Trần Yên Hòa
Tôi không nhớ tôi quen biết Nhà thơ Trần Văn Nam khi nào – tôi muốn gọi anh là nhà thơ hơn là nhà nghiên cứu, nhà triết học (anh đã nghiên cứu viết ra 2 cuốn sách dày cộm mới đây). Bởi vì anh làm thơ và có nhiều bài thơ hay.
Có thể cũng do anh Đạm Thạch và Thành Tôn kết nối những người bạn văn hiền lành chân chất chúng tôi thành một nhóm, nhưng thời gian chính thức gặp, quen, đi ăn chung và cà phê thường xuyên vào thời điểm nào, tôi không nhớ rõ.
Trước đó rất lâu, có thể trước năm 1975, tên Trần Văn Nam có lướt qua trong đầu tôi, hình như ở Khởi Hành, Thời Tập của Viên Linh hay đâu đó…Tôi không chú ý lắm, vì tên Trần Văn Nam thường viết nghiên cứu, triết hay một vài bài thơ, chưa để tác động sâu đậm vào tôi.
Khi quen anh, tôi biết thêm Trần Văn Nam là một người yêu đọc sách, anh tìm tòi nghiên cứu về tác phẩm, tác giả, cũng vì vậy mà anh đã cho in 2 quyển sách về nghiên cứu văn học, cuốn nào cũng dày trên năm, sáu trăm trang, đầy đặc cả chữ.
1. Trong Dòng Cảm Thức Văn Học Miền Nam Phân Định Thi Ca Hải Ngoại. Sưu Tầm và Tiểu Luận của Trần Văn Nam, 556 trang.
2. Tiếp nối dòng cảm thức văn học sau năm 1975 (556 trang).
Đây là một công trình rất đồ sộ mà Trần Văn Nam đã dày công nghiên cứu. Hầu như những tác giả quen thuộc ở hải ngoại có sáng tác thơ, văn, anh đều để mắt tới. Anh viết với tấm lòng thương yêu quý mến các bạn văn.
Trong 2 quyển sách nhà nghiên cứu Trần Văn Nam in ra, phần lớn là anh dành biếu cho bạn bè. Anh muốn đem những nghiên cứu của mình về các tác giả quen biết, giới thiệu đến với bạn bè, bạn đọc.
Đó là nói về 2 cuốn sách đồ sộ mà tác giả Trần Văn Nam đã trình làng, nhưng trước đó, khi anh còn học ở Đại Học Văn Khoa Sài Gòn, Khoa Triết, (anh tốt nghiệp cử nhân Triết) hay khi anh đã ra trường đi dạy học, anh đã có xuất bản mấy tập thơ.
Thơ anh cũng mang màu sắc triết học, khó đọc, nhưng đọc kỷ, rất hay, sâu sắc về ngôn từ.
Anh có một bài thơ viết về dòng sông Cửu Long, một bài thơ hay, mà tôi, cả các anh Phạm Phú Minh, Thành Tôn cũng đều khen hay…
Tôi xin ghi một số đoạn:
Ngược Dòng Vạn Dặm Trường Giang
Dòng sông không phải bắt nguồn từ không gian
Của bình nguyên tuyết trắng
Qua rừng núi bạt ngàn
Dòng sông đã bắt nguồn từ thời gian
Do tình thương quá khứ
Do muôn trùng kỷ niệm miên man.
Phải, dòng nước tâm tư ra đi từ đất lành
Vang xa tiếng hát ru con của quê hương thời tuổi mộng
Bên cầu tàu Mỹ Tho đèn lu đèn tỏ
Nhớ về Sài Gòn đèn ngọn đỏ ngọn xanh
Phải, ngọn nguồn sẽ khởi hành từ quê hương
Tất cả sẽ được kể từ dĩ vãng
Câu chuyện một dòng sông sẽ không đi về cửa biển
Chín Con Rồng sẽ bơi ngược tạm biệt trùng dương…
Dẫn khởi kể từ quê tôi có hàng dừa xanh trường cửu
Những đồng bằng cũng rợp bóng cò bay
…
Xuyên Á Xuyên Á
Ngược dòng mà đi, dòng sông muôn dặm
Chảy dọc trời xa: giải nước khổng lồ
Mặt trăng đỏ lừ chặn đường qua biên giới
Và võ vàng trên điêu tàn phế tích hư vô.
