Mục này chỉ nhằm giải đáp các thắc mắc về sức khỏe có tính cách tổng quát. Với các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc với bác sĩ để được thăm khám trực tiếp. Nhiều thông tin thiết thực và bổ ích khác về sức khỏe cũng được phát trên đài Radio Chuyện Sáng Chủ Nhật ở vùng Orange County, California, vào mỗi sáng Chủ Nhật từ 6 đến 9 giờ, trong chương trình “Câu Chuyện Sức Khỏe Sáng Chủ Nhật.” Nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác cũng có thể tìm thấy trên các website www.nguyentranhoang.com và www.radiochuyensangchunhat.com. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ qua email: [email protected] hoặc điện thoại (714) 531-7930.
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
“Nên, phải” là một loại biến dạng nhận thức trong đó cá nhân áp đặt kỳ vọng không thực tế lên bản thân hoặc người khác, thường dẫn đến cảm giác tội lỗi, sự thất vọng hoặc tuyệt vọng khi những kỳ vọng đó không được đáp ứng.
Sống với người thân có khuynh hướng hay “nên, phải”
Hỗ trợ một người bạn hoặc người nhà đối phó với sự méo mó nhận thức (cứ hay) “nên, phải” đòi hỏi sự hiểu biết, kiên nhẫn và áp dụng các phương pháp khuyến khích mô hình suy nghĩ lành mạnh hơn. Dưới đây là cách để hỗ trợ người thân của mình một cách xây dựng:
-Tự giáo dục: Hiểu rõ về sự méo mó nhận thức “nên, phải”: Đây là những yêu cầu tự đặt ra không thực tế có thể dẫn đến cảm giác tội lỗi và thất bại vì chúng thiết lập một tiêu chuẩn không thể đạt được.
-Lắng nghe và xác nhận: Thể hiện sự đồng cảm và lắng nghe cảm xúc của người ấy mà không phán xét. Xác nhận không có nghĩa là đồng ý với suy nghĩ méo mó nhưng là công nhận cảm xúc của họ là có thể hiểu được. Ví dụ, ta có thể nói, “Có vẻ như là con đang quá khắt khe với bản thân. Cảm thấy buồn là điều ổn, nhưng chúng ta hãy xem có cách nào khác để nhìn nhận tình huống này không.”
-Nhẹ nhàng thách thức suy nghĩ méo mó: Khuyến khích người ấy xem xét và thách thức những “câu nói nên, phải” của họ. Đặt những câu hỏi khuyến khích suy ngẫm, như, “Con có bằng chứng gì chứng minh rằng con ‘nên’ luôn đáp ứng kỳ vọng này?” hoặc “Nó giúp ích cho con như thế nào khi con nghĩ như vậy?”
-Khuyến khích tư duy linh hoạt: Giúp người thân định hình lại những “câu nói nên” thành những suy nghĩ linh hoạt và tha thứ hơn. Ví dụ, thay đổi “Tôi không bao giờ nên mắc lỗi” thành “Mọi người đều mắc lỗi; tôi có thể học hỏi từ chúng.”
-Mô phỏng hành vi lành mạnh: Qua hành động của ta, hãy thể hiện cách xử lý tích cực các thất bại và sai lầm. Chia sẻ kinh nghiệm của ta khi mọi thứ không diễn ra như kế hoạch và ta đã xử lý chúng như thế nào.
-Thúc đẩy tự thương: Khuyến khích các thực hành nuôi dưỡng tự thương, như thiền định hoặc viết thư cho chính mình từ góc độ của một người bạn đầy lòng trắc ẩn.
-Khuyến khích tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp: Nếu sự méo mó nhận thức của người ấy ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, hãy nhẹ nhàng gợi ý họ tìm kiếm sự giúp đỡ từ một chuyên gia sức khỏe tâm thần. Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) đặc biệt hiệu quả trong việc giải quyết sự méo mó nhận thức.
-Đặt mục tiêu thực tế cùng nhau: Giúp người ấy đặt ra những mục tiêu nhỏ, có thể đạt được thách thức những “câu nói nên, phải” của họ. Ăn mừng thành công của người ấy và nhắc nhở họ rằng tiến bộ quan trọng hơn hoàn hảo.
-Luyện tập kiên nhẫn: Thay đổi những mô hình suy nghĩ sâu rễ có thể cần thời gian dài. Hãy kiên nhẫn và nhắc nhở người ấy (và bản thân ta) rằng những bước lùi là một phần của quá trình.
-Chăm sóc bản thân: Hỗ trợ ai đó với sự méo mó nhận thức có thể làm ta mệt mỏi về mặt cảm xúc. Đảm bảo ta cũng dành thời gian để chăm sóc bản thân mình và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần.
