Friday, March 29, 2024

Viễn Châu và bài vọng cổ ‘Chiếc Áo Thiên Thanh’

Ngành Mai

Năm 1959, Bộ Thông Tin cấp giấy phép cho hãng dĩa Việt Hải thu thanh phát hành bài vọng cổ “Chiếc Áo Thiên Thanh” của soạn giả Viễn Châu. Song song đó cuốn bài ca cũng được in ấn phổ biến cùng khắp, nên thời bấy giờ dân đờn ca tài tử có thêm một bài ca mới, đưa vào sinh hoạt mà ai nghe qua cũng ngậm ngùi, thương cảm.

Theo như lời soạn giả Viễn Châu kể lại thì bài vọng cổ này ông viết từ nhiều năm trước đó, từ thời quân đội viễn chinh Pháp đi ruồng bố ở vùng nông thôn quê hương của ông, và câu chuyện bố cục cho bài ca này là chuyện thương tâm có thật.

Tuy rằng chỉ sáu câu vọng cổ, nhưng soạn giả Viễn Châu đã vẽ lên bức tranh ở miền quê sông nước, với con thuyền tách bến đưa chàng trai từ làng quê ra tỉnh học, và cô em gái đứng bên gốc dừa vẫy tay. Ðồng thời cũng diễn tả nỗi đau thương mất mát của người dân thời loạn lạc, và đưa người nghe trở về bối cảnh xã hội của miền Nam thời xa xưa, cái thời mà các chàng trai đã học qua bậc tiểu học ở trường làng, rồi sau đó đi ra tỉnh học tiếp tục, được nói rất nhiều trong các tác phẩm xã hội của cụ Hồ Biểu Chánh.

Riêng trong câu chuyện viết lên bài ca “Chiếc Áo Thiên Thanh” thì một người anh đi ra tỉnh học, đã mang theo lời nhắn nhủ của cô em gái quê mùa mộc mạc. Cô em mới 15 tuổi đầu, cô rất thích chiếc áo mới màu thiên thanh, bởi chiếc áo độc nhất của cô đã rách hai vai sau những ngày chiều sông sớm chợ để nuôi anh nuôi mẹ.

Cũng theo Viễn Châu thì khi người anh mang chiếc áo thiên thanh về quê thì cô em gái đã lìa bỏ cõi đời, trong cuộc ruồng bố của quân viễn chinh, cô cùng với bà con chạy loạn và gục ngã dưới lằn đạn của giặc.

Tuy bài ca viết xong nhưng do thời cuộc (thời Pháp) đã không phổ biến được, mà phải cất giấu và xé bỏ đi đến mấy lần. Ðến khi hòa bình lập lại trên đất nước, ông mới dám phổ biến và đi chào hàng ở các hãng dĩa hát.

Dưới đây là bài vọng cổ “Chiếc Áo Thiên Thanh.”

Thơ:

Anh còn nhớ khi anh ra tỉnh học,
Em chạy theo và căn dặn anh rằng,
Mua cho em chiếc áo thiên thanh,
Em may sẵn đó để dành đón Xuân.

Ca vọng cổ:

1) Anh lẳng lặng nhìn em với vẻ mặt ngây thơ nhưng ửng hồng vì sạm nắng bởi đã hầu quen trong cảnh sống cơ… bần, mười mấy tuổi xuân đã lắm nỗi phong trần. Dầm mưa dãi nắng chân lấm tay bùn chở mạ gánh rơm. Có những đêm Thu bầu trời vằng vặc còn giã gạo dưới trăng, tiếng chày đôi gõ nhịp cầm canh, mái tóc mơ buồn tung bay trước gió.

2) Thơ Vân Tiên:

Em tôi cô gái mười lăm, biết lo dệt lụa chăn tằm sớm trưa, áo dài rách tự năm xưa, muốn may để mặc nhưng chưa sẵn tiền. Em của tôi là một đứa em hiền, một mình em tần tảo để nuôi mẹ già dưới mái lều tranh. Lại còn lo lắng cho anh theo đuổi bút nghiên sách đèn ăn học, ngày đêm âm thầm cầu nguyện với Phật trời cho sớm được thành danh.

3) Khi con thuyền từ từ tách bến anh thấy em còn đứng dưới bóng dừa râm mát, đưa tay vẫy theo anh và một lần nữa ân cần căn dặn: Anh mua cho em nhớ lựa màu thiên thanh có bông hoa lý, để sang năm thi đỗ em sẽ mặc áo mới ra tận cổng làng hãnh diện đón anh. Anh ôi chiếc áo độc nhất của em đã rách cả hai vai sau những ngày chiều sông sớm chợ để nuôi anh nuôi mẹ trong những năm khói lửa tưng bừng.

Ca nhạc rừng khuya:
Ngày về năm xưa,
Anh tìm khắp nơi nhưng không thấy đâu,
Bóng hình em hiền,
Nhìn lại quê xưa, u buồn thê lương,
Mái tranh bơ phờ, một màu điêu tàn,
Nơi cổng làng, cố đưa mắt nhìn,
Nào đâu thấy em hẹn ra đón anh,
Cầm tay chiếc áo xanh dài,
Ðây màu thiên thanh, em vẫn ước ao,
Ôi vắng em anh buồn ngẩn ngơ,
Ngày về cố hương,
Ðôi mắt lệ trào dâng…

Mời độc giả xem Điểm tin buổi sáng Thứ Sáu, ngày 6 tháng 1 năm 2017

5) Trời ôi! Khi hỏi lại người thân mới hay em gái tôi đã chết vì tay giặc, trong buổi hành quân đã hủy hoại kiếp xuân thời. Cầm chiếc áo trong tay anh thốt chẳng nên lời. Em ôi áo mới mua về em chẳng mặc, thân vùi đất lạnh biệt trần gian, cả một bầu trời như nhuộm vẻ tóc tang, cả vũ trụ như quay cuồng trước mắt, suối lệ đầy vơi gan bào ruột thắt bởi ngàn năm đã vắng bóng em hiền.

6) Hò… hơ… chiếc áo thiên thanh gởi anh cất lấy, ráng lo cày cấy nuôi dưỡng mẹ già, từ đây đôi ngả cách xa, núi sông đẫm lệ cửa nhà quạnh hiu… Trời ôi ai cất tiếng hò xa đưa một điệu buồn thê thảm, nhớ em tôi tuổi vừa đôi tám phải thác oan bởi giặc Pháp tham tàn. Em ôi ước vọng của em không bao giờ thành tựu, bởi em đã mang xuống đáy mồ một ảnh hình của một chiếc áo thiên thanh.



Thông báo họp mặt đờn ca tài tử kỳ 9

Hội Cổ Nhạc Miền Nam Việt Nam Hải Ngoại xin thông báo cho các tài tử giai nhân, buổi họp mặt kỳ 9 sẽ được tổ chức lúc 5 giờ 30 chiều Thứ Ba, 10 Tháng Giêng, tại phòng sinh hoạt nhật báo Người Việt, 14771 Moran St., Westminster, CA 92683.

Theo truyền thống xưa nay, khán giả vào xem đờn ca tài tử hoàn toàn miễn phí. Liên lạc trưởng ban tổ chức, ông Lê Quang Thế qua số điện thoại (714) 454-7851.


 

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

MỚI CẬP NHẬT