Ngã ba biên giới, ngã ba cuộc đời
Nước chảy mông mênh nước lên Biển Hồ
Đường chia đất đai, đường chia dân tộc
Những cuộc tranh hùng là xương trắng khăn sô.
Hỡi bí mật Đế Thiên, hỡi linh thiêng Đồng Tháp
Nước của tình thương xuyên qua bao nhiêu thế kỷ?
Vượt lên bao nhiêu cơ đồ?
Hai dân tộc mong tìm đường thân thiện
Nhạc của đại hòa trên sóng nước mấp mô…
….
Trong suốt hơn mười lăm năm, quen biết anh, được làm bạn với anh, tôi rất quí mến anh. Nhóm chúng tôi có năm anh em: Phạm Phú Minh, Thành Tôn, Trần Văn Nam, Đạm Thạch, Trần Yên Hòa, thường hẹn nhau, cứ hai (02) tuần một lần, chúng tôi gặp nhau ở một quán ăn nào đó, cùng ăn sáng, rồi sau đó qua cà phê Factory (Brookhurst – Mc Faden), uống cà phê.
Hơn 15 năm như vậy, tạm coi là thường xuyên, anh không bỏ sót lần hẹn nào. Anh Trần Văn Nam dù ở rất xa, tận Walnut City, CA, đi xuống cà phê Factory cũng từ 45-50 phút, vậy mà anh không có lần nào anh sai hẹn, kể cả những tuần chúng tôi không có hẹn, anh cũng lái xe xuống, vào quán Factory uống một ly nước cam, nói chuyện với anh em văn nghệ quen biết một chút rồi về. Có thể nói là cho đỡ nhớ bạn bè cũng nên.
Và những cuộc gặp mặt, ra mắt sách, của tôi (TYH) hay của Phan Xuân Sinh (2015), Phạm Quốc Bảo (2016), Viên Linh (2017), Nguyễn Đức Tùng (2017), anh đều không bỏ sót. Tình bạn, tình anh em văn nghệ với anh, rất quý giá… Những buổi gặp gỡ của anh em ở xa về thăm Cali như Song Thao (2011), Nguyên Minh, Trương Văn Dân, Mã Lam (từ VN qua, 2014, 2016, 2017), Trần Phù Thế, Lâm Hảo Dũng (2015), Luân Hoán (2016), Trần Hoài Thư (20…) Trần Doãn Nho (2017), Nguyễn Hàn Chung (2017), anh đều có mặt… Nghĩa là anh em có cuộc vui nào, cuộc họp mặt nào, “hú” anh một tiếng là anh có mặt ngay…
Sau này, cũng khoảng 6 tháng trở lại đây, anh than mệt, ăn không ngon, nên anh chỉ ghé cà phê Factory để uống nước cam và ngồi chơi với chúng tôi.
Từ đó, sức khỏe anh yếu dần đi.
Mỗi lần ngồi chung uống cà phê với anh, anh thấy một người bạn nào đó mà anh quen, trong giới văn nghệ, anh đều hỏi chuyện và tìm cách biếu sách.
Hình như đó cũng là một thú vui, khi sách của mình được đến tay bạn đọc.