Bằng cách cung cấp một môi trường hỗ trợ, khuyến khích mô hình suy nghĩ lành mạnh, và nhắc nhở người ấy về giá trị của bản thân ngoài những thành tựu, ta có thể giúp người thân (hoặc không thân) đối mặt với thách thức do “câu nói nên, phải” gây ra.
Chuyện mẹ con An và Minh
Trong bóng tối của thành phố đang đi lên với tốc độ chóng mặt, nơi những tiếng vọng của sự thay đổi thì thầm qua các con phố như một lời hứa, Minh, một chàng trai đang trải nghiệm sự tròng trành của tuổi trưởng thành, bị mắc kẹt trong cuộc rượt đuổi không ngừng của sự hoàn hảo. Ở tuổi 17, Minh là hình ảnh của sự cần cù, cuộc sống của Minh là một chuỗi các đường nét và góc cạnh được vẽ một cách tỉ mỉ, mỗi nét vẽ được đo lường, mỗi đường cong được hiệu chỉnh so với một tiêu chuẩn vô hình mà luôn dường như chỉ nằm ngoài tầm với.
Thế giới của Minh là một thế giới của sự chuyển động liên tục, từ trường học nơi Minh được biết đến là học sinh chăm chỉ, ít khi mỉm cười, đến các hoạt động ngoại khóa nơi chàng trai đang lớn tự thúc đẩy mình với một sự nhiệt huyết để lại rất ít không gian cho niềm vui. “Tôi nên là người giỏi nhất,” Minh tự thì thầm với mình khi đọc sách đến khuya, những lời nói như một bài ca giúp thúc đẩy sự cố gắng không ngừng của Minh nhưng cũng nuôi dưỡng cảm giác thiếu hụt ăn mòn phía dưới vẻ bình tĩnh bên ngoài của anh chàng này.
An, mẹ của Minh, theo dõi với một trái tim vừa tự hào vừa lo lắng, ê ẩm, như cảm giác báo hiệu một cơn đau khủng khiếp hình như đang có thể ập đến nếu không chặn kịp. Bà thấy ánh sáng trong mắt Minh mờ đi với mỗi ngày trôi qua, thay thế bằng bóng tối của căng thẳng và những nỗi sợ không được bày tỏ. An nhận ra con đường nguy hiểm mà con trai mình đang bước đi, một con đường được lát bằng những “nên, phải” đe dọa sẽ đưa Minh ra khỏi niềm vui và khám phá mà một chàng trai trẻ nên có khi bước vào thế giới.
Quyết tâm hướng dẫn Minh trở lại một nơi cân bằng và hạnh phúc, An bắt đầu một nhiệm vụ tinh tế. Bà bắt đầu với những cuộc trò chuyện nhẹ nhàng, nắm bắt những khoảnh khắc yên tĩnh để hỏi Minh về những giấc mơ của con mình, không phải những giấc mơ được định hình bởi kỳ vọng của người khác, mà là những giấc mơ nhảy múa trong trái tim Minh khi anh cho phép mình chỉ đơn giản là tồn tại. An lắng nghe, thực sự lắng nghe, xác nhận cảm xúc của con mà không nuôi dưỡng chu kỳ tự phê bình của con mình.
An giới thiệu Minh với vẻ đẹp của sự không hoàn hảo thông qua câu chuyện về những người đàn ông và phụ nữ vĩ đại đã ôm lấy những khuyết điểm và thất bại của họ như những bước thang trên lối đi đến thành công. An chia sẻ những câu chuyện của chính mình về những lần thất bại và cách chúng không phải là kết thúc mà chỉ là những khúc quanh trên con đường, minh họa cho sự duyên dáng, khôn ngoan của việc chấp nhận giới hạn của bản thân.
An khuyến khích Minh đặt ra mục tiêu thực tế, nhìn thấy giá trị trong những chiến thắng nhỏ và học hỏi từ bài học của thất bại. Bà ăn mừng mỗi bước tiến mà con thực hiện, không quan trọng nó nhỏ đến đâu, củng cố ý tưởng rằng tiến bộ, không phải sự hoàn hảo, là thước đo thực sự của thành công.
Cùng nhau, họ khám phá sức mạnh của việc tái cấu trúc suy nghĩ, biến “Tôi nên giải quyết được vấn đề này” thành “Tôi có thể thử các cách khác nhau để hiểu rõ vấn đề này hơn.” An kiên nhẫn, biết rằng việc thay đổi những mô hình suy nghĩ sâu rễ sẽ cần thời gian và sự kiên trì.
