MANIALA (NV) – Ông Fidel Ramos, cựu tổng thống Philippines vừa nhận lời đề nghị của ông Rodrigo Duterte, tân tổng thống Philippines: Đảm nhận vai trò đặc phái viên, thay mặt Philippines đàm phán, cải thiện quan hệ với Trung Quốc.
Tuy chiến thắng trong vụ kiện yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền ở Biển Đông nhưng trước nhiều khó khăn về kinh tế – xã hội, tân tổng thống Philippines muốn giảm nhẹ mức độ căng thẳng với Trung Quốc để có thêm nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội.
Ông Duterte đã từng đề cập tới chuyện sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc để khai thác biển Đông. Khi đề nghị ông Ramos làm đặc phái viên, tân tổng thống Philippines hứa sẽ vạch ra một đường hướng rõ ràng nhằm giúp ông Ramos có thể dễ dàng thực hiện vai trò của mình.
Ông Ramos cho biết, xung đột không phải là giải pháp đối với tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông và ông rất quan tâm đến những khuyến cáo của ông Perfecto Yasay, ngoại trưởng Philippines. Đó là khi thảo luận với Trung Quốc cần có thái độ khoan dung và thận trọng nếu đề cập đến phán quyết về Biển Đông.
Sau khi ông Duterte thay ông Benigno Aquino (người quyết định kiện Trung Quốc ra tòa) để cập đến khả năng cùng Trung Quốc khai thác Biển Đông, Trung Quốc đã nắm lấy ý tưởng này, kêu gọi Philippines rút đơn kiện để tiến hành hòa đàm song phương với Trung Quốc kèm lời hứa sẽ hết sức thiện chí nhằm giải quyết ổn thỏa những bất đồng giữa hai bên về chủ quyền tại Biển Đông nhưng Philippines lờ đi.
Sau khi Tòa Trọng Tài về Luật Biển của Liên Hiệp Quốc công bố phán quyết về Biển Đông, Trung Quốc và Philippines đã có một số cuộc tiếp xúc mà mục tiêu là giảm nhẹ mức độ căng thẳng trong quan hệ song phương.
Tuy nhiên tuần trước, ông Perfecto Yasay, ngoại trưởng Philippines, tiết lộ, thái độ của Trung Quốc khiến ông không chắc là hai bên có thể hoạch định các cuộc hòa đàm song phương.
Theo ông Yasay thì bên lề Hội Nghị Thượng Đỉnh Á-Âu 2016 (ASEM 2016) diễn ra tại Mông Cổ, ông đã thảo luận với ông Vương Nghị, ngoại trưởng Trung Quốc về hòa đàm song phương nhưng cuộc thảo luận này chẳng đến đâu vì Trung Quốc đòi vứt bỏ phán quyết về Biển Đông, còn Philippines thì muốn dùng phán quyết này làm nền tảng cho hòa đàm giữa hai bên. Cũng theo lời ngoại trưởng Philippines thì ngoại trưởng Trung Quốc đã cảnh cáo rằng, nếu Philippines cổ xúy cho phán quyết về Biển Đông thì Trung Quốc và Philippines sẽ không có đối thoại mà chỉ đối đầu.
Người ta chưa rõ Philippines sẽ hành xử thế nào giữa một bên là tận dụng ưu thế vừa thủ đắc do phán quyết về Biển Đông, với một bên là làm sao để ngư dân của Philippines có thể đánh bắt hải sản tại vùng biển quanh Scarborough – một bãi đá của Philippines bị Trung Quốc cưỡng đoạt từ năm 2012, ngoại trưởng Trung Quốc hứa với ngoại trưởng Philippines là sẽ “cho phép” ngư dân Philippines đánh bắt hải sản ở Scarborough nếu Philippines chịu vứt phán quyết về Biển Đông vào sọt rác. Làm sao để có thể khai thác dầu khí ở bãi Cỏ Rong (Reed Bank)? Bãi Cỏ Rong cách bờ biển của Philippines chỉ 85 hải lý, riêng trữ lượng khí đốt tự nhiên tại đó đã lớn gấp ba lần mỏ khí đốt Malampaya mà Philippines đang khai thác. Tuy bãi Cỏ Rong thuộc chủ quyền của Phjilippines nhưng lại nằm trong khu vực mà Trung Quốc nhận là của mình và tạo ra sức ép lớn tới mức không tập đoàn đầu khí nào trên thế giới mạo hiểm để hợp tác với Philippines khai thác dầu khí tại bãi Cỏ Rong. Do nội lực có hạn, gần đây, Philippines đã tính đến chuyện hợp tác với tập đoàn dầu khí của Trung Quốc để khai thác dầu khí tại bãi Cỏ Rong.
Thậm chí ông Duterte vừa nhận định, nếu Philippines có thể giải quyết bất đồng với Trung Quốc mà không cần phán quyết của Tòa thì Philippins có thể hưởng lợi nhiều hơn từ phía Trung Quốc.
Trong khi Trung Quốc đang tận dụng tối đa ưu thế về quân sự và kinh tế để hỗ trợ cho tham vọng vô lý của mình thì vì lợi ích của mình, nhiều quốc gia chấp nhận nhẫn nhịn, bỏ qua sự càn rỡ, ngang ngược của Trung Quốc. “Trời chẳng chịu đất thì đất phải chịu trời” trở thành một nghịch lý mà sự tồn tại của nó làm người ta vừa ngán ngẩm, vừa ngậm ngùi. (G.Đ)