*Mọi người đều được đếm – Hiến pháp quy định – Đủ đại diện dân cử – Ngân sách $675 tỷ
Nguyễn Việt Linh/Người Việt (tổng hợp)
WESTMINSTER, California (NV) – Chương trình Thống Kê Dân Số (Census) được Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định phải thực hiện mỗi 10 năm để chỉ đếm một lần tất cả mọi người hiện đang sống ở Hoa Kỳ và chỉ một lần nơi họ cư ngụ.
Thống kê dân số lần đầu tiên là năm 1790. Kết quả thống kê mỗi 10 năm được dùng để phân chia lại số ghế dân biểu Hạ Viện cho mỗi tiểu bang. Sau mỗi lần thống kê, các giới chức tiểu bang định lại ranh giới địa hạt bầu cử dân biểu liên bang và tiểu bang tùy theo sự thay đổi dân số.
Ngân sách liên bang, khoảng hơn $675 tỷ, được dành để tài trợ cho các tiểu bang, quận hạt và cộng đồng. Số tiền này đưa ra, dựa vào dữ kiện của thống kê dân số, và dùng để chi tiêu cho trường học, nhà thương, đường sá, cơ quan công cộng và các chương trình quan trọng khác. Luật pháp bắt buộc mọi người làm nhiệm vụ công dân, phải tham gia ghi danh để thể hiện quyền dân chủ và tự hào được kiểm kê dân số.
Dữ kiện thống kê dân số góp phần hữu ích cho đời sống, được người dân và cả chính quyền sử dụng để nâng cao phẩm chất đời sống, bảo vệ người tiêu thụ; và bảo vệ an ninh công cộng, như xây cất, chuẩn bị đối phó trong trường hợp khẩn cấp.
Quyền riêng tư của người tham gia được bảo đảm theo luật định, ngay cả Cục Thống Kê Dân Số cũng không được tiết lộ hay chia sẻ các câu trả lời với bất cứ cơ quan nào khác trong chính quyền. Nhân viên Cục Thống Kê Dân Số phải tuyên thệ bảo mật và có thể bị tối đa năm năm tù hay phạt đến $250,000 hoặc cả hai, nếu vi phạm.
Tham gia Thống Kê Dân Số 2020 rất dễ dàng, vì chỉ gồm chín câu hỏi và có thể trả lời trực tuyến (online), qua điện thoại hay bằng thư.
Muốn trả lời bằng tiếng Việt trực tuyến sau khi nhận được thư với 12 mã số, xin vào https://my2020census.gov. Chọn Tiếng Việt và bắt đầu trả lời cho đến khi hoàn tất, vì nếu trả lời dang dở, khi quay trở lại sẽ phải làm lại từ đầu.
Muốn đọc hướng dẫn bằng tiếng Việt khi trả lời trên giấy, xin vào https://2020census.gov/content/dam/2020census/materials/languages/guides/Vietnamese-Guide.pdf
Các mốc thời gian cần nhớ
Theo Cục Thống Kê Dân Số, Thư Mời Trả Lời Thống Kê Dân Số (2020 Census Questionaire), không có câu hỏi về quốc tịch, đã được gởi về địa chỉ nhà hoặc cơ sở thương mại của cư dân trong tuần lễ từ 12 đến 20 Tháng Ba, 2020.
Từ 26 Tháng Ba đến ngày 3 Tháng Tư, cư dân sẽ nhận được thiệp nhắc nhở.
Nên nhớ ngày 1 Tháng Tư là Ngày Thống Kê Dân Số (Census Day).
Từ ngày 8 đến 16 Tháng Tư: Thư nhắc nhở và Thư Mời Trả Lời câu hỏi trên giấy sẽ được gởi ra lần thứ hai.
Từ ngày 20 đến 27 Tháng Tư: Thư nhắc nhở lần chót sẽ được gởi ra trước khi nhân viên Cục Thống Kê Dân Số (Census Bureau) đích thân đến tận nhà.
Từ Tháng Năm đến Tháng Bảy: Chiến dịch kiểm tra các hộ gia đình chưa tự trả lời.
Những câu hỏi thường gặp
Theo trang my2020census.gov, Thống Kê Dân Số 2020 dựa trên Tiêu Đề 13 của Bộ Luật Hoa Kỳ, Điều Khoản 141,193 và 221. Việc thu thập thông tin này đã được Văn Phòng Quản Lý và Ngân Sách (OMB) phê chuẩn. Số phê chuẩn gồm tám chữ số của OMB là 0607-1006. Nếu không có số phê chuẩn này, cuộc thống kê dân số không thể tiến hành được.
