Không nhắc phán quyết Biển Ðông trong hội nghị ASEAN
LÀO (NV) – Cambodia vừa phân bua rằng, tại Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49, họ chỉ khuyến cáo, “thông cáo chung” của ASEAN nên tránh việc làm cho căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines gia tăng.
Việc Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49 phát hành một “thông cáo chung” mà nội dung không đá động gì đến phán quyết về Biển Ðông đã khiến cả Trung Quốc, Cambodia lẫn ASEAN trở thành những mục tiêu đàm tiếu.
Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN vừa diễn ra tại Lào là lần đầu tiên ngoại trưởng các quốc gia Ðông Nam Á gặp nhau sau khi Tòa Trọng Tài về Luật Biển của Liên Hiệp Quốc công bố phán quyết vụ Philippines kiện yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền tại Biển Ðông.
Bởi Biển Ðông liên quan trực tiếp đến 4/10 thành viên của ASEAN (Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei) và yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đe dọa xâm hại cả chủ quyền của Indonesia ở vùng biển Natuna nên lẽ ra, ASEAN phải nêu “quan điểm chung” đối với phán quyết về Biển Ðông, tuy nhiên ngoại trưởng các quốc gia Ðông Nam Á hết sức chật vật mới ra được “thông cáo chung” do Cambodia phản đối đề nghị của Philippines: “Thông cáo chung” phải nêu “quan điểm chung” đối với phán quyết về Biển Ðông.
Vì ASEAN chỉ có thể nêu “quan điểm chung” về một vấn đề nào đó nếu tất cả các thành viên cùng tán thành, thành ra ASEAN sẽ không thể nói gì nếu Cambodia phản đối. Giờ chót, các ngoại trưởng của ASEAN đành thỏa hiệp với nhau: Philippines rút yêu cầu nêu “quan điểm chung” đối với phán quyết về Biển Ðông. Cambodia gật đầu để “thông cáo chung” ghi rằng: ASEAN lo ngại về những diễn biến gần đây ở Biển Ðông.
Sau khi ông Tang Siew Mun, giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu ASEAN đề nghị ASEAN xem xét việc loại bỏ Cambodia nhằm vô hiệu hóa một công cụ mà Trung Quốc dùng để lũng đoạn ASEAN, tới lượt ông Ian Storey, chuyên gia Trung Tâm Nghiên Cứu Ðông Nam Á, nhận định, “thông cáo chung” của Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49 là “điều đáng hổ thẹn” cho cả ASEAN lẫn Trung Quốc. Theo ông Storey, đây là sự kiện cho thấy ASEAN quá mềm yếu còn Trung Quốc thì tiếp tục trâng tráo, sử dụng mọi thủ đoạn vô đạo để đạt mục đích của mình. Ông Storey nhấn mạnh, cả ASEAN lẫn Trung Quốc đều không có ý thức gìn giữ danh dự. Hãng AP nhận xét, Cambodia giống như “phát súng ân huệ” mà Trung Quốc dành cho ASEAN và “thông cáo chung” của Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49 kết thúc uy tín của ASEAN.
Trước sự chỉ trích kịch liệt của các chuyên gia về Ðông Nam Á, Châu Á, giới quan sát thời sự và truyền thông quốc tế, ông Chum Sounry, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Cambodia phân bua là tại Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49, ngoại trưởng Cambodia chỉ trình bày quan điểm của Cambodia là phán quyết về Biển Ðông không phải chuyện của ASEAN. Ðó là chuyện riêng giữa Philippines và Trung Quốc. ASEAN không nên can dự mà cần giữ “sự trung lập.” “Thông cáo chung” của ASEAN không nên dùng những từ có thể khiến mức độ căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc leo thang.
Ông Sounry nói thêm rằng, việc dùng sự kiện Trung Quốc cho Cambodia vay 600 triệu Mỹ kim trước khi Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lần thứ 49 khai mạc một tuần và cho rằng Trung Quốc đã “mua” Cambodia là “sỉ nhục Cambodia.”
Cần nhắc lại rằng, năm 2012, khi Cambodia đang đảm nhiệm vai trò chủ tịch luân phiên của ASEAN, bởi Cambodia phản đối nêu “quan điểm chung” về Biển Ðông, Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN lúc đó từng kết thúc mà không có “thông cáo chung.”
Tháng 6 vừa qua, sau hội nghị thượng đỉnh giữa ASEAN và Trung Quốc, ASEAN phát hành “thông cáo chung” nhấn mạnh rằng các quốc gia Ðông Nam Á hết sức lo ngại về diễn biến tại Biển Ðông vì chúng khiến căng thẳng gia tăng và gây nguy hại cho hòa bình cũng như sự ổn định trong khu vực. Ngay sau đó, ASEAN thu hồi “thông cáo chung” vừa kể cũng vì Cambodia phản đối!
Trung Quốc đã và đang dồn vốn đầu tư, các khoản vay ưu đãi và viện trợ cho Cambodia, Lào. Ngoài Cambodia, còn có Lào khiến ASEAN thường xuyên không đạt được sự đồng thuận tuyệt đối khi muốn đưa ra những tuyên bố hay hành động không có lợi cho Trung Quốc. (G.Ð)