Trong những tuần lễ tiếp theo, Minh bắt đầu thay đổi. Gánh nặng của “nên, phải” dần được gỡ bỏ khỏi vai Minh, thay thế bằng một sự tò mò mới và sự sẵn lòng khám phá mà không có nỗi sợ thất bại che phủ lên bản thân. Minh bắt đầu mỉm cười nhiều hơn, tiếng cười của Minh trở lại trong những cơn bùng phát “vô tư’, làm ấm áp ngôi nhà của họ.
Mối quan hệ của Minh với bạn bè và gia đình cũng thay đổi. Minh học cách bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc của mình mà không có bóng dáng của những gì anh tin rằng mình nên làm để che lấp bản thân thực sự của mình. Bạn bè Minh nhận thấy sự thay đổi, họ bị thu hút bởi thái độ thoải mái hơn và sự quan tâm chân thành của anh đối với thế giới xung quanh.
An vui mừng khi Minh bắt đầu chia sẻ nhiệm vụ và chấp nhận sự giúp đỡ, hiểu rằng việc làm tất cả mọi thứ một mình không phải là minh chứng cho sức mạnh của mình mà có thể là một rào cản cho sự phát triển của bản thân. Minh tìm thấy niềm vui trong sự hợp tác, trong việc trao đổi ý tưởng và những chiến thắng và thử thách chung.
Tuy nhiên, sự thay đổi sâu sắc nhất đến từ cách tiếp cận hành trình của Minh. Minh bắt đầu nhìn cuộc sống không phải là một loạt các điểm kiểm tra và thành tựu mà là một bức tranh phong phú với những cơ hội cho sự tăng trưởng, học hỏi, và hạnh phúc. Minh nhận ra rằng hành trình không phải là về việc đến được một điểm đến của sự hoàn hảo mà là về việc ôm lấy những trải nghiệm dọc theo con đường, với tất cả những khuyết điểm và bất ngờ của chúng.
Sự hỗ trợ kiên định và hướng dẫn nhẹ nhàng của An đã dẫn dắt Minh đến nơi của sự hiểu biết và chấp nhận. Bà đã giúp con mình nhìn thấy rằng những xiềng xích nặng nề của “nên, phải” là do chính Minh tạo ra và rằng anh có quyền lực để thoát khỏi chúng. Trong việc làm này, An không chỉ cứu con trai mình khỏi gánh nặng của sự hoàn hảo không thực tế, không với được, mà còn đặt Minh trên con đường của tự khám phá và thành tựu thực sự giúp mình lớn, khôn hơn, lên, một chút, mang lại niềm vui, từng ngày, từng khoảnh khắc sống.
Khi Minh đứng trước ngưỡng cửa của tuổi trưởng thành, nhìn lại con đường mình đã đi qua, đánh dấu bằng những thử thách và chiến thắng đã hình thành bản thân mình, anh thấy mẹ mình, không chỉ là một người hướng dẫn mà còn là một ngọn đèn sáng, ấm của tình yêu và sự hỗ trợ không điều kiện đã chiếu sáng những khoảnh khắc tối tăm nhất của mình.
Và thế, với trái tim đầy ơn biết ơn và đôi mắt mở ra trước vẻ đẹp của những khuyết điểm trong cuộc sống, Minh bước tiếp vào thế giới đang thay đổi, đầy thách thức nhưng cũng thú vị phía trước, sẵn sàng ôm lấy bất cứ điều gì đến với mình với sự kiên cường, niềm vui, và trái tim mở cửa. An theo dõi Minh đi, biết rằng bà đã tặng cho con mình món quà quý nhất: tự do được là chính mình, một cách không hoàn hảo nhưng tuyệt vời.
Thông báo
Gần đây, có nhiều cơ sở thương mại đã dùng tên, hình ảnh, video clip của bác sĩ Nguyễn Trần Hoàng một cách bất hợp pháp, ghép nối vào các quảng cáo bán dược thảo, sản phẩm của họ mà không xin phép và được sự đồng ý của Bác Sĩ Hoàng. Xin bà con đừng mua và tiêu thụ các sản phẩm quảng cáo phi pháp và không đúng sự thật đó. Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng hoàn toàn không hợp tác với các dịch vụ hay mua bán nào ngoài việc hành nghề y khoa ở các phòng mạch của bác sĩ ở Fountain Valley, Garden Grove thuộc Orange County, và Lucerne Valley, San Bernardino, California. Xin giúp lan truyền thông tin này cho mọi người để tránh bị lường gạt tiền mất tật mang.
Chân thành cảm ơn.
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
