Trần Củng Sơn
Theo dòng thời gian trôi, năm 2022 sắp qua đi, nhìn lại có một số sự kiện đáng nhớ.
Sự kiện nổi bật nhất là cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đã xảy ra và chưa có dấu hiệu kết thúc. Ngày 24 Tháng Hai, Tổng Thống Vladimir Putin của Nga xua quân xâm lăng nước láng giềng anh em là Ukraine. Theo dự tính của Nga thì các xe tăng của họ sẽ tràn ngập thủ đô Kiev trong vòng vài ngày như trong quá khứ xe tăng Liên Xô đã chiếm thủ đô Budapest, Hungary, ngày 4 Tháng Mười Một, 1956, chiếm thủ đô Prague của Tiệp Khắc ngày 20 Tháng Tám, 1968 mà không gặp sự kháng cự nào.
Nhưng lần này quân xâm lăng Nga và cả thế giới kinh ngạc trước sự chống trả mãnh liệt của quân đội và người dân Ukraine. “Chiến dịch hành quân đặc biệt” của Nga nhằm chiếm thủ đô Kiev thất bại và Nga chuyển mục tiêu là đánh chiếm một số tỉnh miền Đông của Ukraine gần biển Hắc Hải, gần bán đảo Crimea. Hoa Kỳ và các nước Âu Châu thuộc khối NATO đã viện trợ vũ khí cho Ukraine và còn tiếp tục. Quân Nga pháo kích tàn phá các nhà máy điện trên khắp Ukraine làm cho dân chúng sống trong mùa Đông lạnh giá. Nga bị Hoa Kỳ cấm vận, phong tỏa các hoạt động kinh tế, đáp trả thì Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt cho Tây Âu. Cả thế giới vừa thoát đại dịch COVID-19 thì bị ảnh hưởng của cuộc chiến, làm cho giá xăng dầu tăng, nạn lạm phát tăng, giá sinh hoạt lên cao không những tại Mỹ mà còn khắp thế giới.
Nga có kho vũ khí nguyên tử lớn nhất thế giới, dùng để hăm dọa các nước khác, với giấc mộng bành trướng đế quốc Đại Nga muốn giữ nước láng giềng anh em Ukraine trong vòng kềm chế của họ. Ngược lại dân tộc Ukraine muốn thoát khỏi cái bóng Nga đè nặng trong suốt nhiều năm lịch sử. Sự mâu thuẫn này tạo ra cuộc chiến tranh và chưa biết chấm dứt bằng cách nào. Có lẽ thắng bại trên chiến trường sẽ quyết định trên bàn hội nghị. Thế giới đang chờ xem năm 2023 sẽ ra sao!
Sự kiện quan trọng thứ nhì là tại Đại Hội Cộng Sản Trung Quốc lần thứ 20, cứ mỗi 5 năm một lần, ông Tập Cận Bình tiếp tục giữ chức tổng bí thư và chủ tịch nước nhiệm kỳ thứ ba, từ năm 2022 cho đến năm 2027. Từ khi đảng Cộng Sản Trung Quốc cai trị thì chỉ có Mao Trạch Đông là nắm giữ chức quyền này trọn đời cho đến khi mất, sau đó Đặng Tiểu Bình đã đưa ra luật là mỗi người chỉ có tối đa là hai nhiệm kỳ 5 năm với hai ông Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào. Đến phiên Tập Cận Bình thì ông này đã thay đổi luật cho phép chủ tịch nước giữ chức không giới hạn thời gian. Ông Tập Cận Bình cùng Ủy Ban Thường Vụ Bộ Chính Trị gồm bảy người đều là người thân tín cho nên quyền lực hầu như tuyệt đối, có thể gọi ông là Hoàng Đế Trung Hoa thời cận đại. Với tham vọng qua mặt Mỹ, đưa Trung Quốc làm bá chủ thế giới, thực hiện Giấc Mộng Trung Hoa, ông Tập Cận Bình trong thời gian cầm quyền lâu dài sẽ tiến hành việc nuốt trọn Biển Đông, xâm lăng Đài Loan, bành trướng ảnh hưởng qua Nam Mỹ, Châu Phi.