Trước đây, khi anh thực hiện và in cuốn sách “Tiếp nối dòng cảm thức văn học sau năm 1975”, anh có nhờ một người bạn, thực hiện lay-out và in trên Amazon, nhưng anh chờ đợi quá lâu, sách chưa thực hiện xong. Anh bèn tìm cách mày mò trên internet, tìm ra cách lay-out cho đúng khổ, cũng như cách làm bìa. Và anh liên lạc thẳng với Amazon để in. Kết quả, cuốn sách của anh được ra đời. Thế là anh đã biết qua cách thực hiện và gởi in ở Amazon. Sự thành công đó, anh vui vẻ khoe với chúng tôi, như một kỳ công. Tôi rất thán phục tinh thần học hỏi và đam mê sách của anh, (anh đã 77, 78 tuổi rồi). Cuốn sách của anh đã được anh in nhiều lần, mỗi lần mấy chục cuốn đem biếu cho bạn văn. Trên xe anh lúc nào cũng có những cuốn sách mới, có sẳn những bì thư vàng lớn, và bút mực, để khi anh định biếu cho ai, anh ghi ngay tại xe, đem biếu.
Tôi muốn học anh cách thực hiện và in sách trên Amazon, anh vui lòng chỉ dẫn. Hẹn anh nhiều lần, nhưng tôi vì có những bận bịu công việc gia đình, nên cứ trì hoãn. Mãi đến…cách đây khoảng 2 tháng, mới có dịp mời anh đến nhà, để nhờ anh. Tôi nhớ, hôm đó, vào ngày Thứ ba (Tuesday), anh chạy xe từ Walnut xuống Anaheim, hẹn nhau 10 am, mà trước khoảng 10 phút, anh đã có mặt tại nhà tôi. Tôi chỉ chỗ anh đậu xe và đưa anh vào nhà.
Anh hướng dẫn tôi. Chúng tôi cùng nhau thực hiện những điều mà Amazon yêu cầu để in sách. Anh rất tận tụy và có lòng, hướng dẫn rất tường tận. Sau đó, anh cùng tôi uống mỗi người một ly rượu đỏ, cũng như ăn bún cari gà do bà xã tôi đã làm sẳn. Hôm đó, anh khen bún ngon, nhưng miệng anh đắng quá, chỉ ăn ít thôi. Tôi thì vô tư, cứ nghĩ anh mệt. Chuyện anh ăn không được khiến người anh xuống ký, đó chính là triệu chứng của bịnh ung thư sau này của anh…
Sau đó, chúng tôi đồng ý là cùng nhau thành lập Nhà Xuất Bản Bạn Văn, sẽ đứng ra chịu trách nhiệm lay-out, và in ấn cho các bạn văn khắp nơi, có tác phẩm mà không biết in ở đâu. Chúng tôi sẽ làm mọi công đoạn từ A-Z, để có sách gởi đến tận tay tác giả, dù tác giả chỉ cần in 20, 30, hay 50 cuốn, chúng tôi đều thực hiện, với giá rẻ nhất. Còn những độc giả muốn có sách, thì có thể đặt hàng ngay trên Amazon, sách sẽ được gởi đến nhà. Số tiền thu được từ Amazon chi trả, chúng tôi sẽ gởi ngay đến cho tác giả có sách in…
Bây giờ thì nhà thơ Trần Văn Nam đã ra đi, tôi nghĩ những ngày sau này tôi sẽ cố thực hiện tiếp ý nguyện của anh, là thành lập nhà xuất bản Bạn Văn, in sách trên Amazon, cho các tác giả có nhu cầu muốn in tác phẩm của mình, với điều kiện thuận lợi nhất.
Bản tính anh Trần Văn Nam rất hiền lành, chân thật. Nhiều lúc có vấn đề gì đó chúng tôi hay nói đùa vui với anh, mà anh cứ tưởng là thật, hỏi đi hỏi lại mãi. Quê anh ở Bến Tre, nhưng tuổi thơ anh sống nhiều ở Nha Trang, có lẽ nhờ đất đai hiền hòa của hai quê này cộng lại, tạo nên một Trần Văn Nam hiền hòa.
Tôi yêu mến anh, và chúng tôi, những người bạn, yêu mến nhau, có lẽ cũng vì những điều hiền lành, chân thật đó./.
Trần Yên Hòa