố thuộc chủ quyền của họ “có từ đời xưa.”
Đồng thời Trung Quốc cũng dụ dỗ các nước ASEAN cùng hợp tác thăm dò và khai thác dầu khí trên Biển Đông, nhưng cũng đồng thời không cho phép các nước “bên ngoài” tham gia. (TN)