1-Các câu trả lời có được bảo mật và giữ kín không?
-Có. Luật pháp yêu cầu Cục Thống Kê Dân Số Hoa Kỳ phải bảo vệ mọi thông tin của quý vị. Cục Thống Kê Dân Số Hoa Kỳ không được phép công bố các câu trả lời của quý vị theo cách mà có thể nhận dạng được danh tính của quý vị hay hộ gia đình quý vị.
Theo Luật Tăng Cường An Ninh Mạng của Liên Bang 2015, dữ liệu của quý vị sẽ được bảo vệ để tránh khỏi các nguy cơ về an ninh mạng qua cách kiểm duyệt các hệ thống dùng để chuyển dữ liệu của quý vị. Tất cả các dữ liệu gửi đi trên trang mạng đều được mã hóa để bảo vệ sự riêng tư của quý vị.
Tiêu Đề 13 của Bộ Luật Hoa Kỳ bảo vệ tính bảo mật cho tất cả những thông tin của quý vị. Việc vi phạm tính bảo mật của người tham gia khảo sát là một tội liên bang với hình phạt nghiêm khắc, bao gồm án phạt tù liên bang lên đến năm năm, phạt tiền tới $250,000, hoặc cả hai.
Chỉ những cá nhân được cấp phép mới có quyền truy cập vào dữ liệu được lưu trữ, và Cục Thống Kê Dân Số chỉ cấp phép cho một số lượng hạn chế các cá nhân được sử dụng những thông tin mà quý vị cung cấp, những cá nhân này đã tuyên thệ cả đời để bảo mật cho các thông tin của quý vị. Không một cơ quan chính phủ hay tòa án nào có thể sử dụng các câu trả lời của quý vị để chống lại quý vị.
Để biết thêm thông tin về cách chúng tôi bảo mật thông tin của quý vị, hãy truy cập trang mạng của chúng tôi tại census.gov, và nhấp chuột vào “Chính Sách Bảo Mật Cá Nhân và Bảo Vệ Dữ Liệu” (Data Protection and Privacy Policy) ở phía cuối trang chủ. Trang này cũng có thông tin về việc thu thập, lưu trữ và sử dụng những hồ sơ này; nhấp chuột vào “System of Records Notices (SORN)” và tìm “Privacy Act System of Records Notice COMMERCE/CENSUS-5, Decennial Census Program.”
2-Những ai phải hoàn thành Bản Câu Hỏi Thống Kê Dân Số 2020 này?
-Bản Câu Hỏi Thống Kê Dân Số 2020 nên được chủ nhà, hoặc những người thuê nhà hoặc bất cứ ai từ 15 tuổi trở lên có hiểu biết về hộ gia đình này hoàn tất.
3-Làm cách nào để tôi thay đổi câu trả lời của mình?
-Đối với những câu hỏi mà quý vị buộc phải chọn một câu trả lời trong danh sách thì việc nhấn vào câu trả lời khác sẽ thay đổi câu trả lời của quý vị cho câu hỏi đó. Nếu đó là câu hỏi “lựa chọn tất cả câu trả lời phù hợp,” quý vị có thể nhấn vào ô đã được chọn để bỏ lựa chọn đó và xóa câu trả lời đó của quý vị.
4-Sẽ mất bao lâu để hoàn thành bản câu hỏi Thống Kê Dân Số 2020?
-Cục Thống Kê Dân Số ước tính rằng trung bình sẽ mất khoảng 10 phút để hoàn thành bản câu hỏi này.
5-Cục Thống Kê Dân Số sẽ sử dụng thông tin tôi cung cấp như thế nào?
-Theo luật pháp quy định, Cục Thống Kê Dân Số chỉ có thể sử dụng các câu trả lời của quý vị để lập dữ liệu thống kê.
6-Việc hoàn thành Bản Câu Hỏi Thống Kê Dân Số 2020 trên mạng có an toàn không?
-Có. Trong mỗi bản câu hỏi trực tuyến, chúng tôi bắt buộc phải giải thích cho người tham gia khảo sát về tính bảo mật dữ liệu và những luật về bảo vệ dữ liệu (như Tiêu Đề 13, Điều Khoản 9 (a), Bộ Luật Hoa Kỳ).
