Nguyễn Văn Khanh
Ông Donald Trump của đảng Cộng Hòa sắp sửa loan báo danh tánh người đứng phó. Tuần tới đảng nhóm đại hội tại Cleveland, Ohio, tin mới nhất cho hay trễ nhất là ngày Thứ Sáu tuần này ông tỷ phú xuất thân từ New York sẽ cho cử tri toàn quốc biết người được ông mời đứng chung liên danh là ai.
Những cuộc thăm dò mới nhất đều cho thấy tỷ lệ cử tri ủng hộ ông Trump vẫn kém tỷ lệ ủng hộ bà Clinton từ 5% đến 10%, do đó, theo lời quan sát viên bầu cử Mike O’Connor, “ông Trump phải chọn một người có những yếu tố khác nhau, như phải có nhiều kinh nghiệm chính trường, biết làm việc với Quốc Hội, đồng thời người đó phải giúp ông lấy được phiếu của lực lượng bảo thủ và thành phần cử tri độc lập.”
Vài tuần trước đây, đồn đãi chính trị từ thủ đô Washington cho hay danh sách ứng viên phó tổng thống cho đảng Cộng Hòa “giờ chỉ còn vài ba người,” dẫn đầu là ông cựu Chủ Tịch Hạ Viện Newt Gingrich, kế đến là ông Chris Christie, đương kim thống đốc tiểu bang New Jersey. Ðầu tuần trước, gần như những người được xem là “thân tình với Ủy Ban Tranh Cử Donald Trump” đều nói ông Gringrich “vẫn sáng giá nhất” nhưng danh sách lại có thêm bà Thống Ðốc Mary Fallin của tiểu bang Oklahoma và ông Thống Ðốc Mike Pence của tiểu bang Indiana, “cả hai được đánh giá rất cao,” tức có nhiều triển vọng được ông Trump mời.
Vẫn theo đồn thổi của giới thạo tin, bà Mary Fallin là người “giúp ông Trump lấy phiếu của tập thể bảo thủ trong đảng và tập thể cử tri nữ giới,” ông Mike Pence “có kinh nghiệm 12 năm làm việc ở Quốc Hội Liên Bang trước khi trở thành thống đốc (hồi 2012), sẽ giúp ông Trump làm việc dễ dàng hơn với Quốc Hội Cộng Hòa, đồng thời lấy phiếu cử tri ở các tiểu bang khu vực Trung Tây, nhất là ở những tiểu bang cử tri chưa thật sự quyết định sẽ nghiêng về phía Cộng Hòa hay Dân Chủ.”
Cũng phải nói thêm: cho đến tối Thứ Tư (13 Tháng Bảy 2016) cả bà Thống Ðốc Fallin lẫn ông Thống Ðốc Pence đều “kín tiếng,” không cho biết có được ông Trump hỏi ý kiến hay chưa. Trả lời phỏng vấn CNN, bà Fallin khéo léo nói “vinh dự được mọi người nhắc tới,” ông Pence cũng khéo léo không kém, cho biết “sẵn sàng góp sức với cuộc vận động” để ông Trump được cử tri tín nhiệm, trở thành tân tổng thống, nhất quyết “không để Tòa Bạch Ốc lọt vào tay bà Hillary Clinton của đảng Dân Chủ.”
Tin từ giới thân cận với ông Trump cũng nói cả gia đình ông tỷ phú – gồm vợ chồng cô con gái Ivanka, hai cậu con trai Donald Jr. và Eric – “bay sang tận Indiana để gặp ông Pence hôm Thứ Tư, sau đó về lại New York để gặp ông Gringrich,” nhưng không biết bao giờ buổi gặp gỡ với bà Thống Ðốc Fallin mới diễn ra. Tin được tung ra cho giới truyền thông còn nói trong những cuộc gặp gỡ quan trọng này “có cả ông cố vấn Paul Manafort,” xem đó là bằng chứng ông Trump và gia đình cũng với những người thân tín nhất đang làm việc trong Ủy Ban Vận Ðộng “đã đi rất gần đến chỗ chọn được người đứng chung liên danh.”
