Friday, March 29, 2024

‘Xe xẹp lốp’ bộc lộ yếu kém của Putin và quân đội Nga tại Ukraine

Mai Phi Long/Người Việt (tổng hợp)

KIEV, Ukraine (NV) – Cố Đại Tướng Omar Bradley, tổng tham mưu trưởng đầu tiên của quân đội Mỹ, từng nói: “Nghiệp dư bàn chuyện chiến thuật, chiến lược. Chuyên nghiệp chú trọng tiếp vận.”

Quân Nga rút chạy bỏ lại xác chiến xa đủ loại tại cửa ngõ vào Kiev. (Hình: Aris Messinis/AFP via Getty Images)

Dù qua đời cách đây hơn 40 năm, Tướng Bradley có lẽ đã tiên tri chân dung của ông Vladimir Putin, tổng thống Nga, và phác họa thực trạng quân đội Nga trong cuộc xâm lăng Ukraine. 

Với thất bại không chiếm được Kiev, Tổng Thống Vladimir Putin vụng về phơi bày một bộ máy chiến tranh khổng lồ của Nga bị tê liệt với đoàn quân xa kéo dài 45 dặm bị chặn đứng trước cửa ngõ thủ đô Ukraine. 

Điện Kremlin tưởng rằng sẽ “thắng như chẻ tre,” và chiếm Kiev trong chớp nhoáng, nhưng cuối cùng phải rút lui để lại những xác xe tăng T-72, T-80, niềm tự hào của quân đội Nga, cùng nhiều loại quân xa khác nhau ở ngoại ô thủ đô của Ukraine.

Phân tích những hình ảnh các quân xa Nga bỏ lại tại Ukraine, các chuyên gia khám phá rằng chiến dịch “đánh nhanh thắng nhanh” của ông Putin thất bại chỉ vì lý do rất “nghiệp dư.”

Đó là các xe vận tải quân sự của Nga “bị bể bánh xe.” 

Quân xa vận tải: Xương sống tiếp vận của bất kỳ đạo quân nào

Khi nghĩ về chiến tranh hiện đại, hầu hết mọi người đều nghĩ đến hình ảnh của hỏa tiễn tầm xa, bắn từ vệ tinh, hay các xe tăng tối tân, cùng những chiến binh trong bộ giáp “gồ ghề” như trong phim khoa học giả tưởng.

Những ai mang trong đầu các hình ảnh đầy “ấn tượng” trên hầu như sẽ không bao giờ nghĩ ra rằng tất cả những quân cụ hay chiến binh muốn hoạt động đều phải dựa vào một loại phương tiện vô cùng khiêm tốn: Các quân xa vận tải.

Xe thiết giáp chở quân của Nga có các bánh xe bị “xẹp lốp” phơi bày yếu kém trong hệ thống tiếp vận và bảo trì. (Hình: Ronaldo Schemidt/AFP via Getty Images)

Quân đội cần xe vận tải để di chuyển binh lính ra tiền tuyến cùng với việc tiếp tế lương thực, vũ khí, đạn dược cho chiến binh lẫn các xe tăng, dàn phóng hỏa tiễn cơ động. Các đơn vị tiếp liệu cần xe vận tải chuyên dụng để chở xăng cung cấp cho tất cả các loại chiến xa. 

Rõ ràng, bất kỳ giới chỉ huy quân sự nào không xem trọng các chiếc xe vận tải là tự đào hố chôn toàn bộ đạo quân của chính họ.

Và… dường như thái độ xem thường “xe vận tải” chính là điểm yếu cốt lõi mà quân đội Nga đã để lộ trong cuộc chiến tranh xâm lăng vô cớ vào Ukraine. Đây là kết luận của các chuyên gia qua việc phân tích hình ảnh chiến trường sau khi lực lượng của Moscow rút chạy khỏi Kiev, theo ghi nhận của nhà báo Brad Lendon của CNN.

Hình ảnh quân xa Nga “bể bánh xe” phơi bày tiếp vận yếu kém

Nhiều đoạn video cho thấy quân xa Nga bất khiển dụng vì bị bể bánh xe hoặc nông dân Ukraine dùng xe máy cày kéo thiết giáp hết xăng phơi bày tình trạng thiếu thốn một cách tồi tệ của hệ thống tiếp vận quân sự của Moscow.