Theo Luật Tăng Cường An Ninh Mạng của Liên Bang 2015, dữ liệu của quý vị sẽ được bảo vệ để tránh khỏi các nguy cơ về an ninh mạng qua cách kiểm duyệt các hệ thống dùng để chuyển dữ liệu của quý vị. Tất cả những dữ liệu thu thập trực tuyến đều được mã hóa để bảo vệ quyền riêng tư của quý vị, kể cả trong trường hợp hiếm hoi là những câu trả lời của quý vị bị chặn. Nhiều thông tin hơn về chủ đề này có thể được tìm thấy trên trang mạng về Chính Sách Bảo Mật Cá Nhân và Bảo Vệ Dữ Liệu (Data Protection and Privacy Policy) (www.census.gov/privacy).
7-Kết quả sẽ được công bố không?
-Có. Theo luật pháp quy định, Cục Thống Kê Dân Số chỉ có thể sử dụng các câu trả lời của quý vị để lập dữ liệu thống kê. Cục Thống Kê Dân Số Hoa Kỳ không được phép công bố các câu trả lời của quý vị theo cách mà có thể nhận dạng được danh tính của quý vị hay hộ gia đình quý vị.
Cục Thống Kê Dân Số dự định sẽ chia sẻ kết quả của nghiên cứu này với công chúng. Kết quả này sẽ được đưa ra dưới dạng tổng hợp và sẽ không có một thông tin nhận dạng cá nhân nào được công bố. Phẩm chất thông tin là một phần chủ yếu trong việc xét duyệt trước các thông tin mà Cục Thống Kê Dân số sẽ công bố (điều này được mô tả đầy đủ trong Bản Hướng Dẫn Phẩm Chất Thông Tin của Cục Thống Kê Dân Số tại địa chỉ www.census.gov/about/policies/quality/guidelines.html). Phẩm chất thông tin cũng là một phần chủ yếu trong việc thu thập thông tin mà Cục Thống Kê Dân Số tiến hành và được kết hợp vào quy trình phê chuẩn theo Đạo Luật Giảm Thủ Tục Giấy Tờ.
8-Tôi có phải hoàn thành bản câu hỏi Thống Kê Dân Số 2020 cho các thành viên trong hộ gia đình của tôi không?
-Có, quý vị sẽ được hỏi để cung cấp thông tin của từng thành viên trong hộ gia đình.
Thống Kê Dân Số 2020 sẽ hỏi gì?
Thống Kê Dân Số 2020 chính thức khởi đầu, ta hãy xem có những câu hỏi gì trên mẫu Thống Kê Dân Số.
Có chín câu hỏi trên mẫu Thống Kê Dân Số chính, tại địa chỉ: https://tinyurl.com/2020censusquestionnaire
Câu thứ nhất hỏi có bao nhiêu người sống trong hộ gia đình. Với mỗi người trong số đó, có bảy câu hỏi trên mẫu thứ hai. Đây là tất cả những câu hỏi, bắt đầu từ chín câu hỏi từng người trong hộ gia đình:
-Có bao nhiêu người sống trong nhà, căn hộ, hay nhà di động đến ngày 1 Tháng Tư, 2020?
-Có thêm người nào ở đây ngày 1 Tháng Tư mà không được tính ở Câu Hỏi 1?
Câu hỏi này có năm ô với câu trả lời in sẵn, hầu mô tả những người ghi thêm như trẻ em, thân nhân, người giữ trẻ sống chung nhà, khách hoặc, trong ô thứ năm, “không có thêm người.”
-Đây là nhà, căn hộ (apartment) hay nhà di động (mobile home)?”
Ở đây, có bốn ô để điền, từ “sở hữu qua nợ ngân hàng hay tiền vay,” tới sở hữu hoàn toàn, thuê, hay được ở miễn phí.
-Số điện thoại của bạn?
Mẫu ghi rằng chỉ liên lạc với bạn “khi cần cho công viêc chính thức của Sở Thống Kê Dân Số.”
-Câu thứ năm đặc biệt dành cho người trả tiền thuê hay sở hữu nhà, và hỏi tên họ và chữ lót. Từ đó, người này được gọi là “Người Số 1.”
-“Giới tính của Người Số 1.”
Có hai lựa chọn: nam và nữ.
-Câu thứ 7 hỏi tuổi và ngày sanh của Người Số 1.
-Câu thứ 8 hỏi nếu Người Số 1 là “gốc Hispanic, La Tinh, hay Tây Ban Nha?”