Chưa rõ mức độ đúng sai của những nguồn tin nêu trên như thế nào, nhưng theo một số người được xem là thân cận với gia đình Trump, “ông cố vấn Manafort là người nêu ý kiến và thúc đẩy ông tỷ phú nên chọn ông Thống Ðốc Pence,” lấy lý do “đây là chính trị gia sẽ giúp cho ông Trump nhiều nhất.” Nghe nói trong một cuộc thảo luận nội bộ, ông cố vấn Manafort trình bày “chọn bà Thống Ðốc Fallin cũng hay, nhưng không giúp được gì nhiều.” Lý do: bà Clinton nắm chắc lá phiếu của tập thể nữ cử tri, vì thế bà Fallin khó có thể giúp chọi lại với liên danh Dân Chủ, trong khi ông Trump “chưa thật sự được Quốc Hội Cộng Hòa nhiệt tình ủng hộ,” cần người giúp bắt nhịp cầu hành pháp-lập pháp “và người có thể làm công việc đó chính là ông Pence.”
Cũng có tin nói ông cố vấn Manafort không mặn mà lắm với ý kiến nên chọn ông Gingrich, cho rằng ông cựu chủ tịch Quốc Hội quả có công giúp đảng Cộng Hòa lấy được khối đa số ở Hạ Viện, nhưng chỉ vài năm sau đó “ai ai cũng thấy ông ta không có bản lĩnh của một nhà lãnh đạo,” bằng chứng ông Gingrich đã vài lần ra tranh cử tổng thống, và là một trong những người đầu tiên rút lui khỏi vòng sơ bộ.
Còn trường hợp của cựu Trung Tướng Michael Flynn thì sao? Những người biết chuyện kể lại người lên tiếng không ủng hộ ông tướng ba sao này “là cậu con rể Jared Kushner, cho rằng Tướng Flynn chưa đủ bản lãnh để đứng phó, nhưng có thể giữ vai trò tổng trưởng quốc phòng hay nắm hội đồng an ninh quốc gia.” Theo truyền thông Hoa Kỳ, cậu Jared Kushner cũng là người bác bỏ ý kiến chọn ông Thống Ðốc Chris Christie, lấy lý do ông thống đốc không giúp được gì nhiều cho cuộc vận động kiếm phiếu toàn quốc. Chuyện bên lề: tờ báo mạng NJ.com đưa tin cậu Kushner có mối thù với ông Christie, vì hồi 2004 khi còn làm chưởng lý tòa liên bang, ông Christie lập hồ sơ truy tố cha cậu ra tòa với nhiều tội danh khác nhau, khiến cha cậu ngồi tù 2 năm.
“Ông Trump nổi tiếng là người chuyên tạo bất ngờ,” do đó, “khó đoán biết người nào sẽ được chọn,” quan sát viên Bill McCormick của đảng bộ Cộng Hòa tiểu bang New Jersey nói. “Cũng như tất cả những cử tri khác, tôi nóng lòng muốn biết ai là người được chọn, nhân vật đứng vai phó tổng thống sẽ giúp được gì cho ông Trump ở cuộc tổng tuyển cử, đặc biệt là xóa bỏ tất cả mọi đồn đoán trong suốt những tuần lễ vừa qua (về người sẽ được ông Trump chọn đứng chung liên danh).” Những đồn đoán đó “chỉ tạo thêm thắc mắc cho mọi người chứ chẳng có ích lợi gì cho ông Trump cả,” ông McCormick nói thêm, trước khi kết luận “ông Trump chọn ai thì chỉ có mình ông ta biết, ngay cả những người trong gia đình chưa chắc đã lung lạc được ông ta.”
Trước những đồn đãi dồn dập được tung ra, ông tỷ phú Trump của đảng Cộng Hòa vẫn đưa ra câu trả lời chẳng mới, cũng chẳng cũ, cho đài FOX News biết ông vẫn đang cân nhắc, “danh sách còn khoảng 3 hoặc 4 người, nhưng trong đầu tôi nghĩ chỉ có 2 người (lọt vào danh sách chung kết).” Ông Trump từ chối trả lời câu hỏi khi nào sẽ giới thiệu người đứng phó cho cử tri toàn quốc biết, nhưng Ủy Ban Vận Ðộng Tranh Cử của ông cho hay lịch trình làm việc trong 48 giờ sắp tới: Thứ Năm ông Trump sẽ đi vận động ở tiểu bang California, đến ngày Thứ Sáu “sẽ có buổi tập họp quan trọng” ngay tại tòa cao ốc Trump Tower ở New York, nơi hồi giữa tháng Sáu năm ngoái ông dùng làm địa điểm xuất phát cuộc tranh cử.
Ðó là dấu hiệu duy nhất cho thấy Thứ Sáu tới đây, ông sẽ giới thiệu người đứng phó cho liên danh. Người đó là ai, xin vui lòng chờ đến Thứ Sáu, 15 Tháng Bảy 2016.