Cảnh lính Nga đi tìm thực phẩm tại các cây xăng và cửa hàng đóng kín cho thấy năng lực quân sự của nước này bị hủy hoại, vì phụ thuộc vào lính “nghĩa vụ,” nạn tham nhũng tràn lan, và không có biện pháp hiệu quả để giải quyết bài toán hậu cần.

Ông Trent Telenko, cựu kiểm toán của Cơ Quan Quản Trị Hợp Đồng Quốc Phòng của Ngũ Giác Đài, một trong số những người phân tích các hình ảnh để tìm manh mối cho biết cuộc chiến đã diễn ra như thế nào. 

Cảnh người dân Ukraine leo lên một chiếc xe tăng T-72 bị quân Nga bỏ lại vì hết xăng. (Hình: Chụp qua màn ảnh TikTok @vladimirvanin1)

“Vũ khí không phải là xe tăng, mà là các viên đạn đại bác từ xe tăng bắn ra,” ông Telenko giải thích với CNN. Ông nói các quả đạn đại bác đó được vận chuyển đến đơn vị xe tăng nhờ những chiếc xe vận tải.

“Cũng như thực phẩm, nhiên liệu, vật dụng y tế, và thậm chí cả binh lính, sự hiện diện của tất cả quân nhu, quân dụng, nhiên liệu, vũ khí đều dựa vào tiếp vận, và tiếp vận dựa vào các xe vận tải,” ông Telenko phân tích. “Chỉ cần phân tích những chiếc xe vận tải bất khiển dụng mà quân Nga bỏ lại tại Kiev là chúng ta có thể thấy Moscow sở hữu và quản trị một hệ thống tiếp vận tồi.”

Các hỏa tiễn tối tân trở thành vô dụng chỉ vì dàn phóng bị “xẹp bánh xe”

Ông Telenko phân tích hình ảnh một chiếc xe chở hoả tiễn, loại Pantsir S1, còn nguyên vẹn, không bị đạn bắn, chỉ có các bánh xe bẹp dí. 

Đương nhiên, chiếc xe trị giá hàng triệu đô la cùng với toàn bộ số vũ khí mang theo, trở thành vô dụng hoàn toàn, vì không còn khả năng chiến đấu.

Với một quân xa đắt tiền như vậy, việc bảo trì được dự đoán phải là ưu tiên một. 

Tuy nhiên, bánh xe lại “sụm” chỉ sau vài tuần ngắn ngủi trên chiến trường, chỉ còn là “một đống sắt vụn,” theo ông Telenko.

Nếu các chiếc quân xa đắt tiền như thế không được di chuyển thường xuyên, thành phần cao su trong bánh xe sẽ bị thoái hoá trở nên giòn và thành bánh dễ bị nứt và rách. Và với những vết nứt, hơi sẽ thoát ra dần, bánh xe sẽ mềm.

Dân quân Ukraine kiểm tra một chiếc xe vận tải Nga “xẹp bánh” bị bỏ lại. (Hình: Twitter@Arslon_Xudosi)

“Khi bánh xe hoạt động trong tình trạng áp suất hơi thấp, và đặc biệt trong tình trạng lầy lội vì tuyết tan vào mùa Xuân ở Ukraine, chuyện bánh xe phải ‘sụm xuống’ là điều không ngạc nhiên,” chuyên gia đánh giá quân cụ Telenko nhận định.

Đối với ông Telenko, người trong hơn một thập niên chuyên về các vấn đề bảo dưỡng trong đội xe vận chuyển của quân đội Mỹ, tình trạng “bể bánh” của các chiếc Pantsir S1 là một sai lầm cốt lõi từ các nhà hoạch định chính sách và chiến lược từ phía trên. “Nếu không có kế hoạch bảo trì cho một chi tiết trọng yếu của một chiếc xe, thì rõ ràng toàn bộ ‘hạm đội’ quân xa vận tải cũng bị xem thường.”

“Nghiệp dư bàn chiến lược, chuyên nghiệp chú trọng tiếp vận”

Câu nói nổi tiếng trên của danh tướng Omar Bradley, trong thời Thế Chiến 2, là quan điểm mà chuyên gia Telenko thể hiện.

Trong những bức hình “khét tiếng” hồi đầu cuộc chiến, ai cũng thấy một đoàn xe dài 45 dặm, bao gồm đủ loại xe tăng, xe bọc thép, xe kéo đại bác, xe chở quân của Nga bị kẹt, sa lầy, cách Kiev khoảng 19 dặm, mà nguyên do “không chỉ là bị quân Ukraine phục kích, mà còn có vấn đề trục trặc máy móc,” theo Bộ Quốc Phòng Anh đánh giá.