Sự việc Trung Quốc thời Tập Cận Bình và Nga thời Putin bắt tay nhau cùng đối phó với Mỹ làm cho bàn cờ chính trị thế giới thay đổi. Một nước Mỹ cho dù hùng mạnh nhất thế giới nhưng tài nguyên và nhân lực không thể nào đủ để đối phó với hai chiến trường Nga và Trung Quốc cùng một lúc. Năm 1972, Tổng Thống Richard Nixon của Mỹ sang Trung Quốc để ký hiệp ước với ông Mao Trạch Đông nhằm chống lại thế lực của Liên Xô tức là Nga thời đó. Bài học lịch sử này các tổng thống Mỹ nên để ý để hoạch định chiến lược quốc tế.
Chiến tranh Nga và Ukraine đang tiếp diễn, Hoa Kỳ đã viện trợ mấy chục tỷ mỹ kim vũ khí cho Ukraine nhằm ngăn chận sự bành trướng của Nga. Nhưng các chiến lược gia Hoa Kỳ đều nhận định rằng chính Trung Quốc mới là đối thủ nguy hiểm nhất mà Mỹ phải dè chừng vì với dân số 1.4 tỉ, tài nguyên dồi dào, tham vọng bá chủ thế giới, và điều quan trọng nhất là gián điệp Trung Quốc đã cài cắm sâu vào xã hội Hoa Kỳ để ăn cắp những phát minh và gây những ảnh hưởng vào sinh hoạt chính trị của nước Mỹ.
Cuối năm 2022, COVID-19 trở nên trầm trọng tại Trung Quốc trong khi các nơi trên thế giới dịch bệnh này đã được kềm chế. Cho đến nay, người ta vẫn chưa biết là vi khuẩn COVID-19 phát sinh từ đâu, từ phòng thí nghiệm hay từ động vật. Chính phủ Trung Quốc đã ngăn chận các cuộc tìm hiểu, nghiên cứu về vấn đề này, cho nên có thể mãi mãi nó vẫn là điều bí mật.
Nhìn về nước Mỹ thì cuộc bầu cử giữa kỳ đảng Cộng Hòa thắng đảng Dân chủ khoảng vài ghế ở Hạ Viện, trong khi đảng Dân Chủ chiếm 51 ghế ở Thượng Viện. Đây là một điều tốt cho sinh hoạt chính trường Hoa Kỳ, cân bằng quyền lực giữa hai đảng. Như trong hai năm 2020- 2022 đảng Dân Chủ nắm chức tổng thống và cả lưỡng viện Quốc Hội cho nên nước Mỹ nghiêng về một hướng. Điển hình là đưa ra những dự luật chi tiêu ngân sách khổng lồ hàng ngàn tỷ đô la, điều này làm tăng nợ công quốc gia và góp phần làm tăng lạm phát.
Chính trường Hoa Kỳ cho thấy sự chia rẽ giữa hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa trở nên trầm trọng. Các vị dân cử bây giờ bỏ phiếu thường là theo đảng hơn là lương tâm của chính mình. Thí dụ cho thấy là Hạ Viện do đảng Dân Chủ nắm trong hai năm qua đã tiến hành cuộc điều tra cựu Tổng Thống Donald Trump, phổ biến hồ sơ thuế của ông cho công chúng, thì trong hai năm tới Hạ Viện do đảng Cộng Hòa nắm sẽ tiến hành điều tra công việc làm ăn của con trai Tổng Thống Biden.
Trong năm 2022 , Tối cao Pháp Viện Hoa Kỳ lật ngược lại án lệ cũ Roe v. Wade năm 1973 cho phép phá thai, điều này có nghĩa là từ nay việc phá thai không được coi là hợp pháp. Sự việc này tạo nên một cuộc tranh cãi gây cấn trong xã hội Hoa Kỳ.
Điều nổi bật nhất trong năm 2022 là nạn lạm phát cao, vật giá gia tăng làm cho đa số dân chúng cảm thấy khó khăn nhất là người nghèo và giới cao niên sống bằng tiền hưu bổng.
