HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Hải Quan CSVN đã “phát hiện và ngăn chặn” một vụ xuất cảng nhôm Trung Quốc giả mạo xuất xứ Việt Nam trị giá tới $4.3 tỉ sửa soạn sang Mỹ và một số thị trường khác.
“Tổng Cục Hải Quan đã kịp thời phát hiện và ngăn chặn vụ việc có nguy cơ gian lận xuất xứ lớn nhất từ trước đến nay. Đó là vụ việc có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam đối với mặt hàng nhôm tại Bà Rịa-Vũng Tàu.” Ông Nguyễn Văn Cẩn, tổng cục trưởng Tổng Cục Hải Quan, được báo Dân Trí dẫn lời từ một “cuộc họp liên ngành” hôm Thứ Ba, 29 Tháng Mười, 2019.
Bản tin này không thấy nêu tên công ty nào có số lượng nhôm khổng lồ đó. Chỉ thấy Dân Trí dẫn lời ông Cẩn nói cái công ty tính “núp bóng” Việt Nam xuất cảng nhôm là “một tập đoàn có công nghệ, dây chuyền, nhưng lại nhập khẩu nhôm thỏi, nhôm thanh, nhôm bán thành phẩm nhằm đưa ra các sản phẩm để xuất cảng đi Mỹ và một số nước khác, bởi do chênh lệch thuế suất. Nếu nhôm của Việt Nam xuất cảng sang Mỹ chỉ phải chịu thuế khoảng 15%, nhưng nhôm của Trung Quốc xuất khẩu vào Mỹ phải chịu thuế lên đến 374%.”
Vì vậy “thời gian qua có các doanh nghiệp ở khu vực Bà Rịa-Vũng Tàu nhập khẩu hàng tỷ đô la mặt hàng nhôm. Khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn, Tổng Cục Hải Quan đã chủ trì, phối hợp với Bộ Công An, Bộ Công Thương, Phòng Thương Mại và Công Nghiệp Việt Nam (VCCI) và các cơ quan khác kiểm tra, xác định và ngăn chặn kịp thời.”
Cũng vẫn theo ông Cẩn, “Tổng Cục Hải Quan đã phối hợp với Hải Quan Mỹ xác minh về vụ việc nêu trên. Các đặc vụ của Bộ An Ninh Nội Địa Mỹ đã đến Việt Nam để phối hợp điều tra.”
Việt Nam hiện vẫn chưa có khả năng sản xuất nhôm để dùng trong nước cũng như xuất cảng. Hai nhà máy ở Lâm Đồng (Tân Rai) và Đắc Nông (Nhân Cơ) mua máy móc dây chuyền lạc hậu từ Trung Quốc chỉ có khả năng tinh lọc quặng bauxit thành ô-xít nhôm hay alumin. Sau đó xuất cảng hết sang Trung Quốc để tinh luyện thành nhôm.
Để được hưởng thuế quan ưu đãi ở các thị trường khác, nhôm xuất cảng từ Việt Nam phải được tinh luyện từ Việt Nam. Những tháng vừa qua, trước áp lực từ chính phủ Mỹ, nhà cầm quyền CSVN đã phải gia tăng kiểm soát hàng hóa xuất cảng để tránh trừng phạt kinh tế.
Tuy báo Dân Trí không nêu tên công ty nào có lô hàng nhôm khổng lồ chuẩn bị xuất cảng sang Mỹ, tờ Tiền Phong cho hay qua một cuộc phỏng vấn riêng với “một lãnh đạo Tổng Cục Hải Quan” nói liên quan đến một công ty ở Bà Rịa-Vũng Tàu từng nhập về Việt Nam 500,000 tấn nhôm hồi năm 2016.
Đó là công ty Nhôm Toàn Cầu Việt Nam do hai người Hoa quốc tịch Trung Quốc tên Jacky Cheung và Wang Tong làm chủ. Hai ông này lại liên quan mật thiết với một trong những tài phiệt giàu có nhất Trung Quốc là Liu Zhongtian, chủ tịch công ty nhôm China Zhongwang Holdings, theo cuộc điều tra và tiết lộ trên báo tài chính Mỹ Wall Street Journal cuối năm 2016.
Vì bị thuế quan Mỹ theo dõi và đánh thuế nhập khẩu nặng, công ty của Liu Zhongtian tại San Jose Iturbide (Mexico) giao cho công ty Nhôm Toàn Cầu Việt Nam đưa về chất đống phủ bạt tại một kho bãi mênh mông ở Bà Rịa-Vũng Tàu, chờ thời tái xuất núp bóng sản phẩm Việt Nam. Báo Wall Street Journal trưng ra cả hình ảnh các khu vực tồn trữ nhôm cả ở Mexico và tại Bà Rịa-Vũng Tàu để chứng minh công ty Trung Quốc tìm cách đối phó với thuế quan trừng phạt của Mỹ.
Công ty Nhôm Toàn Cầu Việt Nam thành lập ở Bà Rịa-Vũng Tàu có dây chuyền sản xuất và công nghệ nấu, cán cả các loại nhôm thỏi, bán thành phẩm thành sản phẩm nhôm cán để xuất cảng với khả năng 200,000 tấn/năm. Vốn đầu tư do Wang Tong góp 4,500 tỉ đồng (khoảng $193 triệu) và Jacky Cheung 500 tỉ đồng (khoảng $21 triệu).
Vào năm 2016, tin tức cho hay Nhôm Toàn Cầu Việt Nam đã nhập cảng khoảng 1.5 triệu tấn nhôm phần lớn là từ Trung Quốc, trị giá nhiều tỉ đô la. Theo thông tin hôm 29 Tháng Mười, nhôm tồn kho của công ty này hiện đến 1.8 triệu tấn. (TN)