PHÁP (NV) – Trong 24 đội ở Euro 2016, hai đội đã khởi đấu áp dụng đội hình với 3 hậu vệ. Một trong hai đội ấy, Walres, đã vào tới vòng bán kết. Đội kia, Ý, bị loại ở vòng tứ kết khi đối thủ, Đức, cũng đã chuyển thành đội hình với 3 hậu vệ để đối phó.
Như vậy phải chăng các trận đấu quốc tế sẽ trở thành mẫu mực cho những trận câu lạc bộ?
Không hẳn như vậy vì có những khác biệt lớn giữa trận quốc tế và trận câu lạc bộ, trình độ kỹ thuật ở các trận câu lạc bộ tiến xa hơn trận đấu quốc tế và nguồn gợi ý thường chỉ đi theo một chiều.
Thành tích cao của đội hình 3 hậu vệ như Wales và Ý đã thể hiện không nói lên gì nhiều hơn là tính cách thụ động của bóng đá hiện nay.
Hai năm trước ở World Cup Brazil, Hòa Lan dùng chiến thuật phòng ngự phản công với đội hình 3-5-2 đã vào đến bán kết.
Đội hình 3-5-2 nổi lên từ thập niên 1980 nhưng đã mất hấp dẫn vào cuối thập niên 1990 khi hệ thống 1 cầu thủ tiền đạo trở nên thông dụng hơn. Luận lý của hệ thống này là, không cần có hai tiền đạo cánh thì hàng hậu vệ không cần phải có tới 4 cầu thủ để phòng thủ. Một hậu vệ được đẩy lên tuyến trên, tuyến tiền vệ, để hoạt động trong khu vực trung tuyến. Ba hậu vệ còn lại sẽ đương đầu với hai tền đạo đối phương, hai có nhiệm vụ bám sát và một – libero – đảm nhận trách nhiệm bọc lót.
Nhưng nếu đối phương chỉ chơi với một tiền đạo thì hàng hậu vệ có tới 3 để ngăn chặn. Tuy nhiên trường hợp này lại thiều người ở tuyển giữa, đặc biệt là nếu đối phương tấn công trên diện rộng với đội hình 4-3-3 hay 4-2-3-1 thì có thể bị dồn vào thế bị động.
Trong trận đấu, rất thường khi một đội kiểm sát bóng tới 65% hay 70% và đối phương vẫn có thể chống trả hữu hiệu dù chỉ kiểm soát bóng 30%. Phòng ngự chặt chẽ, bảo vệ được không gian và chỉ để cho đối phương giao chuyền ở trung tuyến nhưng không thể xuống sâu hơn không phải là chuyện khó khăn, và sẵn sàng chớp cơ hội để phản công nhanh.
Trong thực tế của một trận đấu, lý thuyết chiến thuật là một chuyện, nhưng khả năng của cầu thủ mới là chính yếu. Ý và Wales dùng đội hình 3 hậu vệ vì họ có những cầu thủ thích hợp cho vai trò ấy. Khi đó đẩy một cầu thủ lên tuyến trên sẽ giúp rất nhiều cho hàng tấn công hơn là để tới 4 cầu thủ ở hàng phòng thủ.
Sự chọn lựa và thay đổi đội hình thích nghi với hoàn cảnh trong trận đấu là điều mà những huấn luyện viên phải tính trước. Không bao giờ có một đội hình lý tưởng cho riêng đội mình, yếu tố quan trọng phải nhận ra là đối phương lúc đó đang ở trong tình thế tấn công hay phòng thủ. Vì vậy 3-5-2 là một đội hình dễ chuyển hóa hơn là 4-3-3 hay 4-2-4, một đội hình mà nay rất ít đội còn áp dụng.
Huấn luyện viên Đức Joachim Low quyết định chuyển đội hình qua giống như Ý là một phản ứng bị động, nhưng đã đưa đến kết quả dẫn trước Ý 1-0. Tỉ số ấy có thể không thay đổi cho đến cuối trận nếu Đức không phạm lỗi lầm để bị một trái phạt đền, và cuối cùng chỉ thắng Ý qua màn đá luân lưu tới trái thứ 9.
Kết luận, nếu 3-5-2 đã chứng tỏ có hiệu quả qua một số trận Euro 2016, thì cũng chưa hẳn là một đội hình sẽ được nhiều huấn luyện viên chọn lựa trong tương lai. (HC)