Lấy thí dụ rõ ràng nhất là khách vào các tiệm tạp hóa 99 cents mua những món hàng chỉ có 99 cents, nhưng bây giờ món hàng đã tăng lên tới $1.25. Có nghĩa là vật giá tổng quát đã tăng 25%. Giải thích lý do lạm phát, vật giá lên cao là vì sau đại dịch COVID-19, chính phủ Mỹ tăng chi tiêu ngân sách mấy ngàn tỷ đô la để trợ cấp cho xã hội, số tiền lớn này lưu hành trên thị trường góp phần tăng lạm phát. Lý do khác là tiền lương tối thiểu đã tăng lên rất nhiều. Tại tiểu bang California, tiền lương tối thiểu là $15/giờ, tiền lương cho các tiệm McDonald có chỗ lên tới $17/giờ. Chưa hết, thống đốc California ban hành sắc lệnh rằng lương tối thiểu ở các tiệm thức đồ ăn nhanh là $22/giờ trong năm 2023. Các chủ nhà hàng đã vận động hàng triệu chữ ký để yêu cầu đưa chuyện tăng lương này vào cuộc bầu cử năm 2024.
Orange County, California, nổi tiếng là thức ăn Việt Nam ngon và rẻ, nhưng điều này đã trở thành quá khứ. Giá một tô phở trung bình mười mấy đô la, điều này là do giá thực phẩm tăng và tiền lương nhân viên phục vụ tăng. Đời sống người dân Mỹ đã thay đổi, giới cao niên và người nghỉ hưu trở không còn thoải mái như xưa.
Nhìn về Việt Nam thì Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng vẫn nắm quyền dù năm nay đã 78 tuổi. Ông đã cùng phái đoàn vội vã sang Trung Quốc chúc mừng ông Tập Cận Bình thắng nhiệm kỳ thứ ba để được sự ủng hộ của Bắc Kinh mà tiếp tục ngồi chiếc ghế của mình.
Điều này nói lên sự thần phục của Việt Nam đối với đàn anh Trung Quốc. Vì Nga đã viện trợ cho Hà Nội bao nhiêu năm cho nên Việt Nam ngậm miệng không dám lên tiếng chỉ trích Nga xâm lăng Ukraine. Giả sử trong tương lai Trung Quốc xâm lăng Việt Nam thì làm sao Hà Nội có thể kêu gọi sự ủng hộ của quốc tế?
Năm 2022, nhiều đại gia địa ốc và thị trường cổ phiếu bị bắt như Trịnh Văn Quyết, Đỗ Anh Dũng, Trương Mỹ Lan… Trong nhiều năm qua, giới cán bộ tham nhũng đã cấu kết với các gian thương để cướp đất dân lành mà sở hữu nhiều bất động sản, dựng lên những công ty, ngân hàng mà phát hành cổ phiếu, huy động tiền của dân chúng để trục lợi và tiếp tục kinh doanh bất chính.
Nhiều cán bộ cao cấp trong ngành ngoại giao, y tế bị điều tra, bãi chức vì tham nhũng về vụ xét nghiệm COVID-19 của công ty Việt Á, và những chuyến bay giải cứu công dân Việt Nam ở nước ngoài bay về quê nhà. Qua sự việc này cho thấy sự tham nhũng ghê tởm của cán bộ Việt Cộng và nhà nước Cộng Sản Việt Nam. Hầu như các cán bộ Việt Cộng đều tham nhũng, chức vụ càng cao thì tiền tham nhũng càng nhiều. Cứ nhìn vào tiền lương ít ỏi so với tài sản và mức sống xa hoa của cán bộ Việt Cộng thì thấy câu trả lời.
Giã từ năm 2022, giải vô địch bóng tròn thế giới ở Qatar kết thúc giữa Tháng Mười Hai với trận chung kết hay nhất lịch sử được 4 tỉ người theo dõi. Dịch bệnh COVID-19 vừa bớt, chiến tranh Nga – Ukraine làm thế giới quan tâm, nạn lạm phát cùng vật giá gia tăng, bàn cờ chính trị hoàn cầu thay đổi chia làm hai ba phe, chính trường Hoa Kỳ sôi nổi với hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa bất đồng quan điểm trầm trọng. Cuối năm 2022 bão tuyết thổi qua nước Mỹ, hàng ngàn chuyến bay bị hủy bỏ làm hàng chục ngàn hành khách bơ vơ giữa phi trường, mất dịp đoàn tụ cùng gia đình mùa Giáng Sinh.
Giã từ năm 2022, năm 2023 đang tới. Mến chúc năm mới mọi điều may mắn. [đ.d.]