Có năm ô để trả lời. Thứ nhất là “Không.” Thứ hai là Mexico, Mỹ gốc Mexico hay Chicano. Thứ ba là Puerto Rico, thứ tư là Cuba và thứ năm là “Có, gốc Hispanic, La Tinh, hay Tây Ban Nha.” Lựa chọn này có khoảng trống để mô tả thêm, như Salvadoran, Dominican, Colombian, Guatemalan, Spaniard, Ecuadorian,…
Lời chỉ dẫn cho câu hỏi này là, “với thống kê này, gốc Hispanic không phải là chủng tộc,” và yêu cầu tiếp tục qua câu hỏi kế tiếp và là câu hỏi chót.
-Chủng tộc của “Người Số 1”
Ở đây, có 15 ô để lựa chọn, cùng với năm chỗ trống để điền thêm về nguồn gốc.
Thí dụ như, sau ô thứ nhất là “da trắng,” điền thêm “thí dụ như, Đức, Ái Nhĩ Lan, Anh, Ý, Ai Cập…”
Ô kế tiếp, “Da Đen hay Mỹ Châu Phi” cũng có hàng trống để ghi thêm. Những thí dụ in sẵn là “Mỹ Châu Phi, Jamaican, Haitian, Nigerian, Somali…”
Ô thứ ba dành cho người Mỹ Dân Tộc hay Người Alaska Bản Địa và yêu cầu viết chữ in tên của “dân tộc chính hay có ghi danh” và cho thí dụ là “Navajo Nation, Blackfeet Tribe, Mayan, Aztec, Native Village of Barrow Inupiat Traditional Government, cộng đồng Nome Eskimo…”
Sau phần này, có 11 ô nữa, dành cho “Trung Quốc, Philippines, Ấn Độ, Á Châu khác, Đại Hàn, Nhật, Hawaii Bản Địa, Samoa, Chamorro, Đảo Thái Bình Dương khác.”
Bên dưới là chỗ trống để yêu cầu “Viết chữ in, thí dụ như, Pakistan, Cambodia, Hmong,…” nếu bạn đánh dấu ô “Châu Á khác.” Hoặc, nếu bạn đánh dấu ô “Đảo Thái Bình Dương khác,” ghi thêm, “thí dụ như, Tongan, Fijian, Marchallese…”
Sau cùng, có một ô nữa, cho “Chủng Tộc Khác,” với chỗ trống đặc biệt ghi “chủng tộc hay nguồn gốc.”
Với những hộ gia đình có nhiều hơn một người, có một mẫu riêng với bảy câu hỏi cho mỗi thành viên của hộ gia đình. Đa phần các câu hỏi giống như với “Người Số 1,” trên đây, bắt đầu từ tên họ.
Nhưng với Câu Số 2, thay vì hỏi có ai khác sống trong nhà, câu hỏi đó là nếu “Người Số 2 sống hay ở nơi nào khác. Tại đây có chín cách trả lời, từ “không” đến tám lựa chọn cho trả lời “có”; ở đại học, trong quân đội, đi làm, trong nhà dưỡng lão, ở với thân nhân, tại nhà nghỉ hè, bị giam (tù) hay “vì lý do khác.”
Câu Số 3 hỏi “Người Số 2” liên hệ thế nào với “Người Số 1”: Có 16 ô để trả lời, từ người phối ngẫu hay bạn đời, với những ô riêng biệt cho người phối ngẫu hay bạn đời cùng giới tính, đến liên hệ gia đình khác nhau, như con trai/gái, con nuôi trai/gái, con ghẻ trai/gái, anh/chị/em, cha/mẹ, cháu nội/ngoại, con rể/dâu, “thân nhân khác,” bạn ở chung, con nuôi chỉ định hoặc “người khác không liên hệ gia đình.”
Bốn câu hỏi còn lại giống như bốn câu cuối hỏi “Người Số 1” về giới tính, tuổi/ngày sinh, gốc và dân tộc Hispanic/La Tinh/Tây Ban Nha.
Cơ quan nhà nước và cộng đồng chi hàng trăm triệu để thu thập thông tin này trong năm nay, và nhiều ngàn tỷ đồng sẽ được phân phối trong thập niên tới dựa trên dữ liệu có bao nhiêu người sống ở đâu cùng những nhu cầu của họ.
Và không chỉ có thế dữ liệu thống kê dân số xác định số thành viên Quốc Hội và số đại cử tri của mỗi tiểu bang. Doanh nghiệp cũng dựa vào dữ liệu thống kê dân số để quyết định đầu tư. Danh sách cứ thêm, thêm nữa.
Dữ liệu thống kê dân số cá nhân của bạn được luật pháp nhà nước bảo mật chặt chẽ tối đa, niêm phong trong 72 năm. (Nguyễn Việt Linh tổng hợp)