“Nghiệp dư bàn chuyện chiến thuật, chiến lược. Chuyên nghiệp chú trọng tiếp vận,” câu nói để đời của Tướng Omar Bradley, tổng tham mưu trưởng quân đội Mỹ đầu tiên. (Hình: Keystone/Getty Images)

Hồi Tháng Ba, ông Lloyd Austin, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ, nói với ký giả Don Lemon của CNN rằng Nga đã “mắc sai lầm” và “đang vất vả với công tác tiếp vận.”

Mới đây, một giới chức quốc phòng cấp cao khác cho biết người Nga vẫn chưa giải quyết được “các vấn đề về tiếp vận và những hỏng hóc hệ thống đang tồn tại” và chắc chắn rằng Moscow không thể tăng cường lực lượng ở miền Đông Ukraine “với bất kỳ tốc độ nào.”

Vấn nạn lính “nghĩa vụ” và tình trạng tham nhũng

Theo các chuyên gia, gốc rễ của “thảm họa” tiếp vận quân sự của Nga phát xuất từ vấn nạn: Chế độ lính nghĩa vụ quân sự và tham nhũng.

Theo Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế (CSIS) khoảng 25% quân số của quân đội Nga là lính nghĩa vụ, thậm chí nhiều chuyên gia tin rằng con số có thể cao hơn vì nghi ngờ có một số lượng binh sĩ không thuộc thành phần phải thi hành nghĩa vụ mà bị ép buộc hoặc bị “lừa” nhập ngũ.

Các lính Nga thi hành “nghĩa vụ quân sự” phần lớn phục vụ trong khoảng thời gian một năm, họ giữ các cấp bậc thấp và đảm nhiệm nhiều vị trí trong hệ thống hậu cần, bao gồm cả bảo trì quân xa.

“Không ai có thể học được bất cứ điều gì trong một năm về việc duy trì sự vận hành của một hệ thống quân sự,” ông Telenko nói.

“Những người lính nghĩa vụ cũng có rất ít động lực vì họ biết rằng thời gian phục vụ của họ chỉ trong một thời gian hạn chế,” theo quan sát của ông Telenko.

Một giới chức quốc phòng cấp cao của Mỹ cho biết Washington nhận thấy có nhiều vấn đề về “tinh thần” trong hàng ngũ “lính nghĩa vụ,” thành phần này chiếm “gần một nửa” lực lượng của Nga ở Ukraine, theo CNN.

Xe tăng Nga bị tiêu diệt tại cửa ngõ Kiev. (Hình: Genya Savilov/AFP via Getty Images)

“Chúng tôi có bằng chứng, thậm chí là bằng chứng gần đây, rằng các thanh niên thi hành nghĩa vụ này vỡ mộng về cuộc chiến này. Họ không được cung cấp thông tin đúng, không được đào tạo đúng cách, không sẵn sàng, không chỉ về thể chất mà còn chưa sẵn sàng về tinh thần cho những gì sắp xảy ra cho họ,” giới chức Mỹ nhận định.

Ngược lại, trong quân đội Mỹ, việc bảo dưỡng xe do một lực lượng riêng thực hiện, bao gồm hạ sĩ quan tình nguyện, các trung sĩ và hạ sĩ chuyên nghiệp, những người gia nhập quân ngũ dài hạn và có chế độ lương bổng cùng thăng cấp tương ứng.

Ngoài vấn nạn chế độ nghĩa vụ quân sự vừa kể, tệ nạn tham nhũng mà các chuyên gia cho rằng đã đeo bám quân đội Nga trong nhiều năm cũng là một nguyên nhân.

Hồi Tháng Ba, ông Matthew Stephenson, giáo sư trường luật của đại học Harvard University và là tổng biên tập của Blog chống tham nhũng toàn cầu, có viết rằng “tham nhũng có tác động ăn mòn đặc biệt đối với việc bảo trì và cung cấp hậu cần của quân đội Nga.”

Ông Stephenson viết: “Tất cả những vấn đề mà các chuyên gia chống tham nhũng và các chuyên gia an ninh quốc gia nhấn mạnh trong nhiều năm trước, bây giờ dường như đang bộc lộ rõ ràng trong cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine.”

