SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Hôm 23 Tháng Hai, báo Tuổi Trẻ ở Sài Gòn phải gấp rút gỡ tin Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ viên tịch chỉ vài phút sau khi báo này đăng tải.
Hiện truy cập vào đường dẫn bài này, người ta chỉ thấy dòng thông báo “nội dung không tìm thấy hoặc không còn tồn tại” và “lỗi 404.”
Tuổi Trẻ tuy là tờ báo của “Thành Đoàn Thanh Niên Cộng Sản TP. Hồ Chí Minh” nhưng là tờ báo in có số lượng lớn và đông độc giả vào hạng nhất tại Việt Nam.
Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ, Đệ Ngũ Tăng Thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, vừa viên tịch vào lúc 9 giờ 30 phút tối (giờ địa phương) Thứ Bảy, 22 Tháng Hai, tại chùa Từ Hiếu, quận 8, Sài Gòn, hưởng đại thọ 93 tuổi.
Bài báo bị gỡ của báo Tuổi Trẻ dẫn nguyên văn bản tin hiện vẫn có thể truy cập trên trang web Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam và báo Giác Ngộ Online.
Theo đó, Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ được mô tả “là nhà phiên dịch của nhiều bản kinh, sáng tác, biên soạn nhiều tác phẩm, đặc biệt bộ ‘Phật Quang Đại Từ Điển’ đồ sộ đã được xuất bản chính thức trong nước, cùng một số tác phẩm Phật học và văn học Phật giáo do biên dịch từ Hán văn và Anh ngữ đã được tái bản gần đây, góp nguồn tham khảo về nghiên cứu cho người học Phật.”
Vị hòa thượng, Đức Tăng Thống của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất được cho là nhân vật kỳ cựu trong giới bất đồng chính kiến, từng bị CSVN bỏ tù 8 năm và suốt mấy chục năm bị giam lỏng tại Thanh Minh Thiền Viện. Do vậy, từ nhiều năm qua, các báo nhà nước hiếm khi đưa tin về ông, nếu có đưa thì phải theo định hướng tuyên truyền của Ban Tuyên Giáo.
Tường thuật gần nhất về Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ trên báo nhà nước là bài “Hãy sống như cuộc đời một nhà tu hành lương thiện!” được đăng trên ấn phẩm Ngày Nay của báo Nhân Dân hồi Tháng Mười, 2018.
Bài của tác giả Tư Nguyên mô tả ông là “nhân vật chống đối, luôn lớn tiếng vu cáo chính quyền đàn áp Phật giáo,” và kết luận rằng “nỗ lực chống đối của ông rốt cuộc chỉ là vô bổ.”
Tương phản với sự im lặng của truyền thông nhà nước, một số blogger nổi tiếng trong giới xã hội dân sự bày tỏ sự đau buồn trước tin Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ viên tịch.
Nhạc sĩ Tuấn Khanh, tác giả của nhiều ca khúc về đề tài xã hội, điểm lại di sản của vị hòa thượng và bình luận trên trang cá nhân: “Sự ra đi của Hòa Thượng Thích Quảng Độ là sự mất mát lớn của Phật giáo Việt Nam, giữa lúc các hoạt động giả tôn giáo được tổ chức mạnh mẽ để huyễn hoặc dân chúng từ sự yểm trợ của nhà nước vô thần.”
Trong khi đó, Luật Sư Lê Công Định nhận xét trên trang cá nhân rằng vị hòa thượng là “một nhân vật vĩ đại tạo nên dấu ấn và chuyển biến lớn trong lịch sử Việt Nam hiện đại.”
Luật Sư Định viết thêm rằng ông “mãi nhớ đến hình ảnh của Thầy Thích Quảng Độ vào ngày 17 Tháng Bảy, 2007, khi người đến thăm bà con từ nhiều địa phương khác nhau đang tập trung trước trụ sở văn phòng 2 cơ quan Quốc Hội tại Sài Gòn, để phản đối chính sách giải phóng, đền bù đất đai bất nhân của nhà cầm quyền.”
Liên quan đến sự kiện này, tờ Wall Street Journal thời điểm đó đã đưa tin về Hòa Thượng Thích Quảng Độ trong bài “Headache in Hanoi” (Đau đầu ở Hà Nội).
Theo bài báo, “ông Thích Quảng Độ góp phần cứu trợ, ủng hộ dân oan đòi đất cũng như kêu gọi “chấm dứt cái nạn độc quyền cai trị” tại Việt Nam.
Tờ báo bình luận rằng đây là lần đầu tiên mà các khiếu kiện về đất đai được hội tụ lại với phong trào nhân quyền và có thể là chỉ dấu cho dân oan nhận thức rằng việc khiếu kiện đất đai “có liên quan đến các nguyên lý trừu tượng như tự do và dân chủ” và khiến đảng CSVN phải “đau đầu.” (N.H.K)