HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Nửa tháng sau vụ cháy khiến hơn 27 kg thủy ngân phát tán ra môi trường làm hàng ngàn người dân phải sơ tán do sợ nhiễm độc, hôm 12 Tháng Chín, nhà chức trách Hà Nội mới tẩy độc nhà kho của Công Ty Cổ Phần Bóng Đèn Phích Nước Rạng Đông.
Báo VNExpress tường thuật: “Lực lượng tẩy độc gồm binh sĩ Binh Chủng Hóa Học, người của Sở Tài Nguyên-Môi Trường, Công Ty Urenco 10. Gần 10 xe chuyên dụng của Binh Chủng Hóa Học và khoảng 70 người đã đến hiện trường. Bộ Tư Lệnh Hóa Học sẽ hướng dẫn, giám sát toàn bộ quá trình thu gom, xử lý chất thải do vụ cháy để lại cũng như quy trình tẩy độc và kinh phí do Công Ty chi trả.”
Trước đó, thông báo do Tổng Cục Môi Trường, Bộ Tài Nguyên-Môi Trườn CSVN phát đi ghi: “Trong vụ cháy nổ tại nhà kho Công Ty Rạng Đông xảy ra đêm 28 Tháng Tám có 480,000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy có sử dụng thủy ngân lỏng được xác định có độc tính cao hơn viên Amalgam. Hầu hết lượng thủy ngân trong các bóng đèn đã phát tán ra môi trường cùng với khói và khí thải của đám cháy, ước tính phạm vi phát tán tối đa của khói thải khoảng 1.5 km, phạm vi ô nhiễm khoảng 200 mét tính từ tường rào của công ty và theo hướng gió có thể ảnh hưởng đến khoảng cách 500 mét.”
Liên quan đến việc tẩy độc kho Rạng Đông, báo điện tử Dân Trí hôm 9 Tháng Chín dẫn lời trấn an của Phó Giáo Sư, Tiến Sĩ Trần Chương Huyến, cựu giảng viên khoa Hóa Học, Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên: “Người dân ở phường Hạ Đình không nên quá lo lắng về ô nhiễm thủy ngân sau vụ cháy này. Lượng thủy ngân phát ra môi trường khoảng 30 kg từ vụ cháy ở Công Ty Rạng Đông so với thủy ngân ở các bãi đào đãi vàng thì chưa ăn thua gì. Phát tán thủy ngân sau vụ cháy rồi rơi xuống đất, nước như vậy sẽ có ảnh hưởng đến môi trường sống, nhưng tình trạng này diễn ra kéo dài chứ không phải cấp tính.”
Các báo nhà nước cũng cho hay, hôm 10 Tháng Chín, Chủ Tịch Ủy Ban Nhân Dân thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung “ký văn bản hỏa tốc yêu cầu khẩn trương di dời Nhà Máy Rạng Đông đến cơ sở sản xuất mới.” Tuy vậy, thời điểm và địa điểm di dời chưa được loan báo.
Đáng lưu ý, đến nay, không có chỉ dấu nào cho thấy người dân sống quanh Công Ty Rạng Đông sẽ làm theo lời khuyên của luật sư và giới xã hội dân sự là khởi kiện công ty này về việc gây ra thảm họa môi trường. Cũng không thấy giới chức nào của chính phủ hay lãnh đạo Hà Nội nhận trách nhiệm vì để Công Ty Rạng Đông hoạt động trong nhiều năm giữa khu dân cư đông đúc. Cũng vì những nguyên do này mà chuyện bồi thường thế nào cho người dân bị ảnh hưởng bởi vụ cháy vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.
Thủy ngân là hóa chất độc hại. Theo Điều 601 Bộ Luật Dân Sự [CSVN] 2015, chất này được xếp vào “nguồn nguy hiểm cao độ.” Tuy vậy, những người khởi kiện các vụ thảm họa môi trường ở Việt Nam luôn có nguy cơ bị nhà cầm quyền xem là “phần tử phản động.” Điều này lý giải tại sao thay vì chọn cách phản ứng với chính quyền, hàng trăm hộ gia đình ở phường Hạ Đình đã lặng lẽ di tản hoặc rao bán nhà, trong lúc các công ty, cửa hàng ở khu vực này dừng hoạt động. (T.K.)