Tham nhũng, dưới hình thức tham ô hoặc hối lộ, dẫn đến việc mua các phụ tùng, thiết bị không đạt tiêu chuẩn, ví dụ như giao hợp đồng mua thiết bị hoặc bảo trì cho một nhà cung cấp kém chất lượng, để nhận “lại quả.” 

Hoặc người chịu trách nhiệm phân bổ ngân sách bảo trì hoặc mua sắm quân trang, quân dụng báo cáo toàn bộ số tiền được ngân sách đã được chi tiêu cho các sản phẩm hoặc dịch vụ có chất lượng cao, nhưng sau đó lại mua các sản phẩm chất lượng thấp và bỏ túi phần chênh lệch.

Theo chuyên gia Telenko quan sát, một số hiệu ứng về tình trạng tham nhũng trong quân đội Nga hiện đang được thấy rõ trên chiến trường. “Số tiền lẽ ra phải được dùng để bảo trì ‘có thể đi vào túi’ các sĩ quan phụ trách lính nghĩa vụ, những tay mơ bắt tay vào việc bảo trì các xe vận tải.”

Thất bại tại Kiev, ông Putin phơi bày yếu kém chiến lược quân sự và năng lực tiếp vận của quân đội Nga. (Hình: Chris McGrath/Getty Images)

Putin còn là “tay mơ” trước một chiến dịch quân sự tầm vóc lớn

Tất cả những vấn đề nêu trên làm trầm trọng thêm các vấn đề tiếp vận mà Moscow đang phải đối mặt với khoảng cách rộng lớn trong việc tiếp vận cho lực lượng viễn chinh của họ trong cuộc chiến xâm lăng Ukraine.

Các chuyên gia tiếp vận cho biết phạm vi hoạt động hiệu quả cho các xe vận tải quân sự nằm ở khoảng cách 90 dặm tính từ kho chứa đến khu vực tiền tuyến.

Ukraine có diện tích lớn hàng thứ nhì Âu Châu, khoảng 233,031 dặm vuông, điều này có nghĩa là càng tiến sâu vào lãnh thổ nước này, Nga càng phải liên tục thiết lập thêm các kho tiếp vận để cung ứng cho lực lượng tác chiến.

Các vụ xâm chiếm lãnh thổ mà quân Nga thực hiện dưới thời Tổng Thống Putin nằm ở tầm vóc khu vực cấp “tỉnh” như bình định vùng Chechnya (4,750 dặm vuông), chiếm tỉnh Nam Ossetia (3,089 dặm vuông) và tỉnh Abkhazi (3,344 dặm vuông) của Georgia năm 2008, và bán đảo Crimea (10,425 dặm vuông).

Ông Putin chưa có kinh nghiệm xâm lăng một quốc gia, như Ukraine, có diện tích lớn hơn gấp 50 lần so với Chechnya, 75 lần so với Nam Ossetia, và 20 lần so với bán đảo Crimea.

Lòng quả cảm của ông Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine, thu phục sự ngưỡng mộ toàn thế giới. (Hình: Ronaldo Schemidt/AFP via Getty Images)

Tiếp vận yếu kém, Nga sẽ chuốc thất bại khi xâm lăng Ukraine

Sự kiện Nga phải rút lui không thể chiếm Kiev cho thấy Moscow không còn lựa chọn nào khác trước tình cảnh đạo quân xâm lăng bị mất một số lượng đáng kể xe vận tải quân sự.

Để sản xuất số lượng xe vận tải bù lại những chiếc bị hư hỏng có thể mất ít nhất sáu tháng. Trong khoảng thời gian dài đó, toàn bộ quân đội Nga tiếp tục bị đe doạ và lãnh thiệt hại khi không có đủ nguồn tiếp vận.

“Tôi không thể hiểu làm thế nào mà người Nga có thể duy trì vị trí hiện tại, chứ chưa cần nói đến việc thực hiện bất kỳ hành động tấn công nào nữa với tình trạng kém cỏi hiện nay của đội xe vận tải của họ,” ông Telenko nhận xét. “Xe vận tải luôn là xương sống của tất cả mọi quân đội, và nếu không có đủ xe, lực lượng hậu cần phải tiếp vận bằng cách ‘vác vai đi bộ.’” 

Chuyên gia tiếp vận Telenko tiên đoán: “Và nếu ‘đi bộ’ thì điều chắc chắn là người Nga không thể chiến thắng.” [đ.d.]

MỚI CẬP NHẬT